De Belgische Illustratie. Jaargang 6

Uit het leven van een door en door geleerd man,
Door August Snieders.
(Vervolg.)

De bediende schuift een stoel bij en brengt het eeuwige glas water. De dagbladen liggen vergeten op hunne zijde of met uitgerekte armen op hunnen rug op tafel te geeuwen: - dagbladen hebben altijd iets onbeschaamds! De biljartqueuen staan recht in het rek, als eene kompagnie grenadiers met de pink op den naad der broek; de twee witte of liever saffraankleurige biljartballen liggen stil en beweegloos op het groene laken te gapen, even als de roode, die echter bloost, omdat hij gewis denkt dat Mr. Burtel hem aanstaart: alle drie gelijken zoo omtrent aan die ongewasschen dorpsjongens, die op den buik in de wei langs den weg liggen en een oogenblik beweegloos den vreemden voorbijganger nagapen.

Elkeen is aandachtig.

De man drinkt.... Wat drinkt hij deftig, statig en sobertjes! De man snuift.... Wat snuift hij elegant, voornaam! De man glimlacht.... O, zoo'n glimlach heeft geen kruidenier, geen grutter, zelts geen rijksontvanger! Er is iets geniaals in de trekken rond den mond! De man nijpt de lippen saam.... Hemel, dat is als de samenpersing van al de denkbeelden, die in zijn brein woelen, tot één grootsch denkbeeld!.... Daar zegt hij ‘ja....’ maar dat ‘ja’ heeft iets onbegrijpelijk kenmerkends in zich!

Ja, 't is een door en door knap man.

Och, wat heeft ieder der aanwezigen een heerlijk uurtje doorgebracht! Jammer, dat de tijd, in gezelschap van zoo'n door en door knap man, zoo snel omvliegt, en echter had Mr. Burtel niets anders dan, juist geteld, vijf maal ‘ja’ en eens een delicieus ‘adieu’ laten hooren. Ja, door en door knappe menschen moeten zoo weinig zeggen, om te doen blijken dat ze door en door knap zijn!

VIII.
In zijn kabinet.

‘Lieve hemel! wat zijn er veel menschen gekomen in Mijnheer's afwezigheid!’ zegde de oude dienstmeid toen Mr. Burtel binnentrad.

‘Och, Mijnheer, de wereld kan toch niet gaan en staan zonder uw advies, neen, toch niet!’

Mr. Burtel glimlacht even, en vijf minuten later zit hij andermaal in zijn studeervertrek.

Inderdaad, er waren twee personen, tijdens de afwezigheid van Mr. Burtel, gekomen om hem te spreken; 't waren de mollenvanger en de strooper, twee schurken met plat gestreken haren en gluipende oogen, en die gaarne een gratis advies van den rustenden advokaat zouden gehad hebben, omdat de justitie hen achter de hielen zat

Wij zullen ons dan ook niet met hen bezig houden.

Mr. Burtel de la Roussillarde haalt een groot photographisch portret van zijn eigen persoon, uit eene portefeuille te voorschijn, ziet zich met een blijkbaar welgevallen in den spiegel, en leest daarna wat er onder geschreven staat.

Lezer, wat de man nu las, is gewis het onweêrlegbare bewijs zijner diepe en wijd vermaarde geleerdheid, want ik geloof niet dat er een

[p. 375]

gezelschap, genootschap, maatschappij of akademie in de wijde - wijde wereld is, welke Mr. Burtel de la Roussillarde niet onder hunne eere-, effectieve- of korrespondeerende leden telt.

U moet dat overigens wel gekend zijn, dewijl herhaalde malen nu in dit, dan in dat dag- of weekblad te lezen stond: De zoo verdienstelijke en hoog geleerde Mr. Burtel de la Roussillarde, is benoemd tot eere- of korrespondeerend lid van dit of dat genootschap of akademie. Wij wenschen, zoo hebt gij er onveranderlijk bij gelezen, niet zoo zeer Mr. Burtel de la Roussillarde geluk met de benoeming, dan wel het genootschap, de maatschappij of akademie, welke de eer heeft een zoo door en door knap man in zijn midden te tellen.

Wel zegde deze of gene persoon, vreemd aan ons stadje, dat die benoemingen van lidmaatschap eener letterkundige of wetenschappelijke vereeniging, niet zelden gedaan werden door een wever, een kleêrmaker en een barbier, zonder dat de letterkundige of wetenschappelijke wereld er iets van wist; maar dat is enkel nijd en wij allen, bewoners van ons stadje, wij gingen trouw, en bij elke benoeming, ons kaartje bij Mr. Burtel de la Roussillarde afgeven en het harmoniegezelschap sloeg des avonds, bij den fakkelgloed, alsdan dapper op den triangel en de groote trom.

Onder het portret had de eigenaar voluit zijnen naam geschreven en op dezen laten volgen: ‘Oud-lid der Provinciale Staten, oud-lid der Kamer, voorzitter der maatschappij Diligentia met de zinspreuk sic itur ad astra - 't geen zeggen wil: zoo komt men tot de sterren, ofschoon ik nooit begrepen heb, hoe men door middel van een biljartqueue en een bittertje, tot in de sterren geraken kon, of 't moest beduiden dat men het in Diligentia, door middel van een altijd opklimmend getal bittertjes, eindelijk ‘voor zijn ster’ kon krijgen.

Nu laat ons verder lezen, den lezer nederig verschooning vragende, als ik in al die geleerdheid eens hakkelen mocht.

‘Eere-voorzitter der harddraverij, beschermheer der rederijkerskamer - die wel wat rede-rijker kon zijn - Achilles, enz., enz., enz. Kortom, in ons stadje bestaat er niets, zelfs geene musschengilde, of Mr. Burtel moet er, voor den duurzamen bloei der vereeniging, de eerste plaats bezetten.

Verder: lid der archeologische maatschappij van Bombay, der epiphyllospermetische academie van Peking, der cosmognosische vereeniging te Tetuan, der aerondunamicatische academie te Ava, in het land der Birmannen - niet te verwarren met biermannen - der arachnologische maatschappij te Tehuacan, in het land der Azstekken, der odontologische academie te Parijs, enz., enz., welk laatste diploma hem was toegezonden door twee universiteits-vrienden van Hein.

Wat onpeilbare bron, wat oceaan zal ik zeggen, van geleerdheid! Wat wereld vol faam en roem!

Eu nu nam Mr. Burtel de pen op en, na behoorlijk een proefje te hebben genomen, of de punten en de inkt in bruikbaren toestand verkeerden, voegde hij bij al die titels: ‘voorzitter der landbouwtentoonstelling en van het land- en tuinbouwkundig kongres,’ die beiden in den loop der eerstkomende maand zouden worden gehouden, en reeds door groote, in roode en zwarte letteren gedrukte, plakbrieven, en met cenen ezel, eene koe, een varken en een os in de hoeken, op de muren van ons stadje en elders waren aangekondigd.

Ja, 't zal prachtig zijn, want, behalve de tentoonstelling en het kongres, houdt men in Achilles eene luistervolle soirée dramatique, een prijskamp voor declamators, in het ernstig en boertig vak, zoo als er geschreven staat; zet Diligentia hare zalen voor alle beschaafde vreemdelingen open, schrijft de harddraversclub kostbare prijzen uit - een vergulde pendule en eene zilveren suikertang; - geeft het harmoniegezelschap serenades aan den vetsten os en het zwaarste schaap; zal er in den gouden Aap een banket worden ingericht; zullen vlag en wimpel op toren, stadhuis en geveltoppen wapperen - en Mr. Burtel zal alom het midden-, het brandpunt der eer zijn.

Toch drijft er eene donkere wolk over het gelaat van den gevierde, want plotseling is daar iets in zijnen geest opgekomen, iets huiverends, iets akeligs.

Zal Hein, die onverdragelijke Hein, op al die feesten niet aanwezig zijn? Hein, die de steen des aanstoots was voor oom's rust en roem; Hein, die in het land- en tuinbouwkundig kongres het woord zal willen voeren! Hein, die in Achilles als declamator zal willen optreden; Hein, die aan de harddraverij zal komen deel nemen; Hein, die misschien, tot zelfs in Diligentia, stokken in het wiel zal willen steken en dat juist, nu Mr. Burtel de hoop koestert dat er vele voorname personen, zelfs de minister, zullen aanwezig zijn en dat de familie van het blondje, en het blondje zelve, de logés zullen zijn, die Mr. Burtel de la Roussillarde verwacht!...

IX.
Een verschrikkelijk voorgevoel.

Aan dat alles denkt de man lang, zeer lang, zelfs met gesloten oogen terwijl zijne twee duimen een oogenblik elkander onvermoeid achterna loopen, en - verwonderlijk! - het schijnt hem toe dat de dag der opening reeds aangebroken is.

Jammer, 't is donker, mistig weêr; ik geloof zelfs dat het stofregent, ja gewis. De vlaggen en wimpels, kletsnat van den aanhoudenden regen, hangen loodrecht naar beneden. Niemand op straat, tenzij een lekkende, zwarte hond, die langs de huizen snuffelt, en de haan met zijn kippen, die op een droog plaatsje tegen den gevel van het huis tegenover, staan te schuilen. Zou gansch ons stadje uitgestorven zijn?

Wat slaat de torenklok dof!

Eindelijk verschijnt er een groote katoenen paraplu; maar als men er onder kijkt, bemerkt men geen minister, geene beroemdheid, zelfs geen kongreslid - och, neen! 't is de barbier, die naar zijne klanten draaft; 't is de apothekersjongen, die een medecijnfleschje met het opschrift ‘alle uren een lepel’ voor de burgemeesteres gaat afgeven; 't is de lijkbidder, met grauwe haren, fletsche oogen en een rood beperelden neus.

Ginder staat eene koekenkraam en een mallemolen, met grauw linnen overtrokken: - ziedaar de publieke vermakelijkheden, die aan den oproep des gemeentebestuurs hebben beantwoord. Maar is het niet zonderling, dat de man uit de kraam en die uit den mallemolen, dezelfde, Hein namelijk is, en dat hij helsch lacht, nu hij oom Burtel met de twee vingeren bij den kraag vat, op een der houten paardjes tilt en hem, als voorzitter der harddraverij, een rit in den molen laat doen?

Als door stoom voortgezweept, vloog het rood- en blauw geverwde paard in het rond; gansch het stadje had de oogen op den rijder gevestigd, en toen Hein oom Burtel, den statigen man met gouden bril en wit haar, van het paard had doen stijgen, stopte hij hem een stuk peperkoek in de hand.

Dat vernederde den deftigen man ten hoogste, te meer omdat gansch het stadje lachte, ofschoon oom Burtel niemand zag. Dat stuk peperkoek weigeren, durfde de door en door knappe man niet, maar hij borg het in den achterzak van zijn kleed en liep, door den regen, naar de houten tent, waar de tentoonstelling plaats had. Naarmate hij liep, kwamen de honden buiten gesprongen; groote en kleine liepen, snuffelend aan den achterzak en blaffend, met den vernederde meê.

De regen had den weg in een modderpoel veranderd en Mr. Burtel, die juist, hoe het kwam wist hij niet, een saffraankleurige broek aan had, plonste tot halfweg de knieën in het slijk.

Door zijne eerewacht gevolgd, kwam de achtbare voorzitter aan de tent. Deze was gesloten; akelig zag zij er uit, de kleuren waren van den voorgevel weggespoeld, de vlag, boven de deur, hing als een rouwvlag halfstok.

Mr. Burtel klopte - klopte lang en het gebouw gaf een klank, alsof hij op eene doodkist klopte.

Traag werd de deur geopend en toen Mr. Burtel binnen trad, stond hij voor Hein, die zich portier der tentoonstelling had gemaakt, 't Was Hein en 't was Hein niet. Zijn neus was veel langer en krommer dan die van Hein, zijn haarbos veel hooger, zijne oogen stonden horizontaal in het hoofd, de kin was spits en nog spitser door den langen en wuivenden sikkebaard

Hein, of wie hij dan ook zijn mocht, boog, groette, lachte, sprong, tuimelde spottend voor Mr. Burtel heen en toonde hem de paarden, die stil, beweegloos als lijken, met eenen gordel om den buik, boven aan de balken hingen.

[p. 376]

Dat waren de wimpels geworden, die de voorzitter tot sieraad aan diezelfde balken had doen vastmaken.

Vierkant in het rond waren drie rijen kippen, even als vleêrmuizen, met de vleugels tegen den houten wand genageld. Elke rij had een en dezelfde kleur en de drie rijen vormden de nationale kleuren - daarin waren de draperiën en bloemkransen veranderd - en juist boven den zetel des voorzitters liepen die drie rijen in elkaar en vormden daar eene trophee van varkens- en ossenstaarten, geitenhorens en bokkenbaarden, even kunstig gemaakt als de wapentropheën, die Mr. Burtel eens zag in den Tower te Londen. In het midden - de plaats waar gisteren nog eene lieve Ceres pronkte - verscheen, en dit juist boven den zetel des voorzitters - een groote ezelskop, met gouden bril.....

‘Sierlijk, niet waar?’ zegde Hein. ‘Dat heb ik gedaan.’

Mr. Burtel huiverde over al zijne ledematen Rechts en links, ter langs door de zaal, waar tafels stonden, waren nu de ossen geplaatst, die voor schragen dienden en op hunnen rug de tafelbladen droegen, op welke de granen, planten, bloemen en vruchten moesten worden neêrgelegd, maar, ach! het koorn was in kiezelzand veranderd, de planten waren als andijviesalade gekerfd, in de vruchten hadden groote wespen haar nest gemaakt en de bloemen lagen in groote schotels te koken.

straat-locomotief wagens trekkende.

straat-locomotief kanonstukken vervoerende.

‘Dat zal heel lekker zijn,’ had Hein gezegd.

En toen Mr. Burtel in den zetel, daar onder den gebrilden ezelskop, plaats nam, om het kongres te presideeren; toen de kongresleden op de amphitheatersgewijze geplaatste groene banken gezeten Waren, en de voorzitter daar al wat er beroemd is in het vak van land- en tuinbouwkunde, toen hij zelfs daar den minister voor zich zag, was hij diep ontroerd.

Met eene bevende hand tastte hij in zijnen binnenzak, en - het koude zweet liep hem orer de wangen! - hij had zijne openingsrede vergeten..... Goddank! daar voelt hij iets, diep, onder in den zak!.... Helaas, hij brengt zijne witte slaapmuts te voorschijn, en gansch de vergadering lacht en applaudisseert.

Nu komt Hein plotseling naast den voorzitter staan.

‘’t Geeft niets, Mijnheeren,’ zegt hij, ‘dat mijn achtbare oom zijne geschreven redevoering vergeten heeft; 't geeft niets, ik zal de openingsrede wel voor de vuist uitspreken!’ woorden, die een onbeschrijfelijken geestdrift in de vergadering deden ontstaan.

Hein zette de witte slaapmuts op en al de leden een dergelijk kapsel te voorschijn halende, volgden zijn voorbeeld. Driemaal deed Hein hm, hm, hm! en sprak daarna: ‘Geleerde heeren en geachte toehoorders, uit alle hoeken der wereld bijeen gesneld, om dit beroemd congres met uwe hooge tegenwoordigheid te vereeren, op hetwelk over de onbegrepen wonderen des aardskloots, met dat onfeilbaar talent u door Hooger ingegeven, zal gesproken worden...’

‘Wat verhevene, diep doordachte taal!’ dacht Mr. Burtel. ‘Ja, zoo zou ik ook gesproken hebben!’

Maar hoe de door en door knappe man ook luisterde, hij hoorde geene sylbe meer. Hij zette de open hand aan het oor, maar niets - niets. Toch sprak Hein, want de minister knikte van tijd tot tijd en al de congresleden zaten denkend, met hangende onderlip en de kin door duim en wijsvinger ondersteund, te luisteren. Mr. Burtel, al hoorde hij niets, zelfs geen gemompel, knikte denkend bij al het gebaarden maken van Hein.

Eindelijk boog Mr. Burtel zich tot zijnen buurman en fluisterde:

‘Waarover spreekt hij?’

‘Over een pantalon.... Zeer belangrijk, diep geleerd.’

‘Wat? Spreekt hij over mijn saffraankleurigen pantalon? Maar dat staat niet op het programma!’

‘Zeer zeker. Zie slechts.’ En het stond er, ja in roode letters.

Eensklaps hoort Mr. Burtel weêr.

‘O, 't zijn heerlijke tonen,’ roept Hein in vervoering uit, ‘’t zijn heerlijke melodieën als men op den pantalon slaat...’

‘Maar dat is afschuwelijk,’ onderbreekt Mr. Burtel, en hij verbergt zooveel mogelijk zijn besmeurden saffraankleurigen pantalon onder het groene tafelkleed. ‘Tot orde!’

‘Tot orde?’ zegt Hein satanisch lachend en wuift met zijnen sikkebaard langs Mr. Burtel's aangezicht. ‘Tot orde? Mr. Burtel, door en door knap man, denkt ge dat ons wereldberoemd kongres zich met uw vuilen saffraankleurigen pantalon bezig houdt, dien gij zoo zorgvuldig onder de tafel verbergt?..’

En al de congresleden stonden recht, gingen zelfs op de teenen staan, om den saffraankleurigen pantalon van Mr. Burtel te zien.

(Wordt vervolgd.)