Het huis ‘De boom van Jesse’ te Joigny.
Jesse of Isaï, de kleinzoon van Ruth, was die bevoorrechte grijsaard van Bethlehem, welke zijn achtsten zoon, den jeugdigen David, op den troon van het rijk van Israël verheffen zag en door dien zoon de voorvader werd van den grooten Koning, wien alle volkeren verbeidden, den Messias Jesus Christus. Uit het geslacht van David toch stamden èn Maria, die de Moeder des Heeren zou worden, èn Joseph, die zijn voedstervader zou zijn. Die glorierijke stamboom, de boom van Jesse, werd in de vrome middeleeuwen herhaaldelijk door schilders en beeldhouwers tot onderwerp gekozen. Zij stelden dan Jesse voor als den wortel van den boom, waarvan de verschillende oudvaders de bloesems waren, terwijl in den top als de schoonste bloem Maria prijkte met de ‘vrucht haars lichaams’ Jesus Kristus, besloten in een amandel, welke zoete kernvrucht met hare harde schaal in de zinrijke symboliek der middeleeuwen als het zinnebeeld der Menschwording gold. Vandaar dat men den Heiland bijna niet anders dan in eene amandelschaal voorstelde.
Vooral voor de hooge en smalle vensters, die de kathedralen versierden, was de voorstelling van den boom van Jesse een geschikt onderwerp, en men vindt hem dan ook op die gekleurde beeldramen het menigvuldigst aangebracht. Ook de pas voltooide d[o]m van Keulen kan op zulk een gedenkteeken van middeleeuwsche kunst en kristelijke symboliek wijzen.
Het levendig geloof, de echt kristelijke gerst, en de bijna kinderlijke eenvoud der middeleeuwen beperkten het godsdienstig element in de kunst echter niet uitsluitend tot het kerkgebouw, zoo als thans, nu men schijnt te meenen, dat elke godsdienstige voorstelling buiten de kerk misplaatst is en men het kruisbeeld in de slaapkamer verbergt. Neen, het godsdienstig gevoel uitte zich vrijelijk naar buiten en de kristelijke geest drukte op alles zijn stempel. Het kan ons dus niet verwonderen ook den boom van Jesse als muurversiering van een gewoon woonhuis te zien aangewend. Als men de afbeelding van het huis ‘de boom van Jesse,’ die wij in dit nommer geven, aandachtig beziet, zal het den opmerker wel eenige moeite kosten de versiering te ontdekken, waaraan het huis zijn naam te danken heeft. De ouderdom heeft zoowel den stam als de beeldjes, die hij draagt, en welke gewis eenmaal met de schitterendste kleuren prijkten, bijna onkenbaar gemaakt. Duidelijker is het groote Lieve-Vrouwebeeld, dat wat lager in den gevel is aangebracht. Het oude houten gebouw vormt met de aangrenzende huizen een eigenaardig, echt middeleeuwsch stadsgezicht, zooals alleen de oude fransche provinciestadjes ze nog te aanschouwen geven.
Joigny is eene eeuwenheugende stad, het oude Joviniacum, uit de IVe eeuw, aan de rivier de Yonne en den spoorweg van Parijs naar Lyon gelegen, dat behalve het huis ‘de boom van Jesse,’ nog eene merkwaardige domkerk uit de XVe eeuw en het kasteel van den in de geschiedenis bekenden kardinaal Gondi bevat. Het is tegenwoordig een stil plaatske van tusschen de vijf en zes duizend inwoners, dat voornamelijk van handel in granen, hout en steenkolen, alsmeê van linnen- en lakenfabrieken, huidevetterijen en pottebakkerijen bestaat.
Auteursrechtvrij