Typen uit Herzegowina.
De aandacht van Europa is in dit oogenblik, op bovengemelde landstreek gevestigd, die eenige weken geleden bij velen niet eens gekend was bij naam. Er bestaat echter in gansch ons werelddeel geen land zoo merkwaardig om zijne grondgesteldheid en de zeden der bewoners, als de provinciën, die sedert eeuwen door de Turken zijn veroverd, doch in weerwil daarvan een scherp afgeteekend karakter hebben behouden.
Een der belangrijkste is Herzegowina, dat op dit oogenblik tegen de Turken in oproer is, en de legermacht van den Grooten-Heer aanzienlijk afbreuk toebrengt. Herzegowina is begrensd door Dalmatië, Bosnië en Servië. Het is een bergachtig land, met diepe dalen doorsneden, en waarheen men zich ook wendt, recht schilderachtig. De bevolking beloopt zoo wat 300.000 zielen. Trebinje is de hoofdstad, doch Mostar met 10.000 zielen is veel belangrijker. Daar vindt men voortreffelijke wapenfabrieken.
De geschiedenis van dat land is eene opvolgende reeks van oorlogen tegen Oostenrijk en Turkije. Dat laatste rijk, zijn overmoedigen beheerscher, haat de inwoner bovenal. Zoo fier en stout de inlander is in oorlogstijd, zoo zacht en vreedzaam is hij in tijd van vrede.
De vreemdeling kan ongemoeid het land in alle richtingen doorkruisen zonder vrees van gehinderd te worden, en indien hij de gastvrijheid inroept, wordt hem deze zoowel door den arme als door den rijke, met de meeste welwillendheid verleend.
Hun stelsel van inrichting is patriarchaal. De zoon, zelfs als hij gehuwd is, scheidt zich zelden van zijne ouders, en die gewoonte is de oorzaak dat de familiën zóó talrijk zijn, dat soms een enkele voldoende is om gansch een dorp te bevolken. Een der oudsten wordt alsdan gekozen om de gemeente te besturen; hij regelt de dagelijksche taak van allen; hij voorziet in de behoefte der armen en gebrekkigen; hij beslist in alle geschillen; hij is zoowel de bewaarder der schatkist als de rechter en dokter, en bij afwezigheid van een priester is hij het die voorbidt.
Als er een gemeenzame vijand te bestrijden is, verbinden zich vele dorpen, en kiezen uit de dappersten en sterksten een opperhoofd. Kortom, Herzegowina is eigenlijk eene echt patriarchale republiek, waarvan alle leden innig hun land liefhebben. Alle reizigers zijn het over dit punt eens, dat de bewoners van Herzegowina, Bosnië, Montenegro, Servië, enz. beter ontwikkeld zijn dan veel landlieden uit Oost- en West-Europa; men schrijft dit vooral toe aan hunne instellingen, die hen verplichten een werkzaam deel te nemen aan het bespreken der belangen van de gemeente, waartoe zij behooren.
Een reiziger, die deze streken bezocht heeft, zegt dat de bevolking een bijzonder schoon ras van menschen is. De Kristen haat den Muzelman en deze heeft wederkeerig een ingekankerden haat tegen den eerstgenoemde. Ook is het onderscheid tusschen beiden reeds zichtbaar in de kleeding. De Kristenen dragen, vooral in Bosnië, bijna allen een rooden sjaal met zwarte figuren, bij wijze van tulband om het hoofd; de tulband der Muzelmannen is wit, grijs of groen.
De meeste Kristenen dragen meestal enkel een knevel; de Muzelmannen laten over het algemeen den baard groeien. De kristenvrouwen gaan bijna evenzoo gekleed als hare slavische zusters; hare voorschoten zijn minder rijk, minder hel van kleur; daarentegen dragen zij op het hoofd tuilen van natuurlijke bloemen, die langs de slapen afhangen.
De bloedige hand van den Muzelman weegt zwaar op de bevolking, die op eene barbaarsche wijze wordt uitgeput, dewijl Herzegowina ver afgelegen is, en de viziers van den Grooten-Heer er onbepaald meester spelen. Bloedig is de oproer, die nu uitgebersten is. Zal de inwoner er in gelukken het dwangjuk van het lijf te werpen? Wij weten het niet.
In ieder geval zouden de Mogendheden tusschen beiden moeten treden, en aan die bevolking hare onvervreemdbare rechten toekennen.
Auteursrechtvrij