De Belgische Illustratie. Jaargang 9

Californië.
(Reisherinnering.)

Wanneer wij gedurende eenige oogenblikken d[e] aandacht onzer lezers wenschen te vestigen

[p. 21]

op Californië, de smalle streep lands ten W. van Noord-Amerika gelegen en sinds 1840 het Dorado der goudzoekers en de koningin der Stille Zuidzee, doen wij dit geenszins met het oogmerk in hen het verlangen op te wekken van hun vaderland met het goudland te verwisselen.

De rijke bronnen, waaruit eertijds het goud in groote hoeveelheid voortkwam, zijn, zoo niet opgedroogd, ten minste in zooverre uitgeput, dat zij nog slechts een stuk dagelijksch brood opleveren, en dit kan ieder, die lust in den arbeid gevoelt, in zijn vaderland vinden.

Wij doen het alleen om hem eenig denkbeeld van Californië en zijne bewoners, zijne steden en bergwerken te geven.

eene kunstgrot in de voorstad elsene te brussel.

Californië, dat zich van ongeveer 23o (Kaap San Lucas) tot den 42o N.B. (Kaap Oxford) uitstrekt, heeft twee door de natuur en de politiek onderscheidene deelen; een zuidelijk, dat onder den naam van Oud - of Neder-Californië een deel van de republiek Mexico is, en een noordelijk, Nieuw- of Opper-Californië, dat in den laatsten tijd een staat van de noord-amerikaansche Unie geworden is.

Langs zijne kusten liggen tallooze eilanden verspreid, die de golven breken, de winden matigen en daardoor een niet onbelangrijken invloed op de grond- en luchtgesteldheid van Californië uitoefenen.

Ook zijn die kusten op vele plaatsen door tamelijk diepe baaion ingesneden, wat den handel zeer veel bevordert.

het 81-tons kanon te schoeburyness,

een woonhuis te leydenberg.

Hollandsche kerk.
gezicht op het dorp leydenberg.
Hollandsche school.

[p. 22]

Groote rivieren heeft het niet, maar een groote menigte bevaarbare beken en kleine stroomen, die de stoomscheepvaart toelaten en handel en verkeer goede gelegenheid geven zich te ontwikkelen.

De Rio Sacramento is de voornaamste rivier; de Rio Colorado, uit het Rotsgebergte komende, schijnt Californië te willen indringen; althans zij loopt in een bijna rechte lijn naar het land, maar op de grenzen krijgt zij inkeer, vormt er slechts eene grens-rivier van en stort zich in de golf van Californië.

Twee bergketenen, de Zee-Alpen of Coast-Range en de Sierra-Nevada geheeten, loopen door Nieuw-Californië, vereenigen zich nabij de golf, waarna het gebergte Oud-Californië in zijne geheele lengte doorsnijdt en in kaap St.-Lucas eindigt.

Sinds de laatste twintig jaren zijn de steden in Californië als paddestoelen uit den grond opgekomen.

Iedere placer, elke kwartsmijn wordt het middelpunt van een camp, dat weldra tot een dorp en daarna tot eene stad aangroeit.

Als de voornaamste steden noemen wij: San-Francisco, Stockton, Sacramento, Montbrey, S.-Luis Obissio, Mendocino City, Humboldt, Marysville, Mariposa, Los Angelos, San-Bernardino, Notre-Dame de Guadelupe, Luvoto, Placerville, Ne veda en La Paz.

Onder deze bekleedt San-Francisco in Nieuw-Californië, aan de baai van San-Francisco gelegen, eene eerste plaats. Wanneer wij hier iets meêdeelen omtrent de bevolking van San-Francisco, haren handel, hare zeden en gewoonten, kan de lezer zich gemakkelijk een denkbeeld vormen van de overige californische steden, want allen komen in hoofdtrekken met elkander overeen.

Ongeveer twintig jaren geleden was S. Francisco nog slechts een nederig dorp, in een hoek der baai verscholen; slechts nu en dan werd het bezocht door Chineezen, die op Californië handel dreven.

Maar de ontdekking van het goud en de verovering van het land door de Amerikanen veranderden het dorp als door een tooverslag, en spoedig noemde men den naam van San-Francisco aan de vier hoeken van den aardbol.

Nu is het niet alleen eene koopstad van den eersten rang, maar tevens het centrum van de reusachtigste industrieele ondernemingen door zijne tallooze machinerieën, fabrieken en werkhuizen van allerlei aard.

Ook op verstandelijk gebied doet het voor groote europeesche steden niet onder.

Men vindt er dagbladen met dozijnen, in alle talen der wereld geschreven en de verschillendste vakken behandelende, als koophandel, nijverheid, schoone letteren, wetenschappen, schoone kunsten, enz.

San-Francisco had voor een tiental jaren reeds meer dan 40 kerken en kapellen voor onderscheidene gezindten, zelfs een tempel van Bouddha en Confucius voor de Chineezen.

Behalve in dertig openbare scholen kan de jeugd in een groot getal bijzondere inrichtingen een grondig onderwijs ontvangen. Terzelver tijd beieveren zich godsdienstige, geleerde, letterkundige en philantropische maatschappijen en congregatiën, de kennis van godsdienst, kunst en wetenschap te bevorderen.

Openbare bibliotheken, vergaderplaatsen, koffiehuizen, schouwburgen, koncertzalen worden er in even groote verscheidenheid als elders in Amerika en Europa aangetroffen.

De stad is aan drie zijden door hovingen en bekoorlijke wandeldreven omgeven. De Amerikaan heeft zijn kantoor niet naast zijn slaapkamer; na den arbeid wil hij genoegelijke rust; zijn kantoor is in de stad, zijne in het groen gelegen woning daar buiten.

De stad is geheel op amerikaansche wijze gebouwd, doch zij draagt op bijna ieder huis den stempel der overhaasting.

De lange straten, die even als die van New-York met de liniaal getrokken schijnen, sluiten vierkante vakken huizen in, maar deze laatste zijn van de onbegrijpelijkste verscheidenheid.

In één opzicht komen zij bijna allen met elkander overeen: zij waren voor eenige jaren van hout; overigens gelijken zij elkander niet in het minst.

Op de aangewezen plaats, zoo is de eerste indruk, dien men van de huizengroepen ontvangt, heeft de rijke amerikaansche bezitter eener mijn, zijne prachtige woning opgeslagen; daar naast heeft een zijner kantoorbedienden een nederig huiske gebouwd; vervolgens heeft er een Franschman eene vroolijke, een Duitscher eene ernstige, een Spanjaard een met allerlei godsdienstige voorwerpen versierde woontente geplaatst, en zoo verkrijgt men in ééne straat soms een denkbeeld van de architectuur en den gemoedsaard van vele volken en tegelijk van de meerdere of mindere welvaart van de bewoners der huizen.

Een uitzondering maakt hierop het kwartier der Chineezen; deze zijn de paria's van San-Francisco, de Joden der nieuwe wereld; zij worden onder de overige bewoners der stad niet geduld.

Even groote verscheidenheid als men in de vormen der huizen ziet, ontdekt men in de bevolking der groote zeestad.

Vooreerst zijn er de Amerikanen: deze toonen in handel en wandel dat zij in San-Francisco thuis zijn; zij vliegen meer dan zij loopen over de straat, vergeten alle eischen der beleefdheid, zoolang zaken hen bezig houden, zoodat zij zelfs niemand groeten, die hen op de straat ontmoet en hen met de meeste voorkomendheid bejegent.

Time is money, denkt de Amerikaan, zoolang hij niet op zijn buitengoed is.

De Franschen, Duitschers, Engelschen, Ieren en Italianen onderscheiden zich van de Amerikanen door hunne type of door hunne taal.

Onder die hoofdstammen vermengen zich de Mexikanen, trotsch in hunne sarapen gehuld, de Chiliërs met den levendig gekleurden goncho bedekt, de Chineezen met hunne ronde mutsen en zijden broeken, Peruvianen, Japaneezen, bewoners der australische eilanden enz. enz.

Hier en daar vertoont zich het nuchtere gelaat van een Roodhuid of anderen Indiaan tusschen de toch reeds zoo wildgekleurde menigte; door zijn koperkleurigen of zwartbruinen tint en zijne zonderlinge versieringen maakt de Indiaan, de afstammeling van de vroegere bezitters des lands, een zonderling kontrast met al de overige typen.

De handel onderhoudt zijne betrekkingen met alle deelen van den bewoonden aardbodem.

Ten noorden wisselen Oregon, Britsch Columbia en de Vereenigde-Staten hunne produkten met de koningin der Zuidzee, en geheel Zuid-Amerika verruilt zijne koffie en suiker tegen californisch koren, meel, haver, timmerhout, goud en mineralen.

Het meeste goud gaat evenwel naar New-York en verder over Engeland naar Europa; het vermindert echter op de stations als een sneeuwhoop in de zon.

Engeland zendt naar Californië kolen, Frankrijk wijn, brandewijn en parijsche artikelen, Nederland jenever, Duitschland laken, Italië vruchten.

Met de australische eilanden, vooral met Sandwich en Taïti, onderhoudt San-Francisco een levendigen handel, voornamelijk in plaatselijke artikelen; met Japan, China, de Philippijnen en de groote Oost is het door een geregelde stoomscheepvaart verbonden.

(Slot volgt.)