De Belgische Illustratie. Jaargang 11

Oude takken van nijverheid.

De oudste industrieën zijn die welke met het huishouden in verband staan. Het is daarom dat men het bereiden van brood gerust als den alleroudsten tak van nijverheid kan beschouwen. In de oudheid werd het koren in meel veranderd door het in vijzels fijn te stampen. Daar het echter met niet geringe moeielijkheden gepaard ging om de vochtige graankorrels in poeier te doen veranderen, ging men ze later vooraf roosteren ten einde ze brozer en wat men noemt ‘korter’ te maken. Dit was in den tijd van Homerus, den grooten griekschen dichter, het geval. Het meel van geroosterd graan bereid, gist echter niet goed, en spoedig begon men dan ook het koren door middel van twee steenen te malen. Zoodoende kwam men langzamerhand tot het gebruik van een soort groote handmolens, die door slaven in beweging gebracht werden. Plinius de Oudere geeft een beschrijving van zulk een molen, die reeds tamelijk veel omvang heeft en zoo als men er, volgens hem, in ieder huis nabij den bakoven een vond. Het malen en bakken werd toen ook reeds door bijzondere personen verricht die er een bedrijf van maakten, en die men pistores (stampers) noemde. De door water gedreven molens werden reeds onder keizer Augustus, omstreeks twintig jaren vóór Kristus'geboorte, uitgevonden.

een sleêvaart over den berg washington.

Een andere, reeds bij de ouden bekende tak van nijverheid, welke op eene scheikundige vermenging berustte, is de zeepbereiding. In het oude testament wordt niet bepaald van zeep gewag gemaakt. Als waschmiddel werden bij de Hebreeuwen wellicht borax en natron gebruikt. Toen de Romeinen met de Germanen in aanraking kwamen, leerden zij door dezen zeep kennen. Plinius de Jongere verhaalt dat laatstgenoemd volk uit vet en asch zeep maakte. Deze schrijver deelt verder mede dat de beste zeep dezulke was die met asch van beukenhout bereid werd, en dat men zoowel harde als zachte zeep had.

Een derde, in de oudheid reeds beoefende nijver-

op weg naar travancore. (engelsch-indië.)

[p. 102]

heid, is het maken van likeur. In Egypte had men zeer aanzienlijke stokerijen; vooral stonden die van Alexandrië en Pelusium gunstig bekend. Schier bij elk volk wordt uit koren of vruchten de een of andere sterke drank bereid. Zoo heeft de reiziger Mungo Park bij de volksstammen in Afrika een zoodanig prikkelend nat aangetroffen. Volgens Tacitus bereidden de Germanen uit graan een geestrijke drank zonder distillatie. Dit vocht kon echter niet goed gehouden worden, zoo dat men het onmiddellijk moest gebruiken. Het gebruik van hop ter verkrijging van bier is van lateren oorsprong, ofschoon het toch reeds in de middeleeuwen bekend was. In Engeland werd in de zestiende eeuw de handel in hop verboden, daar men deze plant voor schadelijk hield.

Behalve het weven en spinnen, moeten wij nog in het bijzonder de kunst van glas te bereiden vermelden. Van deze zelfstandigheid wordt in de H. Schrift, met name in het boek Job, duidelijk melding gemaakt. De Pheniciërs moeten het glas naar verre landen uitgevoerd hebben en daardoor een belangrijken handel er in hebben doen ontstaan. In Sidon en in Egypte vond men talrijke glasblazerijen. Ook heeft men eenige jaren geleden in de puinhoopen van Ninivé alsook bij de mummiën in Egypte glas aangetroffen. Ten tijde van Plinius kon men ook in Spanje en Italië glas maken. De Chineezen waren er in 't geheel niet mede bekend, en daaraan is het misschien toe te schrijven dat zij daarentegen reeds in de verste oudheid porselein vervaardigden. In de oudheid was intusschen het glas zoo zeldzaam en zoo duur, dat het tegen edelgesteenten werd opgewogen. Voor de valsche paarlen en diamanten waarmede tegenwoordig zooveel gepronkt wordt, zou men destijds den neus niet hebben opgehaald. In de middeleeuwen was het voornamelijk Venetië dat bijzonder schoone glaswaren leverde. Men had het daar tot een groote bedrevenheid in het vervaardigen van vazen en potten gebracht; door verloop van tijd raakte deze bijzondere kunstvaardigheid in verval en te vergeefs heeft men getracht haar weder te herkrijgen. Vensterruiten kwamen eerst in de middeleeuwen in zwang en wel het eerst in de kerken, waar zij tot sieraad gebruikt werden. Als een behoedmiddel tegen de hinderlijke werking van de lucht was het gebruik er van eerst in de zestiende eeuw algemeen. Het gebruik van glasspiegels was daarentegen reeds zeer vroeg in zwang.