De Belgische Illustratie. Jaargang 13

De familie Picardi.
Novelle door I. Molenaar.
(Vervolg.)

XV.

Sedert Emma het ouderlijk huis, het slot te Sterrebeek, moest verlaten, zijn er zes jaren in den stroom des tijds weggesneld. Wij wisten reeds dat het in gebruik was genomen - althans dit heette zoo - door den kooper, die, alhoewel als zoodanig aangeschreven, toch de eigenaar niet was.

Hoe het zij, wij vinden dezen hier niet meer terug, maar in plaats van hem een ander.

Gaan wij even binnen. Daar op een der vertrekken van den toren, dezelfde die vroeger diende tot opsluiting van onwilligen of misdadigers, zit de tegenwoordige eigenaar, tevens bewoner. Zijn uiterlijk doet vermoeden dat wij hem meer gezien hebben, en toch dat grijze, verwilderde haar, die diep liggende oogen, door zware wenkbrauwen overdekt, die breede mond brengen ons telkens in verwarring; vooral zijn onrust is het, die ons nog meer onze eigen oogen doet mistrouwen.

Voor hem op tafel liggen eenige papieren, die hij in angstige gejaagdheid doorsnuffelt. Dan grijpt hij weêr naar zijn voorhoofd, strijkt het haar wild naar boven, staat op, loopt een paar maal het vertrek op en neêr, kijkt haastig het raam uit, gaat weêr zitten om eenige oogenblikken later hetzelfde te herhalen.

‘Alles is toch in orde,’ mompelt hij, ‘hier ligt de kopie van den brief aan mijn zwager, hem bij zijn vertrek geschreven.’ Hij leest:

‘Ik heb uw brief ontvangen. Om uw dochter nog afscheid te laten nemen van de vrouw, moet ik u ten sterkste afraden: het kan dan licht zijn, dat zij méégaat of wel dat uw vrouw achterblijft.

Meêgaan moet uw dochter in geen geval; om geen argwaan op te wekken is het beter dat zij voorloopig hier blijft.

Ik zal echter wel zorgen, dat zij voor de leus te Ostende komt; gij zorgt maar, dat uw vrouw aan boord gaat. Het schip zal dinsdag bij gunstigen wind 's morgens heel vroeg in zee steken; als Emma dan komt, zijt gij vertrokken.

Verzoek den kapitein uw vrouw in dezen te misleiden, op grond dat zij bang is in zee te gaan en gij. gij zult haar zeggen, dat Emma nog dien zelfden morgen als het schip afvaart, zal aankomen; de kapitein zal dan het vertrek van het schip na de aankomst van Emma wel bevestigen.

Wees echter in alles bedaard, uw bestaan hangt er van af.’

‘Geen letter die verkeerd staat,’ zoo spreekt hij weêr na den brief herlezen te hebben bij zich zelven, ‘en toch zou ik voor geen geld willen, dat ze den brief gevonden hadden. - Wat hoor ik daar?....’

Hij ziet naar de deur, loopt er heen en houdt zijn oor aan 't sleutelgat. Na geluisterd te hebben, gaat hij weêr terug.

‘Wat? zou ik hier nog niet veilig zijn?’ hooren wij hem zeggen; ‘doch niemand kan mij iets maken,’ vervolgt hij, ‘zelfs de baron wist er niets op te vinden.’

Een schaterlach klinkt door het vertrek. Maar als verschrikt van zich zelf roept hij: ‘Wat is dat, lacht er iemand meê? In Mechelen wezen ze mij met den vinger na. Waarom? Afgunst, anders niet. Hier zullen ze het wel laten; ik de heer van het slot te Sterrebeek. Doch als zij moed hebben, laten ze komen, hel en duivel zijn niet slim genoeg om mij te achterhalen; ha ha ha! alsof er een duivel was.... Wat was dat? Weêr iemand bij de deur!’

Hij neemt een stout besluit en opent de deur met een wilden ruk. Maar hoe akelig verschrikt hij, een man komt languit achterover de kamer inrollen.

Die man was Kees, de oude knecht.

‘Dat is gemeen van mijnheer!’ riep hij, ‘iemand zoo te overvallen; ik had al zoo lang aan de deur geklopt en gij deedt niet open. Toen dacht ik, ik zal mij hier maar wat uitrusten en ziedaar, ik miste op eens den steun en nu lig ik hier; ai! mijn ribben!’

‘Ben je van je zinnen, schoft!’ riep de andere, hevig verschrikt, doch tevens woedend uit.

‘Dat mag ik mijnheer wel vragen, dat zeg ik, ben je van plan om je hier levend op te sluiten?’

‘Wat gaat het u aan!’

‘Dat is eenvoudig genoeg; als mijnheer niet meer hebben wil dat ik hier kom, dan moet mijnheer mij ook niet weêr om een boodschap uitzenden, en zie je, dan kan ik mijnheer ook met rust laten. Dag, mijnheer!’

De knecht, die inmiddels was opgestaan, keerde zich om en wilde heengaan.

‘Sta, kerel!’ riep de oom, ‘neen, ga weg! - neen, blijf hier!’

Kees trok de schouders op en zette het onnoozelste gezicht van de wereld. ‘Daar mag de drommel verstand van krijgen.’

‘De drommel heeft geen verstand,’ lachte mijnheer op eens.

‘Ik geloof meer dan gij,’ mompelde Kees.

‘Wat zeg je,’ riep de oom weêr in drift, ‘meer dan ik, schelm!’

‘Nou, maar als je van plan bent mij de huid vol te schelden, dan heb ik de eer mijnheer te groeten, maar zie je, dan vertel ik mijnheer ook niets, niemendal.’

Dit laatste bracht den oom zoo het scheen weêr tot bezinning. ‘Nieuws, zegt gij? Kom, spreek op. Maar goed nieuws, hoor! anders zal je de duivel halen.’

‘Ik kan toch niets anders zeggen dan hetgeen ik weet!’

‘Toe, spreek op!’

‘Je lief en aardig nichtje is ziek....’

De oom wreef zich van aandoening in de handen.

‘Ik wil zeggen, haar man....’

‘Wat kan mij die kerel schelen!’ riep de oom teleurgesteld.

‘Ja, maar met haar is het toch ook niet pluis: men zegt dat ze ook wel spoedig... nu je begrijpt me wel.... haar lieve oogjes dicht zal doen.’

Een helsche lach klonk door de kamer, maar op eens werd de knecht bij den arm gegrepen: ‘Liegt gij, kerel?’

‘Zeg eens,’ antwoordde Kees, ‘je kunt mij ook wel wat fatsoenlijker behandelen.... ik ben geen poedelhond.’

‘Is alles waar?’ brulde de oom opnieuw.

‘Of het waar is? Wel, nu nog mooier. Waarom stuurt mijnheer mij dan uit?’

‘Ruk op, vent, de kamer uit!’

‘Ook goed. Ik wist anders nog meer.’

‘Hier blijven, zeg ik. Wat weet je?’

‘Dat dacht ik wel,’ zeide de knecht bij zich zelven, ‘maar het gaat hier op 't oogenblik evenals onder dienst, als men door een of anderen vlegel van een korporaal genegerd wordt; die dagen zijn gelukkig voorbij, doch spoedig weêr ter zake,’antwoordde hij: ‘Wat ik weet, vraagt gij? Mijnheer kent den baron?’

‘Welken baron?’

‘Daar Emma bij gediend heeft.’

‘Nu!’

‘Deze moeit zich heelemaal niet meer met haar, omdat ze daar ook is weggeloopen.... evenals bij u.’

‘En wat heb je in Mechelen gehoord?’

‘Dat durf ik mijnheer niet te zeggen.’

‘En als ik het weten wil!’

‘Dat verandert.... maar niet voor mijn verantwoording....’

De oom zag den knecht met akelige, holle oogen aan.

‘Als mijnheer mij zoo aanziet, durf ik heelemaal niet....’

‘Spreek, schurk, ik wil het, of....’

‘Kijk, daar heeft mijnheer hetzelfde al gezegd; zoo noemden ze mijnheer daar ook,’ sprak de knecht, zich spoedig verwijderende; want hij zag iets in de oogen van zijn meester dat hem werkelijk vrees aanjoeg. En hij had goed gezien; want de oom wilde hem als een razende aangrijpen; gelukkig had hij nog den tijd te ontkomen en de deur achter zich dicht te grendelen.

De heer van Kees raasde en tierde en lachte soms ijselijk door het vloeken heen; de knecht evenwel riep, als een overwinnaar voor de deur staande: ‘Daar ben ik je te vlug geweest, oude; ik dacht al lang dat het daar in je bovenkamer niet pluis meer was, maar zoo kan geen sterveling hier meer wezen, dat zeg ik. Weet je wat, ik ga den dokter halen,’ sprak hij stiller, ‘deze kan dan het eerste met mijnheer in aanraking komen en ik verschuil mij dan achter hem of ik ruk er uit: mijn leven is hier toch niet meer veilig; hij kan mij wel eens een manneke minder maken.’

Kees dacht nog een oogenblik na; op eens riep hij, den vinger aan het voorhoofd brengende; ‘Kees is al weêr gelukkig, dat zeg ik, hoe kan het toeval het zoo meêbrengen, want daar ik nooit aan gedacht heb is nu van zelf gebeurd; de oude zit in de knip en ik vrij als een vogeltje. Kees zal wel zoo verstandig zijn wat reisgeld meê te nemen. Laat eens zien, welke sleutel is het ook weêr.... En dan naar Engeland. Kees zal wel zorgen dat hij niet verzuipt.... En als zij mij op weg attrapeeren. dan ben ik natuurlijk op reis voor meneer en voor mijnheers rekening....’

XVI.

Toen de dorpen om Antwerpen heen, zooals St Willibrord, Borcherhout, Berchem en andere, nog niet zoo als nu tot voorsteden waren aangebouwd, en niet bij de stad ingelijfd en met muren omtrokken waren, toen leverden die omstreken allerheerlijkste wandelingen op. De stad uitgaande, zag men, nauw buiten de beklemmende vestingmuren geraakt, van dorp tot dorp de schoonste natuur. Bebouwde akkers met weiland afgewisseld, waren hier en daar gezellig met hakhout doorsneden en omzet. Kleine en grootere boschjes, behoorende bij de buitengoederen of zomerverblijven der rijkere stedelingen, gaven bovendien niet zelden eene aangename verrassing, omdat ze zich soms plotseling, verscholen als ze lagen achter het groen, aan het oog voordeden.

Geen wonder dat menig Antwerpenaar, des zondags door die schoone omgeving uitgelokt van dorp tot dorp ronddolende, soms verder afdwaalde dan hij bij het uitgaan gedacht had. Zoo gebeurde het mij wel, dat ik bij 't kerkske van Bouchout uitkwam. Een lief dorp was het, dat Bouchout. Met het kerkje in 't midden, evenals de meeste dorpen daar, omringd door het kerkhof, en verder door huizen en boerenwonin

[p. 328]

gen omgeven, lag het daar rustig en aantrekkelijk,

Maar onder al de huizen was er een dat mij bijzonder beviel; het lag oostwaarts van de kerk op een afstand van tien minuten gaans. Ik heb mij wel eens afgevraagd of het misschien de geschiedenis was, aan dit huisje verbonden, of wel dat het de personen, die er woonden, konden zijn, die het mij uiterlijk zoo schoon deden vinden. Wellicht heeft dat er iets toe bijgedragen, maar zeker is het tevens, dat er geene boerenwoning zoo lief, zoo aanlokkend uitzag als deze.

Het was in dit huis dat Kobe woonde, de oude knecht van Picardi, die nu met zijn Mieke getrouwd was.

machine tot kneding en vorming van brooddeeg.

Wij vinden beide binnen voor den hoogen schoorsteenmantel bij het vuur gezeten, waarboven een groote ketel met eten voor de koeien.

‘Het weêr wordt er niet beter op,’ zegt Kobe tegen zijn vrouw, zijn pijpje uitkloppende; ‘het is een geweldige sneeuwbui en de wind steekt meer en meer op. Ik meende anders morgen naar Merrem te gaan en zoo over Deurne naar uwe zuster, die bij den notaris Mertens woont. Ik begrijp niet hoe zij het daar zoo lang volhoudt; het zou mij er niet bevallen.’

‘En gij zijt zelf vijf jaar op een buitengoed in dienst geweest,’ bemerkte Mieke; ‘daar was het toch al tamelijk eenzaam.’

‘Het is zoo, maar ik was toch liever hier....’ Kobe zag in gedachten voor zich. ‘Wat is het toch treurig met die familie, Mieke; ik wilde nog wel eens weten, of de jonge juffer oog leeft, en de schilder, men hoort er niets meer van.’

‘Dat verwondert mij nu mendal, wij komen bijna nergens en vooral niet in die buurt; Brussel en Mechelen liggen hier zoo ver vandaan, en wat kan ons die familie ook schelen, het is al zoo lang geleden!’

‘Daar meent gij niets van. Mieke, dat weet ik wel beter. Als ik u de geschiedenis vertelde, hebt gij toch wel eens gezegd, dat het treurig was alles zoo te verliezen en vooral voor een meisje als Emma, is het zoo niet?’

‘Nu Kobe, dat moest ook wel. Als gij van die dingen spreekt, dan denk ik vanzelf aan mijn eigen moeder; haar is het toch ook niet voordeelig gegaan na den dood van vader; zij had ook zeker nooit gedacht, dat ik nog eenmaal bij Peeres had moeten dienen.’

‘En, toch is het nog goed gegaan, is het niet?’ vroeg de man.

Mieke glimlachte: ‘En gij dan?’ vroeg zij.

‘Wel, Mieke, gij weet wel wat ik altijd schreef; ik zeide immers altijd dat ik liefst bij u was, dan zoudt gij, dunkt mij, ook altijd vroolijk zijn en tevreden vooral.’

‘Tevreden? Ik begeer voor mij niets meer, wij hebben een hemel op aarde, maar ik zag zoo gaarne dat het ons jongske een beetje beter kon gaan in de wereld, ik zag zoo gaarne dat ik op onzen ouden dag kon zeggen: zie zoo, mijn jongen, neem gij nu de zaakjes maar over en zoek een vrouw, dan kunnen wij in 't hoekje van den haard onze oude dagen slijten; want het zou mij spijten deze woning te moeten verlaten, het is hier zoo prettig te zijn. Te kippen kakelen hier zoo gezellig om het huis en als ik 's morgens het gekraai van den haan niet meer kon hooren, dan zou het mij eenzaam zijn, en onze geit, ik zou haar voor geen geld willen missen, wanneer ik ten minste er anders zonder moest zijn, het dier kent mij op een duimpje!’

‘En mij dan niet?’

‘U ook, maar toch niet zoo goed als mij, Kobe: wat heeft het arme dier laatst niet geblaat, toen ik een paar dagen afwezig was.’

‘Maar gij zoudt dat alles ook in een andere woning kunnen hebben!’

‘Neen, Kobe, dat moet gij niet zeggen, bij anderen schijnt 's morgens het zonnetje niet zoo helder naar binnen, daar bloeit de vlier niet Zoo mooi. Gij lacht er om? Ik heb er dikwijls aan gedacht: hunne rozen dragen lang niet zoo vele en schoone bloemen, en de nachtegaal zingt er ook niet zoo mooi. Verleden zomer nog, als ik 's nachts bij het wiegje van onze kleine zat, heb ik dat dikwijls opgemerkt. Wie heeft kippen zoo als wij, en onze koeien, zijn ze niet het puikje van ons dorp? En als ik vrijdags van de markt uit de stad kom en ik den rook reeds in de verte boven ons huisje zie opstijgen, o, dan weet gij niet hoe gelukkig ik mij gevoel en hoe ik verlang weêr in huis te zijn. - Weet gij, Kobe, waar ik dagelijks om bid?’

‘Welnu, Mieke!’

‘Ik hoop hier te sterven en als onze jongen dan nog leeft, dan kan hij een Onze Vader op het graf van zijn moeder bidden. Het is zoo schoon bij de kerk begraven te zijn.’

‘En uw Kobe dan?’ vroeg de man, onnoozel weg.

‘Die zal, hoop ik. naast mij rusten, ten minste als hij dan nog geen andere Mieke mocht opgezocht hebben,’ antwoordde de vrouw schertsend. - ‘Maar wat blaft de houd! - is er een vreemde?’

Kobe zag het raam uit.

‘Ik kan het niet goed meer onderscheiden, het wordt al donker; maar het schijnt een vrouw te zijn. Ga eens kijken, Mieke!’

Een oogenblik later kwam Mieke binnen, zeggende: ‘er is een vreemde vrouw, zij vraagt naar u.’

‘Hoe ziet zij er uit?’

‘Zij heeft de kap van haar mantel diep over het hoofd getrokken, zoodat ik haar gelaat bijna niet kon zien.’

‘Laat de vrouw binnen komen.’

Aan dit verzoek werd door Mieke niet zonder eenig tegenstreven en bedenking voldaan; onder het mompelen van ‘vreemd volk, landloopers, slechte tijden,’ ging zij echter heen.

De vreemde kwam binnen, Kobe zacht groetende.

‘Gij wenscht mij te spreken, vrouw?’ vroeg Kobe, ‘kom bier bij 't vuur; ga zitten. - Zie zoo - maar wat beeft gij, mensch!’

‘Och, als ik u bidden mag, geef mij een weinig water,’ zeide de vreemdelinge, terwijl haar tanden op elkander klapperden.

Zij viel vermoeid achterover tegen de leuning van den stoel aan; zij wilde de aangeboden kan ledigen, doch was er niet toe in staat.

Mieke die reeds had opgemerkt dat zij er in 't wezen fatsoenlijk uitzag, had grootendeels haar argwaan laten varen en begon reeds medelijden jegens de vrouw te gevoelen; zij hielp haar drinken en zeide goedig: ‘Gij zijt verkleumd, schepseltje; ontdoe u van den mantel: hij zit vol sneeuw en trek uw schoenen uit.’

‘Dank,’ lispelde de v ouw, ‘doch laat mij liever eerst een oogenblik rusten.’

Er heerschte een diepe stilte.

Man en vrouw beiden zagen onafgebroken naar de vreemdelinge heen, die de oogen gesloten had; telkens meende Kobe iets te zeggen; doch het woord bleef hem in den mond steken.

Dat kon vijf minuten geduurd hebben, toen de vrouw de kap van den mantel achterover wierp. Nauwelijks echter had zij dit gedaan, of Kobe riep, de handen in elkander slaande: ‘Lieve God, juffrouw, zijt gij het? Kent gij Kobe den tuinknecht nog? - Mijn hemel! wat is u toch wel overkomen? - Mieke! dat is nu onze juffrouw van Sterrebeek.’

Geen woord werd er gehoord, - de vrouw zweeg.

‘Gij zijt het toch?’ vroeg Kobe, reeds half teleurgesteld door dat zwijgen.

‘Ja, beste Kobe, ik ben het,’ antwoordde Emma zacht; ‘doch geef mij een stukje brood, dan zal het wel beteren.’

In een oogwenk had Mieke het gevraagde gehaald.

Terwijl Emma dit met gretigheid opat, begon het kind in het wiegje te schreien.

Emma schrikte hevig: ‘Mijn God! wat was dat?’ vroeg zij ontsteld.

‘Dat is ons kindje, juffrouw,’ antwoordde Kobe, het kind uit de wieg nemende en het Emma toonende: ‘Zie eens wat een lief ventje.’

Emma nam het kind onstuimig in hare armen en kuste het vurig. Toen Mieke het kind terugnam, zag zij dat er tranen op het gezichtje gevallen waren.

‘O Kobe, ik ben zoo ongelukkig!’ snikte Emma.

‘Ongelukkig?’ vroeg Kobe.

‘Gij zijt toch niet ziek, jufrouw?’ vroeg Mieke.

‘Ziek? - o ik weet het niet - neen, ziek toch niet, dat ben ik niet. Mijn hoofd is niet wel, alles draait om mij heen..... o, heb medelijden met mij, ik zou zoo gaarne een uurtje hier willen blijven....’

‘Gij moet bedaard zijn, arm mensch,’ sprak Mieke aangedaan, ‘ik. zal u niet wegzenden, neen, wat de goede God ons gegeven heeft, is ook voor u; maar houd u rustig, gij zijt zoo gejaagd. - Toe, Kobe, stook het vuur nog wat op, dan kan de juffrouw straks met ons eten. Maar, juffrouw, hoe komt gij toch wel hier en dat door zulk een weêr? Gij wilt toch niet meer naar de stad?’

‘Als het kon..... misschien.... ja’

‘Neen, dat gebeurt nooit. Kobe, uw juffrouw blijft hier, zoo waar ik Mieke heet; God zou mij straffen als ik haar zoo liet gaan.... Nu zal ik het wel weten; neen, gij blijft hier, juffrouw. Kom, doe uw mantel af.... Gij kunt op ons bed slapen; wij zullen ons wel schikken, niet waar, Kobe?!’

Een glimlach van dankbaarheid was het antwoord van Emma, terwijl Kobe riep: ‘Mij schikken! ik zou voor de juffrouw door het vuur willen gaan. Maar hoe kwaamt gij er toch toe, mij hier op te zoeken?....’

(Wordt vervolgd.)