De Belgische Illustratie. Jaargang 10

Het eiland Aruba.

De treurige advertentie, welke onlangs in alle dagbladen de ronde deed en waarin een huisvader den dood zijner vrouw aankondigde, die van den honger was gestorven, terwijl hij zelf zoo machteloos was, dat geene middelen meer redding konden aanbrengen, heeft zeker het eiland Aruba eene algemeene bekendheid gegeven, en niet minder heeft daartoe het amsterdamsche dagblad De Tijd bijgedragen, dat door zijn flink beroep om den nood der ongelukkige eilanders te verzachten, zeer zeker den lof van iedereen verdient.

Naar aanleiding daarvan wenschen wij het eiland Aruba bij onze lezers eenigszins nauwkeuriger bekend te maken.

Het eiland Aruba behoort tot de nederlandsche West-Indische eilanden, waarvan Curaçao het grootste is, en werd eerst in het begin der vorige eeuw door de Nederlanders in bezit genomen, ofschoon omtrent honderd jaren vroeger op Curaçao de nederlandsche vlag wapperde. De oorzaak van deze trage handelwijze moet gezocht worden in de weinige aantrekkelijkheid, welke het eiland aanbiedt.

De bodem levert hier en daar goud op, zooals zijn naam aanduidt (Oru abo, d.i. goudgisting), doch in zulke geringe hoeveelheid, dat het arme volk er geen middel van bestaan in vinden kan. Wel meende men later dat Aruba rijk moest zijn aan kostbare delfstoffen, doch alle onderzoekingen zijn tot nu toe vruchteloos geweest.

Dit neemt echter niet weg, dat op de bergen de grond zeer vruchtbaar is en hij voldoende zou kunnen voorzien in het onderhoud der Arubanen, doch daar staat tegenover, dat de meeste oogsten door gebrek aan regen mislukken of zoo gering worden, dat de bewoners er slechts eenige weinige maanden van kunnen leven. Zoet water is er dus zeer schaars, en niet dan tegen fabelachtig hooge prijzen wordt dit aan schepelingen afgestaan en dan nog alleen, indien deze in grooten nood verkeeren.

Het kan wel niet anders of de bewoners moeten zeer arm zijn, en hebben dan ook voortdurend gebrek aan de noodzakelijkste levensbehoeften, niettegenstaande ze zeer gematigd zijn in hunne nooddruft.

Niet ten onrechte aarzelden dus de Nederlanders er hunne vlag te planten, en wellicht zou dit nimmer het geval geweest zijn, indien niet eene andere reden hen daartoe ge-

[p. 36]

dwongen had. Men vreesde namelijk er de aanspraak op te zullen verliezen, daar er vroeg of laat kans zou komen, dat men een onwelkomen nabuur kreeg.

Veel geluk hadden er de Nederlanders niet, want reeds hun eerste burgerlijke commandeur, Pieter Boer, werd in zijne woning door de Indianen aangevallen en op de gruwzaamste wijze vermoord. Zijn opvolger Dirk Nieukerk moest een opstand onder hen dempen, doch daarna, van 1752, genoot het eiland, op eene geringe uitzondering na, gedurende eene halve eeuw rust en voorspoed.

In 1796 had Aruba, na de oprichting van eene sterkte aan de Paardenbaai, veel te lijden van de Engelschen, hetzij door het blokkeeren der baai, hetzij door dat ze er willekeurig den schepter van overheerscher voerden, tot in 1805 het eiland door de Engelschen voor goed in bezit genomen werd. Een aanval van uit Curaçao op Aruba was oorzaak, dat de Engelschen het eiland weêr verlieten, waarna het in hetzelfde jaar door de Spanjaarden onder generaal Miranda veroverd werd.

HET KRUIS IN HET GEBERGTE, NAAR EENE SCHILDERIJ VAN B. WOLTZE.

Toen echter op 1 Januari 1807 de Engelschen zich door eene stoutmoedige daad van Curaçao meester maakten, kwam Aruba vanzelf in hunne macht en werd door hen met een officier en eenige soldaten bezet, tot dat het, in het begin van het jaar 1816, aan het nederlandsche gouvernement werd teruggegeven.

Op Aruba bestaat een missie; de Zeereerw. heer H.J. de Vries is daar sedert 1853

[p. 37]

pastoor, en aan diens schrijven ontleenen wij een en ander betreffende den nood, die thans op het eiland heerscht.

In september van het vorige jaar werd het eiland bezocht door een orkaan, die alles wat recht stond vernielde. Niet één huis waar geene verwoesting was aangericht, terwijl al het vee, dat op 4 à 5000 stuks geschat werd, in zee den dood vond. Voor zulk een ellendig land was dit een doodsteek, doch daarbij bleef het niet.

Geven we echter aan den Zeereerw. heer De Vries zelven het woord, om ons de ellende van het eiland te schetsen:

DE OORLOG IN HET OOSTEN. - SLAG VAN HASSANKIOÏ.

‘Thans (om niet van de ramp te spreken, die u uit mijn vorigen brief bekend is) staan de zaken op Aruba aldus: vier vijfden der bevolking, die bijna allen van den landbouw leven, hebben een slechten of mislukten oogst gehad; ja, velen hebben zelfs geen plantzaad voor het toekomende jaar. Bijna allen zitten tot over de ooren in de schuld, die zij niet betalen kunnen, wat maakt dat zij ook niets opnieuw geborgd kunnen krijgen. Het ergste van al: er is niets te verdienen. De goudmijnen liggen bijna twee jaren geheel stil, en het eiland wordt door opzichters bewaakt, zoodat niemand hier of daar een stofje goud kan gaan zoeken, dat anders in vroegere jaren nog al het geval was. Het vee heeft in de wildernis niet te eten, alles is kaal en dor, zoodat er al ezels en schapen op den weg dood liggen. Als dat nu in februari reeds plaats heeft, wat zal het dan geven eer het october is, in welke maand de regentijd gewoonlijk begint! Ik kan u alzoo in geweten en waarheid zeggen: als de goede God zich niet op eene buitengewone wijze over Aruba ontfermt om regen te zenden, en als er geen raad geschaft wordt, op welke wijze ook, dan moeten dit jaar zeker bijna al het vee, dat er 25 sept. II. is overgeschoten, en een gedeelte der bevolking den hongerdood sterven!

‘Nu zult ge wellicht vragen: maar zal het Gouvernement dan niet te hulp komen? Daarop antwoord ik: volgens ondervinding: Neen! Ziehier het bewijs. In 1869, toen er op Aruba ook hongersnoodheerschte, verzocht de toenmalige gezaghebber Ferguson (die nu in China is), een liefdadig en medelijdend man en mijn beste vriend, de voornaamste heeren van Aruba op eene conferentie, om met hen over eene gewichtige zaak te spreken of te raadplegen. Wèl, ik ondergeteekende, alsook mijn buurman en vriend Dominee Kupéri, die thans in Holland is, werden onder de patriciërs gerekend, en wij voldeden aan het verzoek van ZEd.Gestr. Doch welke teleurstelling! Wat moesten wij hooren? De heer gezaghebber, blijkbaar door medelijden bewogen, las in de vergadering eene missive

DE OORLOG IN HET OOSTEN. - TURKSCHE PAARDEN BIJ SCHUMLA.

[p. 38]

van den heer gouverneur van Curaçao, inhoudende: ‘dat de minister van Koloniën in Holland met den droevigen toestand bekend was; doch dat de Arubanen op geen onderstand van het Gouvernement moesten rekenen; maar dat de deur, om naar Suriname te gaan, voor hen open stond, en dat de heer gouverneur van Curaçao zich met het gevoelen, de uitspraak, zienswijze (of menschlievendheid?) van den heer minister van Koloniën vereenigde!!’ Ergo. Na re- en dupliek en na een paar uren gepraat, beraadslaagd en geconcludeerd te hebben, vroeg de heer gezaghebber: ‘Maar, heeren, wat zal ik nu den heer gouverneur antwoorden?’ Daarop zeide ik (want ik werd een beetje warm): ‘Mijnheer de gezaghebber, u behoeft niet te antwoorden; er is u niets gevraagd. U hebt slechts de eer gehad om, namens den heer gouverneur van Curaçao, het vonnis af te lezen, dat de arme menschen van Aruba als slaaf naar Suriname kunnen gaan, of wel van honger omkomen.’ Denk eens - als wij toen niets uit Holland van de collecten ontvangen hadden!

‘En wat is er nu na de ramp van 25 sept. II. geschied? De heer Gusman Blanco, president van Venezuela, heeft voor de hulpbehoevenden op Aruba, Curaçao en Bonaire een scheepslading eetwaren gezonden, bestaande uit 100 koebeesten, rijst, maïs, suiker, boonen etc., maar in plaats van dit direct naar de eilanden afzonderlijk af te zenden, ging alles tegelijk naar Curaçao. Om welke reden of met welk plan dit geschied is, weet ik niet, en daar blijf ik ook buiten. Hoe alles geregeld en verdeeld is, weet ik evenmin. Maar wèl weet ik, dat Aruba, 'twelk f 40.000 schade heeft gehad, niet meer dan f 4.200 ontvangen heeft; en dat, als het in plaats van door de handen van 't Gouvernement, door particulieren ware beheerd geworden, Aruba er niet slechter bij gevaren zou zijn. Ook weet ik, dat de Commissie voor noodlijdenden op Aruba een verzoek heeft gedaan aan eenige heeren op Curaçao, om eene collecte voor Aruba te houden; doch de heer gouverneur vond het doelmatiger eene collecte te houden voor alle eilanden tegelijk, die schade hebben geleden. En wat is nu het resultaat? Dat van de f 1600, die de collecten hebben opgebracht, Aruba, na ongeveer 4 maanden wachtens, slechts f 200 gekregen heeft, en dat, wijl het de moeite niet waard was die som te verdeelen, daar elk huishouden toch niet meer dan 40 of 50 cent kon ontvangen, het geld, zoo ik hoor, maar in de ledige armenkas gestort is!’

Wij onthouden ons hier een woord bij te voegen.