De Belgische Illustratie. Jaargang 6

[p. 105]

[Nummer 14]

Mac-Mahon.

Marie-Patrice-Maurice de Mac Mahon, zoo schreven wij eens in het Gedenkboek, heeft uitwendig dat kenmerkende niet, hetwelk bij den eersten oogopslag de aandacht trekt. Zijne gestalte is van middelmatige lengte; zijn gelaat zegt den oppervlakkigen beschouwer weinig of niets; doch onder het stilzwijgen, onder de nederigheid verbergt zich een kloeke, stoute, heldere geest, een rechtschapen karakter, een edel hart.

mac-mahon.

Gewis, de heer Thiers mocht hem den Bayard van het fransche leger, den ridderzonder vrees en zonder vlek noemen, en welke ook de rampen zijn, die hem in dezen oorlog (1870-71) getroffen hebben, hij bezat krijgsroem genoeg uit vroegere dagen, om zijnen naam, geen oogenblik, door de laatste neêrlagen beschaduwd of verdonkerd te zien.

Uit vorstelijken bloede der oude koningen van Ierland gesproten, had zijne familie zich innig met de Stuarts verbonden en verplaatste zich, na den val van dit vorstenhuis, naar Frankrijk, om zich daar bepaald te vestigen. Ten gevolge van hun ouden adel, versmolten zich de Mac-Mahon's met de eerste adellijke familiën van Frankrijk, en bezaten weldra eene aanzienlijke fortuin, het kasteel Sully en zijne prachtige domeinen.

De militaire loopbaan ingetreden zijnde, deed de tegenwoordige Mac-Mahon zich slechts, in zekeren kring, door zijnen oorsprong en adellijk wapen opmerken; voor het algemeen was hij onbekend en scheen ook niet naar uitschittering boren anderen te dingen. Even als zoovelen vertrok hij naar Afrika. Te Constantine droigde een kogel in de borst, hem voor eeuwig te doen vergeten. Eerst in den veldtocht van de Krim werd Mao-Mahon's naam wereldbekend. Het was aan hem dat men de inneming van dc Malakoff te danken had. Zijn naam werd in het leger vereerd, vergood zelfs en waar Mac-Mahon het bevel voerde, was de soldaat vol vertrouwen.

De expeditiein Italië gaf hem den titel van maarschalk en hertog van Magenta, en mocht hij in zijn bestuur over Algerië, onder administratiefoogpunt, juist niet veel bijval genoten hebben, dan is zulks te wijten aan inmengingen die buiten zijn domein lagen en moesten blijven. Trouwens, als oorlogsman is en blijft Mac-Mahon wat wij hooger van hem neêrschreven - en, voegen wij er bij, zijn wijs en onpartijdig bestuur aan het hoofd der republiek, zal de gebreken van Algerië wel doen vergeten.

Mac-Mahon is geboren den 13en Juni 1808 op het kasteel Sully, alzoo genaamd naar den minister van Hendrik IV; hij deed zijne studiën in het seminarie van Autun, en trad op zijn 17e jaar in de school van St. Cyr. Na als luitenant bij de huzaren te hebben gediend, woonde hij als luitenant van het 20e linieregiment, de expeditie naar Algiers bij.

[p. 106]

Als ordonnans-officier van generaal Achard voltrok Mac-Mahon daar een wezenlijk heldenfeit. De generaal vroeg hem, of hij een bevel naar Blidah kon brengen? ‘Zoo ja, zegde de generaal, neem dan een dapper geleide met u.’ Mac-Mahon nam de zending aan, doch weigerde het geleide. Op weg werd hij door eene bende Arabieren overvallen. Ontkomen was moeilijk. Er was slechts één uitweg en die uitweg was misschien de dood. Het pad dat de ordonnans volgde, liep langs eene diepte.... Mac-Mahon jaagt de sporen in de zijde van het paard en het dier vliegt, als wanhopig, naar beneden. In den val vindt het beest den dood; doch Mac-Mahon hoezeer ook gekneusd, kon zijn weg naar Blidah voortzetten. Voor dit feit ontving de luiteuant het Legioen van Eer - en voorwaar! het was wel zuur verdiend.

Toen de Franschen, om ons van onze Noorderbroeders te verlossen, de citadel van Antwerpen kwamen belegeren, vergezelde Mac-Mahon generaal Achard herwaarts. Hij bekwam er de epauletten van kapitein. Algerië werd vooral het tooneel zijner werking. In 1840 was hij luitenant-kolonel; in 1848 divisie-generaal; in 1852 voerde hij het bevel over de provincie Oran en later over die van Constantine.

In 1855 onderscheidde Mac-Mahon zich schitterend aan den Malakofftoren in de Krim; in 1856 werd hij senateur en in 1858 opperkommandant van Algerië. In 1859, tijdens den oorlog in Italië, was men, aan een zijner stoute bewegingen, de overwinning van Magenta verschuldigd, en werd hij ook op het slagveld zelve, benoemd tot maarschalk en hertog van Magenta.

In 1861 werd Frankrijk, bij de kroning van den koning van Pruisen, door den hertog van Magenta vertegenwoordigd. In 1864 keerde hij als gouverneur-generaal naar Algerië terug en bleef er tot in 1870, als wanneer hij geroepen werd deel te nemen aan den oorlog, die voor Frankrijk zoo noodlottig was. Te Wörth overweldigd, werd het fransche leger zulks nog meer te Sedan, waar Mac-Mahon echter, reeds in den aanvang van den slag, het kommando aan generaal Wimpffen overgaf; een kogel bracht hem, in den vroegen morgen, eene zware wonde aan zijde en been toe.

Hersteld zijnde, verpletterde Mac-Mahon de afschuwelijke Commune, die Frankrijk onteerde, en keerde onder het presidentschap der republiek van Thiers, tot het stille leven terug. De revolutionnairgezinde Thiers viel echter, of liever neen, hij werd door de Nationale Vergadering, zonder het minste gerucht als het ware weggezonden, omdat hij met eene woelzieke minderheid wilde regeeren, en de eerlijke soldaat, Mac-Mahon, trad in zijne plaats op.

Zijne toetreding gaf aan Frankrijk weêr eenige vastheid en men hoopte wel tot een bepaald gouvernement te geraken. Het was tijdens het presidentschap van Mac-Mahon, dat, in 1873, het vraagpunt van het herstel des koningdoms zich opdeed en Frankrijk tot zijne wettige koningen, tot den graaf de Chambord, wilde terugkeeren.

Deze laatste echter, fier en onwankelbaar op het punt van eer, eischte zonder voorwaarden tot het koningdom te worden geroepen; hij wilde vooral geene kroon, gekocht door het verzaken der witte vlag, ten gunste der omwentelingsvlag, de driekleurige.

Gedurende al die beweging behield Mac-Mahon eene hem waardige onzijdigheid, vrij van eerzucht en vol eerbied voor het gezag der Nationale Vergadering. Hij wilde elken oproer beteugelen, doch indien de Vergadering zich voor den terugkeer der koningen verklaarde, zou hij de eerste trouwe onderdaan des konings zijn.

Thans is hij wel gedwongen Frankrijk's lotbestemming in handen te nemen, tot dat andere dagen aanbreken. Zijn gezag is onlangs, door de Nationale Vergadering, met zeven jaren verlengd.

De hertog van Magenta is een eenvoudig, nederig, rechtzinnig man, trouw aan zijn gegeven woord, verkleefd aan de conservatieve beginsels. Zijne echtgenoote, eene jonge en geestige vrouw, onderscheidt zich door een aantal liefdadige katholieke werken.