De Belgische Illustratie. Jaargang 14

De wederwaardigheden van een bijziende, door hem zelven verteld.
Humoreske van J.R. van der Lans.

(Vervolg.)
IV.
Ik ontmoet een ouden bekende.

‘Ho ho!’ klonk mij van de overzij der straat tegen. ‘Gij ziet geen kleine menschen, en dat draagt nog al een bril van aanbelang! Hoe komt ge hier verzeild? Kent ge me niet meer! Heere, bewaar ons, wie heeft u zoo toegetakeld?’

Al die vragen werden mij in éénen adem gesteld door een jongmensch, dien ik aanvankelijk niet herkende, hoewel ik mijne beide reuzen-telescopen op hem richtte. De stem kwam mij echter bekend voor en bij nader onderzoek bleek ik tegenover een oud schoolkameraad te staan.

‘Kennen doe ik u wel; maar ik zou u toch niet thuis kunnen brengen,’ zegde ik.

‘Dat hoeft ook niet; want ik weet zelf heel goed waar ik thuis hoor. Maar, kerel, hoe maak ge 't en wat is er met u gebeurd? Zie me toch zoo wonderlijk niet aan met dien zevenmijlsbril. Kent ge me wezenlijk niet meer?’

‘Ik weet dat we samen school gegaan hebben, maar u naam zou ik me toch niet kunnen herinneren.’

‘Ook een praatje! Kent ge Krullebol Stijselhaar niet meer, die op school zoo dikwijls uw thema's heeft nageschreven? Maar wacht, ik zal u mijn tegenwoordigen naam geven,’ voegde hij er bij, terwijl hij een visitekaartje uithaalde.

Dat was intusschen overbodig; want nu hij mij zijn schoolnaam genoemd had, herkende ik hem veel beter dan door het lezen van zijn familienaam had kunnen geschieden. Ik wierp een vluchtigen blik op het kaartje en stak het in mijn portefeuille.

‘Ge zijt zeker voor den ouwen heer op reis?’ ging hij voort.

‘Ja, en in zekeren zin ook voor mij zelven,’ antwoordde ik omzichtig; want al moet ik bekennen zeer kortzichtig te zijn, ik zag toch wel in dat het niet paste zoo ronduit met het eigenlijke doel mijner reis voor den dag te komen.

‘Natuurlijk, gij neemt er het uwe van; dat hoort zoo,’ hervatte mijn kameraad. ‘Maar wat ge ook van plan mocht wezen, ik heb hier mijn tent opgeslagen, en die moogt ge niet voorbijgaan. Kom meê en vertel me eerst eens wie u in dat gareel gespannen heeft; ge zijt warempel bomvrij met die glazen platen voor uw gezicht.’

[p. 263]

Ik verhaalde hem mijn ongeval, dat hem hartelijk deed lachen, en toen ik geëindigd had, zegde hij, terwijl hij zwierig met de hand door zijn gekrulde haren streek:

‘Nu, ge hebt u ook leelijk laten aankleeden van dien smous! Had maar bij mij gekomen! ik zou u wel aan een bril geholpen hebben; ik heb thuis nog een schoonen liggen.... Zie, hier zijn we al waar we wezen moeten,’ ging hij voort, terwijl hij een blanken sleutel uit den zak haalde, dien met veel zwier in het slot stak, de deur open wierp en mij met een hoffelijke buiging naar binnen wees.

‘Ge zijt toch niet getrouwd?’ vroeg ik hem toen ik zag hoe netjes alles er uitzag.

‘Neen, man; zoover ben ik nog niet. Maar het zou er eerstdaags wel van kunnen komen. Ik heb er althans veel hoop op. 't Leelijkste is dat er mij één in den weg zit.... Zoo, Sientje,’ ging hij voort tegen eene leelijke oude meid, wier spitse neus en kin uit een stijf geplooid mutsje staken als de pooten van een kreeft uit een blikken bus, en die met een gloeiende plooitang op ons afkwam als wilde ze ons beider gezicht in dezelfde nijdige plooi zetten als het hare. ‘Zoo, Sientje, zijt ge daar? Zet eens wat op tafel, zoo maar wat van alles..... Een goede meid, al ziet ze zuur,’ voegde hij er, halfluid bij; ‘maar babbelen, babbelen als een.... ja als een ouwe huishoudster, zoo als ze is.’

Wij gingen binnen, zetten ons neêr, dronken een glas wijn en rookten een sigaar, onder al welke bedrijven wij elkaar in hoofdpunten onze lotgevallen sinds onzen schooljongenstijd verhaalden. Ik vernam van Krullebol dat hij op het dorp de betrekking van secretaris bekleedde.

‘En geeft ge dat zooveel, dat ge daar zoo'n chique huishoudentje van kunt ophouden?’ vroeg ik.

‘Om de waarheid te zeggen niet; maar dat zal wel in orde komen met het rijke huwelijk, dat ik denk te doen. Drommels, kerel! ik heb zoo'n goede partij in de gaten, en zéker dat ik van mijn zaak ben, zéker.... als de kat van de muis! Maar ik heb u al gezegd, er zit er mij één in den weg en dien moet ik eerst van de baan knikkeren.’

‘Geeft zij aan den ander de voorkeur?’

‘Dat moest er nog bijkomen! 't Is warempel al erg genoeg dat de ouwe heer een ander op 't oog heeft. Zij is wel wijzer, of gekker, zoo als ge 't nemen wilt, en daar ze op-en-top een bedorven kindje is, vrees ik niet of papa zal haar ten laatste wel haar zin geven.’

‘Altijd toch dezelfde! alles even licht opvatten, en de ernstigste zaken behandelen of het gekheid was!’

‘De gekken krijgen de kaart, zegt het spreekwoord - een waar woord, dat dagelijks door de ondervinding gestaafd wordt en dat ik daarom tot mijn devies gekozen heb. Trouw aan die zinspreuk, speel ik zoowel bij het kaarten als in andere omstandigheden, zoo gek mogelijk, in de stellige verwachting, dat ik nog de beste kaart zal trekken.’

‘Nu, voor mijn part gaat ge met de hoogste troeven strijken; maar ik zou het op zoo'n gewaagd spel niet hebben.’

‘Wat gewaagd spel! Wie niet waagt, die niet wint. Het geluk dient dengene, die het vertrouwt. Daar reken ik zoo stellig op dat ik nu al in onderhandeling ben over het koopen van een huis, twee deuren voorbij mijn aanstaanden schoonvader, schoon de drommel weet waar ik het meê betalen zal.’

‘Maar, kerel! en dat terwijl alles nog op zulke losse schroeven staat?’

‘Ik zal wel zorgen dat ze aangeschroefd worden; laat dat maar aan mij over; ik zal den ouwen heer zelf desnoods de duimschroeven weten aan te leggen.’

‘Nog dezelfde waaghals als altijd; op school waart ge ook zoo'n bolleboos; ge wist u altijd overal uit te helpen.’

‘En gij schijnt me nog dezelfde stumper te zijn, als toen gij u van de heele klas voor vieroog en bril liet uitschelden. Van bril gesproken, da's waar ook; ik zou je nog aan een schoonen bril helpen; hier is hij,’ voegde hij er bij, mij een fijn gouden brilletje, dat hij uit zijne secretaire haalde, overreikende.

‘Een brillante bril!’ zegde ik. ‘Het is wel het nommer niet, dat ik hebben moet, maar ik kan het er toch meê doen. Wel bedankt. Dat lamme ding daar zet ik niet meer op mijn neus.’

Tot dat kloek besluit was ik gekomen door een blik, dien ik onder het opstaan in den spiegel geworpen had, en waarbij ik wezenlijk bang geworden was van het gek figuur dat ik maakte met die cirkelronde oeils-de-boeuf voor mijn gezicht en die twee stukken grauw papier op mijn neus.

Ik was dankbaar voor zijn bril en nam met evenveel erkentelijkheid zijn aanbod aan om dien nacht bij hem te logeeren. Wij gingen 's avonds gezamenlijk nog eens het dorp in, en ik moet zeggen dat ik mij met den vroolijken kwant voortreffelijk amuseerde, zoo dat, toen ik mij laat in den avond ter ruste begaf, het ernstige doel mijner reis mij nog maar flauw voor den geest stond. Met vrienden uitgaan en wijn drinken zijn een slecht tijdverdrijf voor iemand, die gewichtige zaken aan de hand heeft.

V.
Ik heb een nachtelijk avontuur, dat niet van de aangenaamste is.

Den nacht, dien ik bij mijn ouden schoolkameraad doorbracht, zal ik niet licht vergeten. Niettegenstaande ik twee brillen rijk was, stond het geschreven dat mijne bijziendheid mij opnieuw noodlottig zou worden. Een weinig gemonteerd thuis gekomen, had ik vergeten wat ik anders nooit verzuim, namelijk mijn bril op het nachttafeltje naast mijn bed te leggen, zoo dat ik hem 's morgens oogenblikkelijk bij de hand heb.

Ik sliep al spoedig in, maar droomde zwaar, natuurlijk van de millioenenjuffrouw, die ik dacht te trouwen. Wij vierden al bruiloft ten huize van den ouden heer en hadden een pleizier van belang, waarbij wij naar Oostindischen trant de champagneglazen, na ze leeggedronken te hebben, op den vloer smeten en eindelijk pendules en spiegels vernielden, zoo als dat bij het huwelijk van de dochter van een Indischen nabob voegt. Dat spektakel deed mij wakker schrikken, en verbeeld u mijn ontzetting toen ik bij het flauwe schijnsel van de maan eene menschelijke gedaante in de kamer meende te te ontwaren.

Het was niet de rnillioenenjuffrouw, van wie ik gedroomd had, maar naar allen schijn de oude leelijke huishoudster met hare stijf geplooide muts op en haar gloeiende plooitang in de hand.

‘Wie is daar!’ riep ik overeind springend, en tastte op het nachttafeltje naar mijn bril, maar te vergeefs.

‘Wie is daar?’ herhaalde ik, maar kreeg geen antwoord.

‘Wie is daar?’ riep ik voor de derde keer zoo luid mogelijk. Maar de oude huishoudster scheen mij met haar bitse tronie aan te grijnzen en met haar plooitang te dreigen alsof ze er mijn gewonden neus tusschen wilde knellen, maar ze deed geen mond open.

In gewone omstandigheden zou ik mij zeker aan het verstand gebracht hebben dat mijn verbeelding mij parten speelde; maar het hoofd nog half bedwelmd door den wijn van den vorigen avond en door mijn onrustigen droom, was ik niet koel genoeg om te redeneeren.

‘Wie is daar?’ schreeuwde ik nog harder, en toen ik weêr geen antwoord kreeg, werd ik zoo woedend, dat ik uit bed vloog, mijn paraplu greep, die naast het bed in den hoek stond, en de huishoudster, of wat ik daarvoor hield, te lijf ging.

Krak! kletterettetteret! rommeldebommelebom! zzzzz! Alle mogelijke geluiden vernam ik tegelijk en op hetzelfde oogenblik stroomde mij een watervloed over de beenen, zoo dat ik met het eind paraplu, dat ik nog in de hand hield, verschrikt achteruit sprong. Ik was eensklaps ontnuchterd en kwam onmiddellijk tot de conclusie, dat ik niet de huishoudster, maar de lampetkan en mijn paraplu had stuk geslagen.

‘Hei daar! wat doet ge toch in 's hemels naam?’ riep Krullebol Stijselhaar, dien ik door mijn spektakel uit zijn eersten slaap gewekt had en uit zijn bed hoorde springen, van beneden.

‘'t Is niets!’ riep ik terug. ‘'t Is maar een ongeluk!’

Maar ik hoorde hem de trap opstuiven en had nog net den tijd om weêr onder de dekens te kruipen, vóór hij, in zijn chambercloak gehuld en met de kaars in de hand, de kamer binnen stormde.

‘Zeg, zijt ge heelemaal gek, of wat mankeert u? Wat heb ge uitgevoerd? 't Is hier verduiveld een en al water!’

Ik stak mijn hoofd buiten het bed en aanschouwde bij het kaarslicht de verwoesting, die ik had aangericht, en die zich aan mijn benevelden blik stellig nog verschrikkelijker voordeed dan ze wezenlijk was. De lampetkan, de waschkom, de karaf, alles lag aan stukken en brokken op het kletsnatte vloerkleed, waarop Stijselhaar te vergeefs rondzag naar een droog plekje voor zijn voeten.

Ik verhaalde mijn ongeluk, dat hij op zijne gewone lichte manier opnam. Hij kreeg een lachbui van wel een kwartier lang, die heel aanstekelijk bleek; want hoewel kwaad gemutst, moest ik er onwillekeurig aan meêdoen, en het eenige ernstige woord, dat ik van hem te hooren kreeg, was:

‘Nu, ge zult morgen vroeg met Sien te doen krijgen. Blijf maar boven tot ik u mijn waschkom breng, en hou u, als ge beneden komt, maar van de dommen. Als ze wat vraagt, zal ik de zaak wel effen maken. Nu, wel te rusten! Wil ik u die zevenmijlsbril ook geven?’

‘Loop naar de weerlicht,’ riep ik hem na en dompelde mij van baloorigheid zoo diep mogelijk onder de wol.

Eerst den volgenden dag, toen ik, wel een beetje laat, uit mijn zalige rust ontwaakte, waarin ik alle booze huishoudsters van de wereld met stijf geplooide mutsen en plooitangen had vergeten, kon ik het onheil van den nacht in al zijn omvang overzien. Zoodra ik den voet buiten het ledekant zette - natuurlijk zonder bril op - trapte ik op een scherf, die mij een sneê in den hiel toebracht. Ik scheurde in Gods naam maar een reepje van een schoonen zakdoek af, om geen nieuwen overlast te veroorzaken en verbond de blessuur daarmeê zoo goed en zoo kwaad het ging.

Ik bemerkte dat mijn gastheer een schoone lanpetkom en kan benevens eene nieuwe karaf water had klaar gezet, waarvan ik mij dan ook met een erkentelijk gemoed bediende. Zoodra ik mij aangekleed had, ging ik niet zonder schrik naar beneden, daar ik vreesde met Sien in aanraking te komen, voor wie ik een onverklaarbaren angst had opgevat. Zij was gelukkig naar de kerk gegaan, en Krullebol Stijselhaar verwelkomde mij met een handdruk, dat mij de vingers kraakten.

‘Zoo, Don Quichotte,’ begon hij, ‘strijder tegen lampetkommen en waterkraffen, hoe hebt ge geslapen? Maar waar is uw bril?’

‘Ik kan ze warempel zonder bril geen van beiden vinden. Ik weet niet waar ik ze gisterenavond in de gauwigheid weggestopt heb.’

‘Dus ge zoudt nog een derden bril willen hebben, om de twee andere te zoeken? Komaan, ik zal u wel eens even helpen zoeken. Drink eerst een tas thee.’

Na mij door liet opvolgen dezer uitnoodiging ontnuchterd te hebben, volgde ik mijn gastheer weêr naar boven, waar de vernieuwde aanblik van de verwoeste waschtafel hem opnieuw in een schaterlach deed uitbersten.

‘Maar nu aan 't zoeken,’ zegde hij. ‘Eerst in uw bed.’

‘In bed? Zijt ge dwaas?’

[p. 264]

‘Of gij?.... Want wat vind ik hier?’

‘Warempel, daar is hij! Hoe is dat nu mogelijk?’

‘Zeer mogelijk, zoo als ge ziet. Ge zult hem gisteravond niet afgezet hebben.’

‘Dat zou wel kunnen zijn; ik kan er mij ten minste niets van herinneren.’

‘Maar wat duivel,’ hernam mijn vriend, terwijl hij den ijselijk verhavenden zevenmijlsbril te voorschijn bracht. ‘Ik heb u toch gisteravond dien bril van mij op zien hebben.’

‘Dien heb ik ook op gehad.’

‘En dien zevenmijlsbril haal ik uit uw bed’?’

Ik stond er letterlijk verstomd over en trachtte mij te vergeefs dit wonder te verklaren.

‘Laat zien,’ zegde ik, de hand aan het voorhoofd slaande; want de gebeurtenissen van den vorigen avond stonden mij nog maar flauw voor den geest.

‘Laat eens zien.... Ja, ik heb uwen schoonen bril op gehad... Ha! daar gaat mij een licht op. Toen ik gisterenavond hier op de kamer kwam, kon ik nagenoeg geen steek zien. Eerst dacht ik dat het aan de kaars lag, en daar heb ik zoolang aan gepeuterd, tot ze eindelijk uitging en ik met veel moeite een lucifer moest zoeken om ze weêr aan te krijgen. Ik weet nog niet goed hoe mij dat gelukt is.... Maar wat toen? O ja, toen schreef ik het aan dien bril toe. Daarop heb ik dien anderen opgezet, om te zien of dat helpen zou; maar 't scheen dat het aan iets anders lag.....’

PATROON VAN HET TAPIJT, BESTEMD VOOR PRINS LEOPOLD VAN ENGELAND EN PRINSES HELENA VAN WALDECK-PYRMONT.

‘Dat kan wel zijn,’ viel mijn gastheer mij lachend in de rede.

‘Hoe het zij,’ ging ik voort, ‘ik heb toen stellig dien bril opgehouden: ik zag toch zoo goed als niets, zoo dat ik mij gemakkelijk verbeelden kon hem al afgezet te hebben. En in die overtuiging ben ik zeker naar bed gegaan.’

‘'t Is bepaald een ingeving van uw goeien genius geweest, voor je naar bed ging nog eerst een anderen bril op te zetten.’

‘Hoe zoo?’

‘Wel, die gouden bril zou het er zoo mooi niet afgebracht hebben; zie eens hoe dat ding er uitziet.’

En hij trachtte den bril open te doen, wat hem niet dan met groote moeite gelukte, daar het ding zoo verbogen was alsof ik er op gelegen had.

‘Ge moest den mijnen zoo toegetakeld hebben! Dan zou ik grooten lust gevoelen om u in een zelfden toestand te brengen, want dat is een ding, waar ik prijs op stel; 't is nog een gedachtenis.’

Ik had inmiddels met leede oogen den treurigen toestand van mijn kleinood aanschouwd; want al was de bril ouderwetsch, hij was goed en stevig, en op het oogenblik al bril, wat ik mijn eigendom kon noemen.

‘Die heeft me nu zoo'n hand met geld gekost,’ zuchtte ik.

‘O, maar hij is niet onherstelbaar verloren,’ troostte mijn gastheer. ‘Zie maar eens,’ zegde hij, terwijl hij mij het bewuste voorwerp eenigszins gefatsoeneerd, maar toch in allerhande bochten gewrongen overreikte. ‘Èén ding is jammer, dat er geen groene glazen in zitten.’

‘Groene glazen?’

‘Ja, dan kont ge hem aan een boer verkoopen, om den koeien voor te binden, als zij gras wilden hebben, en hij ze niets dan hooi kon voorzetten.’

Zoo hield de meêdoogenlooze mij bij al mijn rampen nog voor den gek. Gelukkig werd ook de andere bril gevonden en in betere conditie. Als door een wonder was hij aan de algemeene verwoesting, waarvan de waschtafel het tooneel geweest was, ontsnapt; want hij lag op genoemd meubel in het nat te drijven.

Het was een geluk dat die ten minste gespaard was gebleven; want zonder bril ben ik eigenlijk maar een half mensch. En daarbij moest ik dien middag niet ver van het dorp nog een bezoek afleggen, waarvan den vorigen dag niet gekomen was, eene taak waarvan ik mij met ongewapende oogen maar slecht zou gekweten hebben.

(Wordt vervolgd.)