De Belgische Illustratie. Jaargang 14

Op de Schaerhoef.
Noordbrabantsche Novelle
Door Tiburco.

(Vervolg.)

Met den riem in de sterk gespierde vuist besprong de schipper de pontbrug, doch weder rees de ijzeren haak en daalde sissend neder om den zwakken roeiriem zijns vijands tot splinters uiteen te doen vliegen. Nu ontstond er in het holle van den nacht eene worsteling, welke alle beschrijving te boven gaat.

Met eene woede, die aan razernij grensde, vielen de slagen der beide kampioenen, met een wild gebrul en vloeken gepaard. Dof weêrkaatste de echo het dreunen der vreeselijke slagen tot ver over de watervlakte. De kannekruier had zijn puntig zakmes getrokken, trad een paar schreden achteruit, om zich des te beter op zijn tegenstander te kunnen werpen, doch struikelend verloor hij het evenwicht, kantelde achterover,... een vreeselijke vloek!.... een plof, gelijk aan die van een zwaar voorwerp, dat van eene aanzienlijke hoogte in 't water stort,.... nog eens de handen krampachtig naar het vaartuig uitgestrekt!... en hij verdween in de diepte.

De Clementine stoomde in volle vaart met oorverdoovend gesnor voorbij, een lange witte lijn op haar doorgang achterlatende; de toomketens der kleine schuitjes werden op en af gelaten, en behouden dobberde het logge giergevaarte naar wal.

Op de kousen, in elke hand een houtklomp geklemd, stormde de jongen het vaartuig uit! Een half uur duurde zijne onafgebroken onbeteugelde vlucht; buiten adem, met luid bonzend hart, snakkende naar lucht, had hij het niet gewaagd zijn loop te vertragen, nog minder was in het jeugdig brein de gedachte gerezen, al was het ook een enkele maal, achteruit te staren of hij vervolgd werd.

Er heerschte eene buitengewone bedrijvigheid op de boerderij van de Schaerhoef. Knechten, meiden, alles was in de weer, menige blauwe plek strafte dengene, die zich niet spoedig voor een ander uit de voeten maakte. Potten, ketels, pannen, alles werd voor den dag gehaald, en 't was buiten nog pikdonker van morgen.

Daôr wierd geschoerd, gepoetst, geplast, geschrobd, en da vrouwlievolk liep mit wied opgestreupte erms, krek as ien de zommerdaôg, alles krioelde en wèmelde deur melkaôr, en ze ha'n èn lèven en èn dingsigheid, ènen haôst of da ze waôrrèmpel mosten gaôn hengen! 't Liekte wel ènen huushald van Jan Steen! alles was ten understen beuven, alles ien rep en roer gezet.

‘Is Nulleke der verdrèjd nog al nie?’ geeuwde de boer bèj den vuurhèrd, ‘wa tukt ie lang van de mèrgen, 't waôter koâkt en raôst al zien best,’ en ie rekte daôrbèj zien erms uut zoâ wied as der ellenmaôt aôn zaôt.

‘Kiek, da's toch aôrdig! as ge van den saôtan sprèkt, dan stèt ie ien èns ien parsoân veur ouw,’ klonk de welkumsgroet van den baôs Nul teugen, die ien zienen kraôkwitten sloof gunds wied mit den kop deur de deurreet kwam gluuren justement of da ie den spèjon wou speulen, en naô mit iederènig èn goeie mèrgen gechan gierd te hebben, begos Nul uut te leggen, hoe ie oâveral vandaôg mâlheur mit haj gehad, hoe ie de punt van zien mes gebroâken haj, en van messen gepraôt, mit 't scharmes ien zien neus haj geschrapt terwiel ie den baôrd afdèej en hoe lang het wel geduurd haj veur da ie mit zien instrèmenten ien order was, enzoâwieder...

‘Veuruut, jongens! ons Nulleke is der! Nouw maôr aôn den gèng! 't Waôter hangt op den koâk! Naôr 't arf, jongens, èn hèndje helpen. Driek, veur 't touw zurgen, heurde!’ beval baôs Barten, recht de been veuruut, zich ien de heucht richende. ‘Alla naôr 't arf, gèn tied verzuum.’

Hèd er âoit ènen van ouwlie, wèrde lèzers, al èns èn vèrken van vief de half honderd pond gezien? Née, ik zie 't al! ik docht 't al veurop! Veuruut dan, zoâ'n wunder gebeuren der nie alle daôg onder de zon. Gauw dan èfkens mit mien naôr 't arf, zoâ iets ziedde meschiens ien ouw heel lèven nie mèr.

Driekus had de deur van 't verkeskot opengemaôkt, maôr de sinjeur van 't legies liet zich wachten.

't Was oak frisch, kald vrieswèrke buuten, 't vroâr, da 't krakte! Justement èn wèrke veur de slacht, want ziede, boer Barten haj gepetejd vandaôg zien zwaôrste keujen oâver stuur te helpen.

Kiek! doâr kwam ie der mit den kop uut piepen.... daôr zèt ie 't veurste peutje oâver den derpel; as ie zoâ veul der af wist dan ik en gèj, bleef ie der wel ien... nouw èn tikske van Driek, en daôr sprong ie der geliek uut.

Wie onder de vrouwlui ha nouw koeraôzie ien 't lief? Wie durfde nouw 't bloed veur den worst te roeren?

Kiek Trienne, da was nog èn dern van zessen klaôr, die van gèn duuvel of hel bang was. Daôr traôj ze al veuruut mit schuumlèpel en braôipan.

‘Umgetrokken,’ ordenierde Nul, terwiel ie den kolos 't veurste peutje lichtte, ‘toe, der nèr mit hum.’

Poef! daôr lag ie!... efkens vuulen waôr de dikke slagaôjers liepen... en toe nog èns poef! En het dampende roôie bloed gudste en spierste mit straôlen ien de pan.

Èn second laôter efkes de litanie der starvenden zingen, mit de peut op en neêr trekken, krek as da ie zien testement ien 't zand wouw schrieven, en kapot was ie; radekaôl morskapot as énen pier!

‘En nouw, gauw èn paor kètels koâkend waôter,... waôr is 't krabmes, dan zullen we hum den baôrd is schèren, maôr alèvel eurstement is pruuven, den borrel en 't verkenslachten da's éen, da wil 't gebruuk,’ en euver èn kwartierke, daôr hong ie beuven op de leêr op den pronk.

Gedurende de koortsachtige drukte had geen der aanwezigen den kleinen guit opgemerkt, die daar ginds aan de half geopende erfpoort met de grootste belangstelling, de handen in de wijde broekzakken geborgen, de executie had gadegeslagen.

‘Trienne,’ brocht 't jungske 't er ten langen leste klappertandend van kèld uut. ‘Zeg Trienne, langt mien de knapblaôs van 't keujen?’

‘Daôr heb ik gèn gèven aôn, mien jungske,’ zei Trien, die zich ien de mollige erms kneep van 't lachen umda 't baôske heur um de knapblaôs gevraôgd haj.

‘Is da den rakkert van den toddenkrèmer?’

‘Jaô,’ luidde het bevestigend.

[p. 72]

‘Ge mot Nul de knapblaôs maôr vraôgen, menneke,’ conseltierde Trienne, die van heuren lachstuup bekomme was, en wèr schoât ze van op nèjs ien de lach, umda 't toch zoâ kemiek was, da de jong heur naôr de knapblaôs ha gevraôgd.

‘Nul! gèfde géj mien dan de knapblaôs, toe Nul?’ klonk het smeekend van buiten de poort. ‘Toe Nul, langt ze mien, toe nouw?’

‘Scheert ouw weg hier, vlègel!’ snauwde baôs Barten den jongen toe, ‘scheert ouw weg, of ik zal ouw verdièjd knapblaôzen!...’

‘Nul, toe nouw.... langt ze mien.... toe Nulleke,... dan ziede gèj den besten, Nul... toe...’ zaônikte de deugniet.

DE PLATEELSCHILDER TULK AAN DEN ARBEID.

‘As ge nie bliks...gauw maôkt, da ge hier uut de vuut kumt, gèj lèlikken, brutaôlen rakkert! gèj galgenaôs! schuupert da ge ènen bint, da za 'k ouw den kerhond is aôn de boks zetten!’ dreigde de boer mit opgeheven wijsvinger.

‘Nul, toe nouw,’ hield de schelm achter de poort aan, ‘toe nouw.... as ge ze mien langt, dan za 'k ouw is wa luusteren.’

‘Wa hadde te vertellen, rakkerskiend,’ schrauwde boer Barton, nog altiedig dreigementen mit de gebalde vuust maôkend.

‘Da rakt ouw nie!’

't Warkvolk schoot in een lach!

‘Wa zegde, vuulik,’ kos den baôs der nauwliks uutbrengen, zoâ was ie uut zien eigen van kwaôdaôrdigheid en gift, ‘wa zegde,’ en ien passant bukte ie naôr den grond, en zocht mit veulbeteikenenden blik den zwaôrsten steen uut die hum veur de voet lag.

‘Da rakt ouw nie! En die'n keisteen smakt ouw nie!’ gilde de bengel, terwiel ie zich achter de pôart postierde, en den boer op den koop toe nog èn lang neus maôkte en duuzenderlèj grimmassen zoât te verkoâpen.

De erbejers en meiden proetsten 't uut.

‘'t Was astrant van den jong,’ mompelde Trien.

‘Zâo'nen èrdsrekel,’ schrauwde de boer woeiend, terwiel ie den keisteen wèr uut de kneukels liet glibberen.... maôr, ziede, 't lachen vervèlde hum.... zou ie zich ien prasentie van die niksnutsers van erbèjers laôten koejenieren deur zoâ'nen aôpenkop, née, veul liever 't huus ien!

‘Nul,’ waôgde de schelm, 't wèr van op néjs, ‘langt mien nouw de verkesblaôs, toe nouw, dan za 'k 't ouw zegge.’

‘Kom dan maôr hier!’

‘Née, den baôs most is èns achter de deur staôn... da's zoa'nen kwaôjen!’

‘Née, die stèt der nie, ie is ien huus.’

‘Maôr dan halde gellie mien vast, bis ie eiges kumt.’

‘Née, we zullen ouw nie vasthalden.’

‘Op ouw eerewaôrd af, Nul?’

‘Jaô, kom mar vort.’

De schavuut strompelde mit zien veuls te ruume klompen fluutend 't arf op.

‘En nouw èrstement vertellen!’

‘Née, eurst de knapblaôs.’

‘Daôr hedde ze, maôr as ge der van deur trekt, hits ik op ouw den hond aôn.’

En nouw verhaôlde de jong, hoe zat as den alde, zienen eigen alde, gisteren duusteraôvond was gewèst, en hoeveul smèr ie haj gehad, en dan begos ie te praôten van wèrhaôken, van stoombeut, van vaôren ien de pont en van den vèrmansknecht, van vechten, en moers onder waôter verzuupen.... da der gèn mins wies uut kost worren, maor da liet der zich der toch uut begriepen da de kannekreujer ien de Maôs veur altiedig de euge dicht haj geknepen. Nul meinde da den burgemeister der ien gekonseltierd most worren, en Driek was van oordeil da ze den Bram der ien mosten kennen. Foei! 't was God getargd, as 't nie veur 't gericht kwam. Moârd is en blieft moârd en doâdslag derbèj, al was 't dan oak maôr ènen bezopen toddenkrèmer. Maôr enfijn, der is al nie heel veul aôn verspuld, maôr waôr zou de jong onder dak komme? Wie zou zich aôver den ermen stakkert ontfermen? 't Was arg!... schremmelik arg! as 't waôrrempel waôr was! Zoa'n ongelukskiend! nouw stèt den bloed moerziel allènnig ien de wieje wèreld! Wie zou der èn hand uutsteken, um hum te helpen. En toe 't jungske daôrbéj nog liet verstaon, as da ie siends giesteren mergen gèn kruumelke mer op den tand haj gehad as de alde rogge broajekorst, mit schuumel der op as énen pink zoa dik, toen kwaomen de waôterlanders béj die goeie Trienne uit de helder blauwe eugskes kieken, en de goeie ziel, as ze was, ze stoof 't huus ien, naôr de keuken, um den ermen stakkert èn dikken botterham te gaôn smèren. Ie zou nog waorrempel van honger gekrampierd zien.

Daôr gunds uut de achterdeur van 't gedoei kwam den baôs eiges wèr aôngezet. Trienne ha 't hum zèkers gezèd, hoe as de dingsigheid zich haj toegedraôgen, da was sekuur. Daôr kwam ie aôn!.... nie mit dreigementen! och jeminie, nee! Boer Barten kost wel is op zienen poât speulen, maôr zienen ienwindigen mins was goed, ien den aôrd veuls te goed! En nouw haj oâk alles wèr vergèten en vergèven, hoe as straks de rekel hum gesard en genegerd haj en hum 't bloed naôr den kop had doen schieten. Nouw most de jong den boer eiges nog is van veur af aôn explekaôtie gèven van al, wa hum en den alden toddenkrèmer aôverkommen was, en as ie alles goed geheurd ha, toen stonden de grinsmaôrjennekens hum ien d' aôg. Daor zaôt toch èvel èn arg bestig hart ien zien lief. Ie zelvers zou den ermen jong opbrengen, gaf ie te verstaôn, ien zien huus zou ie hum vort hâuwen, da zou ie. Veurleupig zou ie hum de ganzen laôten heujen en 't pluumgediert laôten bezurgen, en daorbéj daôgeliks naor schoâl laôten gaôn, krék as zien eigenste Hanneke, alle daôg naôr schoâl ging. Da zou ie! En den jong,.... ie was krèk zoâ ongevuulig en ie liet gedurig zien knapblaôs poffen en knappen mit den duum, krèk, as of 't hum gèn sikkepitje aôngong. En nouw maôr vort mit hum 't huus ien, volop botterhams mit suuker der boâven op gestrouwd, jong, da smakte, en dan speulen, den heelen daôg speulen mit Hanneke en Fiks de keeshond, krèk zoaveul as ie 't maôr zocht, en splinternèj gerèj kreeg ie, van top tot teen, ien plaôts van zien smèrige klungels.

En vrouw Barten, die oâk deur en deur èn goeie ziel was, zèj naôm hum an, 't toddenkrèmersjong, krèk as heurde ie der altiedig al 't huus, en ze dankte den hèmelschen Vaôder, s'aôvends toe ze allènnig nog mit dèren brèjkous aôn den vuurhèrd zat, ze dankte Hum, da ze zoâ'nen bestigen, arg bestigen man as mins haj gekregen.

(Slot volgt.)