De Belgische Illustratie. Jaargang 8

Het marmeren paleis des sultans te Konstantinopel.

Onder de nieuwere gebouwen, die Konstantinopel versieren, verdient het zoogenaamde marmeren paleis des sultans eene eerste plaats: om zijne schoonheid stellen de Turken het op ééne lijn met de Sophia-moskee, de door Konstantijn gebouwde heerlijke baziliek, en de moskee van Achmed.

Dat sommigen het laatste gebouw de voorkeur geven, is wellicht voor een groot deel toe te schrijven aan hun fanatismus, dat alleen de zuiver mahomedaansche werken vereert en niets wil weten van hetgeen door kristenhanden vervaardigd is.

Ofschoon ook Turken aan het paleis hebben gearbeid, is het hoofdzakelijk door Italianen gebouwd; het is dan ook in den italiaanschen rondbogenstijl.

Het is niet geheel van marmer, zooals de naam aanduidt: alleen de korintische zuilen, die het versieren, en de schoone trap, waarmeê men van de hofzijde aan den hoofdingang komt, is van dien steen; overigens is het van zeer zachten zandsteen opgetrokken.

Het bestaat uit een middendeel met twee zijvleugels. Het middendeel, dat door een trotschen koepel gedekt is, wordt als divan gebruikt, dat wil zeggen, als vergaderzaal voor den staatsraad; het is 120 voet hoog; van het middenpunt des koepels hangt een kroonluchter neêr, die wellicht in pracht en in zwaarte zijns gelijken niet heeft; hij draagt 464 kaarsen, weegt ruim 160

[p. 335]

centenaars of 8000 kilo's, is 27½ voet in doorsneê; hij hangt 9½ voet boven den grond, terwijl de ijzeren stang, waarmeê hij aan den koepel verbonden is, 80 voet lang is.

De vloer is zeer kunstig in hout-mozaïek vervaardigd. Tusschen de zuilen voor het middendeel staan trotsche lantarens, die, het des avonds verlichtende, zijne schoonheid te meer doen uitkomen.

De oostelijke vleugel bevat de bijzondere vertrekken des sultans, terwijl de westelijke door den harem wordt ingenomen.

Deze is, gelijk men weet, het verblijf der keizerinnen of der vrouwen van den sultan.

Rondom het paleis strekt zich een zeer groote hof uit, omgeven door een dikken, hoogen muur; die tuin geeft een denkbeeld van de groote pracht, waarmede de rijke en hooggeplaatste oosterlingen zich weten te omringen; op de bloembedden prijken de schoonste bloemen der warme gewesten, die er met groote kosten zijn heengevoerd, en zoodra de weêrsgesteldheid ongunstig wordt, op eene behendige wijze in ruime broeikassen worden overgebracht; de boomen, uit alle streken daar overgeplant, bekoren het oog door de rijke verscheidenheid van hoogte, vorm, blaêren, bloemen, vruchten, enz.

Hier en daar staat op een bed van graszoden een prachtige marmeren of kristallen fontein, uit wier kolossale bekken stralen waters springen en aan den voet neêrvallen.

Verder wordt hij doorsneden door beken, die uit verschillende rotsen ontspringen, een wijl door den hof dartelen en daarna in groote kommen vloeien, waar zij vijvers vormen.

Op de rotsen liggen tusschen opgeschoten groen en slingerplanten kristallen en verzilverde bollen, waarin men als in een spiegel den geheelen hof kan beschouwen.

Ook vindt men verscheidene kiosken, die, meestal in oosterschen stijl gebouwd, door hare schitterende kleurenpracht den omstreek een betooverenden luister bijzetten; aanvankelijk waren de wandelpaden met zwarte steenen uit de naburige Zwarte Zee naar oostersche mode geplaveid, doch daar zij een somberen tint over het geheel verspreidden, zijn zij door grint vervangen.

De muren, om het gezicht niet te beperken en daardoor te vermoeien, zijn voor het oog verborgen door rotsen, leiboomen, boschjes, enz.

Konstantinopel ligt op beide oevers van den Bosforus.

Met de zes voorsteden en 40 dorpen langs de zeeëngte tot aan de Zwarte Zee, wordt de bevolking op 1.075.000 zielen geschat.

Het klimaat stemt met dat van Venetië overeen.

Het serail heeft twee uur in omtrek.

De stad telt 344 moskeeën, waaronder de Aja Sophia de beroemdste en oudste is. De Grieken bezitten ongeveer 30 kerken en hebben een patriarch en 12 synodale bisschoppen. De gregoriaansche Armeniërs hebben eveneens verscheidene kerken en een patriarch, terwijl de katholieke Armeniërs in de laatste tijden verscheidene prachtvolle kerken gebouwd hebben.

De latijnsche katholieken bezitten 9 kerken en 6 kloosters.

De stad wordt door de Turken Istamboel, door de Walachen en Slawen Carogrod d.i. Keizerburg of, zooals vroeger, Byzantium genoemd; in het jaar 330 na Kr., toen zij de hoofdstad van het romeinsche rijk werd, ontving zij den naam van Constantinopolis of ook Nova Roma, Zij viel in het jaar 1453 in de handen der Turken.