Merkwaardigheden op het gebied van wetenschap, nijverheid en kunst.
INHOUD: - Oud blek. - De telephoon in de dagbladpers. - Om zonder gevaar in een brandend huis te dringen.
Blek wordt in overgroote hoeveelheden gebruikt en - weggeworpen. Het wordt toch in groote hoeveelheden vervaardigd en jaarlijks met duizenden tonnen in de wandeling gebracht, alleen reeds door de bussen, waarin, hoofdzakelijk uit de Vereenigde-Staten van Noord-Amerika, de zoogenaamd verduurzaamde levensmiddelen over de geheele wereld verzonden worden. Het uitgediende blek werd tot voor weinige jaren en wordt nog als onbruikbaar grootendeels weggeworpen. Toch bevat het blek eene niet onbelangrijkc hoeveelheid tin. In de laatste jaren heeft men dan ook herhaalde proeven genomen om dat tin uit het oude blek of uit den afval van blek te verzamelen. Zoo bracht men het blek op groote hoopen, omringde ze met zaagsel en stak dit in brand; ook beproefde men het met het aanwenden van zoutzuur, met chloorgas, enz., maar geen dier methoden bleken voldoende te zijn of de kosten en moeiten te loonen. Thans is echter in Amerika een nieuwe manier ingevoerd om het tin uit blek te halen, en naar de amerikaansche bladen melden, met den besten uitslag. De methode komt op het volgende neêr: Men onderwerpt den afval eerst aan een oxydeerend roesten, waarbij het tin oxydeert. De bruine korst die daarbij ontstaat, wordt door middel van wrijftrommels in den vorm van een fijn poeier verzameld, dat daarna door een zeef gedaan wordt en uit een mengsel van de oxyden van tin en ijzer bestaat. Door middel van zwavelzuur wordt het ijzeroxyde verwijderd, waardoor het tin overblijft, dat zeer zuiver is omdat het noch arsenik, noch zwavel bevat.
De dagbladpers heeft de laatste jaren eene reusachtige uitbreiding genomen, niet slechts wat het aantal der exemplaren en de grootte der oplagen betreft, maar ook wegens de snelheid en volledigheid, waarmeê politieke en andere berichten in de kolommen der dagbladen eene plaats vinden. Zulks was alleen mogelijk door de uitbreiding van het telegraphische verkeer, hetwelk de uitgevers in staat stelt alle gewichtige tijdingen uit de vier hoeken der wereld nog denzelfden dag in de kolommen der dagbladen op te nemen. Intusschen zijn de gewone telegraaflijnen, hoe snel zij de berichten ook mogen overseinen, niet in staat aan de steeds hoogere eischen van het lezend publiek te voldoen, en om daaraan te gemoet te komen, heeft o.a. het bekende, te Londen verschijnende wereldblad de Times de hulp van de telephoon ingeroepen. Dit is vooral het geval met de Parlementsverslagen, welke het londensche blad tegenwoordig, zeer kort na het houden der vergadering, in extenso meêdeelt. Zulks wordt mogelijk gemaakt door middel van twee toestellen, waarvan het eene in het Lagerhuis geplaatst is, en waarvoor zich een reporter bevindt, die het in de vergadering gesprokene voor de telephoon herhaalt, terwijl het andere toestel in de drukkerij der Times staat, en wel achter den zetter, die het gehoorde door middel van een zetmachine direct en in zeer korten tijd afzet. Immers, terwijl een vlug typograaf, die van de copie leest, hoogstens vijftig regels per uur zet, kan hij met het vernuftige werktuig tot tweehonderd regels per uur gereed maken. Heeft de zetter een door den telephoon overgebrachten volzin niet goed verstaan, dan kan hij den reporter verzoeken dien te herhalen; is het gedeelte van het dietée afgezet, dan geeft een klokske aan het andere einde van den draad het sein, dat het dicteeren kan voortgezet worden.
In den laatsten tijd zijn zelfs proeven genomen om de zetmachine langs telegraphischen weg en op een willekeurigen afstand in werking te brengen; mochten die proeven gelukken, dan zou de reporter overbodig worden en kon de zetter, die zich in het Parlement bevindt, het nog door de leden gesprokene rechtstreeks en in korter tijd afzetten.
Onze brandwaarborgmaatschappijen verzekeren huizen en inboedels; ze kunnen intusschen den mensch zelven niet verzekeren voor de gevaren welke het vuur voor hem persoonlijk opleveren. Tot redding van menschenlevens bij brandgevaar heeft men verschillende min of meer geestige werktuigen bedacht, waarvan de in een vorigen jaargang van de Belgische Illustratie beschreven ascenseur wel het doelmatigste is. Intusschen zal de meest afdoende hulp in gewone gevallen wel hierin blijven bestaan, dat de mensch zijn in gevaar verkeerenden evenmensch door zijne zelfopoffering tracht te redden. Om zulks mogelijk, althans gemakkelijker te maken geeft een buitenlandsch blad den raad bij het binnendringen van een brandend huis een in het water gedoopten zakdoek zóó om het hoofd te binden, dat hij mond en neusgaten bedekt. Hierdoor zou het ademhalen, zelfs te midden van den dichtsten rook gemakkelijk vallen en het gevaar van verstikking verwijderd zijn.
Auteursrechtvrij