De Belgische Illustratie. Jaargang 5

De pleegdochter.
Eene bloem, uit den vreemde op nederlandschen bodem overgeplant.
Door H.A. Banning.
(Vervolg.)

Dierbare Angela!

Ik voldoe aan uw verlangen, aan uw bepaalden wil, al is het dan ook dat ik daardoor diep ongelukkig moet worden. De pastoor weet alles wat mijn verleden betreft, hij zal u alles mededeelen. Doch nog een enkel woord moet ik spreken tot opheldering, zij het dan niet tot verdediging; ik doe dit met toestemming van den pastoor.

Toen ik mij zoo gelukkig gevoelde in het huis van uw vader, waar ik genezing begon te vinden voor de wonden die mij geslagen waren, was ik voornemens u alles te zeggen, doch ik kende de vooroordeelen der Katholieken tegen echtscheidingen, en de moed ontbrak mij, omdat mijn geluk daarbij op het spel stond. Vergeef mij, ik heb slecht gehandeld, doch vergeet niet dat ik als Protestant de vrijheid had om een nieuw huwelijk te sluiten.

De pastoor heeft mij de leer uwer Kerk over de onverbreekbaarheid van het huwelijk medegedeeld; tot dusverre was mij daarvan slechts weinig bekend. De vrouw, die mijn moeder voor mij heeft gekozen, is ook katholiek, doch niet zooals gij.

Omdat gij het verlangt, ga ik mij met haar hereenigen, doch het geluk mijns levens is voor altijd verwoest.

Hendrik.

Ik leed onbeschrijfelijk veel. Uw vader had aan mijn verlangen voldaan, hij had de belofte afgelegd van mij voor altijd te verlaten en naar zijn eerste vrouw terug te keeren. Ik had mijn plicht gedaan en smeekte nu van God sterkte af om mijn lijden met geduld te verdragen.

Zuster Angelica was als het ware een liefhebbende moeder voor mij; zij zocht mij troost in te boezemen en eenige afleiding te bezorgen, doch dit gelukte haar niet: de slag was te zwaar, te onverwacht geweest, mijn geestkracht was verlamd. Het zou mij niet mogelijk geweest zijn naar de woning terug te keeren waar ik eens zoo gelukkig was; mijn eenigst verlangen was ergens in den vreemde, waar niemand mij kende, waar niets mij aan het verleden herinnerde, te gaan leven. Daarom liet ik ons landgoed verhuren en verliet mijn vaderland zonder iemand te zeggen waarheen ik ging, zonder dit zelve te weten. Zoo ben ik in Nederland gekomen.

Twee jaren heb ik doorgebracht onder een onbeschrijfelijk lijden, want er daalde geen troost in mijn hart, of liever ik zocht den waren troost niet. Toen werdt gij ziek. De gedachte dat ik het eenige, wat mij nog aan de aarde boeide, zou moeten missen, maakte mij schier krankzinnig. De goede dokter kwam en wist aan mijn uitgeputte krachten weder veerkracht te geven. Hij en onze brave pastoor waren de beschermengelen, mij door de Voorzienigheid gezonden. Onder de zachte vermaningen en vertroostingen van dien waardigen priester leerde ik mijn kruis dragen; ik omvatte het met liefde en toen droeg het mij. Er kwam een zoete troost, een onuitsprekelijke vrede in mijn hart, want de kracht van den godsdienst is zonder grenzen; wanneer hij ons geheel doordringt, verandert de stikdonkere nacht in een helderen dag. Men klaagt, men mort dan niet meer over het lijden omdat men in alles de beschikkingen der Voorzienigheid erkent, die ons soms langs donkere en doornige paden voert, opdat wij niet aan het aardsche verkleefd zullen worden.

Ja, terwijl ik u dit schrijf, is mijn vertrouwen zoo onwrikbaar, dat ik den goeden God dankbaar ben, voor 't geen Hij mij heeft doen lijden. Ook over uwe toekomst, Rosine, mijn engelachtig kind, ben ik onbezorgd. Wel is waar ben ik zeker u te moeten verlaten, maar ik weet ook dat

[p. 308]

EEN DIEVENBUURT TE LONDEN, DOOR G. DORÉ.

[p. 309]

HET ETENSUUR.

[p. 310]

God mij een man heeft gezonden aan wiens hoede en bescherming ik u kan toevertrouwen.

Moge de vrede, die thans in mij woont, ook eens uw deel zijn. Die vrede wordt echter niet erlangd in de aardsche genietingen, maar in de onderwerping aan Gods wil, in tevredenheid en versterving. Levend sterven en stervend leven, dat is een kostbaar, een zoet geheim!

Nu kent gij, mijn kind, de korte maar gewichtige geschiedenis van mijn leven. Een ongeoorloofde neiging - want de Kerk veroorlooft haar niet - had mij verblind. Ik smeek u daarom geef nimmer toe aan een neiging, die niet vereenigbaar is met uw godsdienstplichten. Het ongeluk heeft mij niet zwartgallig of onverdraagzaam gemaakt, maar ik heb leeren inzien en begrijpen hoe hoogst moeielijk, laat ik liever zeggen hoe onmogelijk het is met andersdenkenden een huwelijk te sluiten, zonder dat onze ziel daarbij gevaar loopt. Uw vader was zoo goed voor mij, hij zou nooit eenige laakbare zinspeling op mijn geloof of op de beoefening mijner godsdienstplichten gemaakt hebben, doch ook dit zelfs kan een schadelijke werking hebben. Mij althans deed het toegevend zijn jegens hem, ik sprak nooit over den godsdienst uit verdraagzaamheid en 't is juist deze verdraagzaamheid die langzamerhand tot een doodende onverschilligheid voert.

Daarom, mijn kind, laat u nimmer door uw eigen hart noch door anderen verleiden tot een gemengd huwelijk, want ik heb, ofschoon eerst later, leeren beseffen hoeveel gevaren daaraan verbonden zijn. Het leven is kort, de moeielijkheden en bezwaren, die men te overwinnen heeft, zijn veelvuldig, men moet ze niet roekeloos vermeerderen. Vergeet daarom nimmer het woord van den Apostel: ‘Het huwelijk is een groot Sacrament, doch alleen in Christus en zijn Kerk.’

De zegen van deze Moeder, de Kerk, moge immer met u zijn! Zij is een liefhebbende moeder, die u voor het eeuwig leven voedt met haar Sacramenten. Ontvang ook den zegen van uw aardsche moeder, die weldra zal hebben opgehouden te leven, doch desnietemin met u in onze moeder de heilige Kerk vereenigt blijft, wier strijdende, lijdende en triumfeerende ledematen één zijn in God.

Rosine vouwde het geschrift te zamen, drukte er een kus op en sloeg de oogen, die vol tranen stonden, naar het portret der goede moeder op, die zooveel geleden had en wier stem over het graf heen in haar hart klonk, op het oogenblik dat het daaraan zoo groote en werkelijke behoefte had. Toen ging zij stil de trap af en door de tuindeur naar het kerkhof. Na daar eenige oogenblikken knielend te hebben doorgebracht, trad zij de kerk binnen en wierp zich neder voor het tabernakel, om haar hart in een vurig gebed uit te storten.

De goddelijke liefde stroomt bij zoodanig gebed in het arme, menschelijk hart en heft het op uit het aardsche stof. Die liefde geeft de kracht om offers te brengen, die Gode welgevallig zijn, en alles te verzaken wat de wereld biedt.

‘Mijn juk is zoet en mijn last is licht!’ zoo weerklonk het in haar hart en zij sloeg de oogen ten hemel en dankte God voor zijn genade.

Toen professor van Staden den volgenden dag afscheid kwam nemen, verwonderde het den dokter geenszins dat hij zich eenigen tijd op reis begaf tot volledig herstel zijner gezondheid. Rosine was niet tehuis, daar zij juist een bezoek aan den pastoor bracht.

Des avonds deelde de dokter aan zijn pleegdochter, die hem een goeden nacht kwam wenschen, het vertrek van professor van Staden en zijn groete aan haar mede.

Zooals zij eens de bloesems van den appelboom voor den Heiland aan den weg had gestrooid, zoo legde zij ook nu de aardsche bloesems van haar hart aan zijne voeten neder.

IX
In de eenzaamheid.

In een kleine duitsche badplaats, die zich te midden der bergen in een eenzame en bekoorlijke ligging verheugt, was zoo even de diligence aangekomen. Het oord wordt niet veel bezocht omdat de badgasten daar niet de weelde en verfijnde uitspanningen der groote wereld vinden, waarvoor zij eigenlijk wel het allermeest naar de badplaatsen gaan. Er zijn echter geneesheeren die hunne patiënten bij voorkeur daarheen zenden, wanneer deze eenige rust en een gezonde berglucht behoeven.

Onder de vreemdelingen die de diligence verlaten, vinden wij ook professor van Staden. Hij is daar echter niet gekomen om de baden te gebruiken, maar wil er slechts eenige oogenblikken vertoeven om dan nog wat verder te gaan, naar een ouden vriend, dien hij een bezoek gaat brengen. Na eenige inlichtingen te hebben gevraagd omtrent den afstand en den weg geeft de kastelein hem den raad om, vergezeld van een gids, het voetpad te bezigen dewijl de rijweg zeer slecht is.

Hij volgt dien raad en wandelt nu berg op berg af naast den gids voort, die zeer onderhoudend is en eindelijk, toen zich in de verte een kerktoren liet zien, zeide: ‘Daar is het klooster, in een kwartier uurs zullen wij er zijn.’

Het klooster lag bekoorlijk in het vruchtbare dal met een boschrijken achtergrond; Max bleef een oogenblik staan om zich in 't gezicht van dat heerlijke landschap te verlustigen.

De gothische kerk stond daar in haar gansche architectonische schoonheid voor hem. Dit werk van menschenhand, zoo edel, zoo eenvoudig en toch zoo vol rijkdom, was geheel in harmonie met de gansche omgeving. 't Was of de mensch en de natuur door één gedachte bezield waren.

Eindelijk bereikte Max de kloosterpoort, hij noemde zijn naam en werd in een spreekkamer gelaten. Er viel slechts een mat licht in dat ruime vertrek, want het had maar één venster, met ruitjes in lood gevat, terwijl de bladrijke takken der hooge boomen die het gebouw omgaven, donkere schaduwen naar binnen wierpen. Aan de muren hingen eenige schilderijen en tegenover de deur een groot crucifix.

De avondzon goot een breeden lichtstroom op het levensgroote beeld van den heiligen Franciscus, dat in biddende houding was gemaald. Max staarde lang op het verheven en ootmoedig gelaat van den heilige. Er kwam een vurig verlangen in hem op om ook zoo te kunnen bidden en zich in den geest te kunnen verheffen boven de aarde, die hem niet kon bevredigen en die hem toch geboeid hield.

Eindelijk werd de deur geopend en er trad een kloosterling van een slanke en edele gestalte binnen, die beide handen naar Max uitstrekte Zoodra hij hem gewaar werd.

‘Is het mogelijk! mag ik mijn goeden Max nog eens weêrzien?’ riep hij.

Professor van Staden drukte hem hartelijk de hand. Zij hadden langen tijd in Duitschland aan de Universiteit met elkander doorgebracht, vreugd en leed met elkander gedeeld, te zamen plannen voor de toekomst gemaakt. Later was hun levenspad zeer uiteengeloopen en zij hadden van elkander niets meer gehoord.

Bernard von Zannech, thans pater Franciscus en overste van het klooster, was de oudste zoon eener adellijke familie en als zoodanig geroepen om een schitterend leven te voeren. Eensklaps deed hij echter afstand van al zijn rechten, die hij aan een jongeren broeder overdroeg en trad als novice in de orde van den H. Franciscus. Op de verschillende vragen en toespelingen zijner vrienden die zich van zoodanigen stap geen begrip konden vormen, antwoordde hij eenvoudig: ‘Het is mijn roeping.’ Max schudde zwijgend het hoofd, doch hij bewonderde zijn vriend, die zulk een groot offer kon brengen. Later dacht hij somwijlen: ‘Wij hebben dezelfde zucht naar het ideale, onze opvatting is alleen verschillend. Bernard veracht de wereld en ik veracht haar, - ieder op zijn eigen wijs.’

Het was wel tien jaren geleden dat de vrienden elkander voor het laatst zagen. Beiden waren verouderd, doch het merkteeken, dat de levensjaren op hun gelaatstrekken had gedrukt, was zeer verschillend.

De pater was lang en mager, doch hij zag er krachtig en frisch uit; zijn edel gelaat kenschetste ernst en zachtmoedigheid tevens, er straalde een hemelsche vrede uit zijn oogen wanneer hij sprak.

De professor had de frischheid der jeugd verloren; zijn hoog voorhoofd droeg het merkteeken van buitengewone ontwikkeling, doch in zijn gelaat lag een groote afmatting, die het gevolg scheen te zijn van overspanning. Zijn oog was helder maar zwaarmoedig; zijn lach, vroeger zoo onbezorgd, was onwillekeurig in een weemoedigen, smartelijken trek overgegaan.

De vrienden zagen elkander lang zwijgend aan; 't was of zij rekening hielden met de jaren die voorbijgegaan waren om niet meer terug te keeren.

‘En waaraan heb ik het geluk te danken van u weer te zien?’ vroeg de pater.

‘Gij zult verwonderd zijn als ik u dit meedeel,’ antwoorde van Staden. ‘Ik kom om mij hier wat te ontspannen, om mij op te frisschen, als gij wilt. De dokters hebben mij voor een jaar lang den catheder verboden en daar moet ik partij van trekken. In reizen heb ik geen lust, dat maakt mij te onrustig en daarom kwam de gedachte in mij op om de eenzaamheid te zoeken. Een onzer oude academievrienden heeft mij verteld dat gij overste waart van dit klooster en van mijn gids vernam ik dat hier in de nabijheid een huis is waar ik eenigen tijd kon vertoeven. Met dit besluit ben ik hier gekomen; ik heb rust en kalmte noodig. Niemand weet er iets van, zelfs mijn moeder niet. Daarenboven wil ik niet verzwijgen dat het mij aangenaam zou zijn ook eenige theologische kennis op te doen. Wat de philosoof gemeenlijk van de theologie noodig heeft, is mij niet onbekend, doch van uwe theologie - ik moet dit tot mijn beschaming zeggen - van de eigenlijke kern van het Catholicisme weet ik slechts zooveel als ik in den laatsten tijd tot mijn verrassing van eenige uitstekende menschen heb kunnen opdoen. Mijn moeder is katholiek, zooals gij weet, zij is een vrome vrouw. Ik dacht tot dusverre dat dit slechts moest toegeschreven worden aan een behoefte die uit haar eigenaardig karakter voortsproot, aan het vrouwelijk gemoed, dat een bovennatuurlijken steun zoekt, doch sinds eenigen tijd begin ik dat anders in te zien, daarom kom ik mijn oude vriend raadplegen, want ik ben in een doolhof.’

‘Zoo is het goed!’ sprak de overste verheugd. ‘Gij zijt nog mijn oude, eerlijke Max. Gij hebt, zoekend en strevend naar de waarheid, u niet laten beheerschen en overmeesteren door de leugentaal der wereld. Wees welkom in ons midden! wellicht zult gij hier, in dit stille oord de philosophie van den wereld-catheder, de philosophie des kruises leeren kennen en begrijpen.’

‘Dat klinkt hoog,’ antwoordde de professor. ‘Ik wil slechts van mijn wetenschappelijk standpunt de hooge ideeën van het Catholicisme leeren kennen, zij hebben recht op een nauwgezet onderzoek.’

[p. 311]

‘Goed, gij gaat onderzoeken, wij zullen bidden,’ antwoordde de overste ‘Ik hoop dat uw verblijf bij ons ook voordeelig op uw gezondheid zal werken; 't is waar, alles is hier eenvoudig, doch gij zult u toch spoedig thuis gevoelen. Wij hebben een fraaien tuin, daarenboven biedt het nabijgelegen bosch ruimschoots gelegenheid voor aangename wandelingen, en wanneer gij voedsel voor den geest noodig hebt, onze bibliotheek, die zeer belangrijk is, kan daarin voorzien. Ik weet reeds vooraf dat gij aan vele zeldzame en zeer oude werken uw hart zult ophalen.’

De overste had zeer juist geoordeeld: de bibliotheek wekte in hooge mate de belangstelling van den professor. Toen de dagen allengs korter werden, toen het ruwe weder zijn invloed deed gevoelen en het eenzame klooster als in een sneeuwwoestijn lag - toen ontkiemden binnen die oude muren allerlei bloesems van den geest, en er schoten spruiten en takken hoog op ten hemel. Wat werd daar niet al overdacht en besproken! Nooit had Max zich zoo kalm, zoo gelukkig gevoeld als binnen deze godgewijde muren en toch begon het eerst te schemeren in zijn ziel, het licht was nog niet aangebroken.

De Winter was voorbijgegaan en de Lente kwam en deed de sneeuw smelten en alles wat gestorven scheen, begon te ontkiemen. Wanneer Max na vele uren van afmattende studie in het nabijgelegen bosch wandelde of uit zijn kamer een blik wierp op het heerlijke landschap, dan verkwikte hem de heerlijke natuur, dan scheen hem een nieuw leven te bezielen, doch dan dacht hij ook aan het boekje van Alban Stolz: ‘De aarde is een spiegel. Het schoone wat men aan de natuur en de menschen schijnt op te merken, bestaat niet wezenlijk maar is slechts een afspiegeling van de idealen, die werkelijk in een andere wereld bestaan.’

Hij vergat de oude heidensche wereld, eens zoozeer door hem bemind; ook Kant en Fichte werden meer en meer vreemdelingen voor hem en aan de moderne heidensche school kon hij slechts met afkeer denken. Er werden dagelijks vele uren in de bibliotheek doorgebracht, doch het waren de christelijke philosofen der middeleeuwen die hem boeiden. Over 't geen hij gedurende den dag had gelezen, sprak hij des avonds met zijn vriend, den overste, of met pater Bonaventura, een oude geleerde kloosterling, die als 't ware in de bibliotheek woonde.

Zoo bracht van Staden de dagen door, hij vergaderde een schat van kennis en er kwam meer en meer licht in zijn ziel.

Er ligt iets verhevens in de eenzaamheid. Hoe weinig is er soms noodig om in de wereld een talent te doen schitteren en bewonderen! Doch om zich zelven en de ware grootheid te leeren kennen, om de wereld te leeren verzaken en tot heil der ziel de dingen te leeren kennen en waardeeren, die niet tot de wereld behooren, - daartoe is groote inspanning en bovennatuurlijke bijstand noodig.

Welk een vruchtbaar leven van den geest heeft zich in de woestijn en in de kloostercel ontwikkeld! Is niet datgene wat de wereld als hoogste voortbrengselen der kunst bewondert, meestal het resultaat van eenzame uren? De schilder, de beeldhouwer, de uitvinder van machinen, de sterrekundige, die het eindelooze firmament tot zijn werkkring heeft, zij hebben allen de eenzaamheid noodig, wanneer hun scheppingsvermogen buitengewone werkzaamheid ontwikkelt. Al de bloesems der poëzie, al de verheven denkbeelden zijn slechts in de eenzaamheid tot rijpheid gekomen.

Zoo ging het ook bij onzen professor. Als hij daar na een lang, zeer lang onderzoek en diep nadenken geheel alleen zat, scheen hem alles waarmede zijn geest zich zoo vele jaren had bezig gehouden van minder waarde toe, omdat het slechts tot de aarde behoorde. De hoogbegaafde mannen van het oude Heidendom daagden voor hem op. Was het blijvend, scheppend, voortwerkend wat zij in 't leven hadden geroepen? Het was alles in 't niet verdwenen. En de heroën der moderne wetenschap, wat zijn zij in vergelijking met de philosofen uit het vóór-christelijk tijdvak? Het was ook nacht bij dezen, doch het laatste gedeelte van den nacht, dat de morgenschemering, de opgang der zon voorafgaat.

Na de geboorte van Christus is en blijft echter alles nacht, wat denken en zoeken en streven heet, wanneer het niet door Hem die het licht der wereld is, wordt verlicht en bestraald, en het is op dit gedeelte van den nacht dat de diepste duisternis volgt. Slechts datgene wat geloovig ondergaat in Hem, de eeuwige Wijsheid, kan verheerlijkt door Hem, met Hem weder verrijzen.

Dat begon Max te begrijpen. Het geloof verlichtte zijn geest en in het licht van dat geloof leerde hij nu het verleden, het heden en de toekomst in betrekking tot elkander kennen als een opgelost raadsel. Hij leerde het Woord en het gebod van God als den hoogsten schat waardeeren en wanneer hij zich verdiepte in de overdenkingen der eeuwige waarheden dan klonk het in zijn gemoed: ‘Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven. Ik ben het eeuwige Woord dat de menschelijke gedaante heeft aangenomen om de wereld te verlossen. Luister naar de woorden uit mijn mond en leg die als een grondwerk in uw hart. Leer van mij dat ik zachtmoedig en ootmoedig van harte ben.’

Dat alles en nog veel meer trad Max voor den geest. Er werd aan zijn hart geklopt, krachtig, dringend en..... het boek ontgleed zijn handen en hij zonk op de kniëen.

‘Kom binnen, mijn Heiland!’ riep hij. ‘Gij zijt Christus, de Zoon van den levenden God!..... Ik aanbid u, mijn Verlosser, mijn Heiland, mijn Zaligmaker. Ik, het schepsel met een vrijen wil, geef mij geheel en al aan mijn God over.’

Hoe lang bij daar knielde, is hem zelven onbekend gebleven. Toen hij zich weder de wereld buiten zich herinnerde, sloeg hij de oogen in verrukking ten hemel; hij weende als een kind, dat teruggekeerd is in het ouderlijk huis, dat in zoete vreugde rust in de armen des vaders.

Max verliet zijn kamer en begaf zich naar de kloosterkerk. Daar wierp hij zich voor het tabernakel neder, om geheel alleen met God te zijn. Zijn lippen bewogen zich niet, hij zat zwijgend neder, doch God sprak tot den wedergevonden zoon.

Later zocht hij den overste op om hem deelgenoot te maken van zijn geluk. Pater Franciscus drukte de hand van zijn vriend en zeide met een stem die van zijn inwendige ontroering getuigde:

‘Gij waart in de gehoorzaal der eeuwige Wijsheid en de woorden van den wereld-catheder des kruises hebben uw hart getroffen.’

‘Ik heb den Meester begrepen,’ antwoordde Max.

Den volgenden dag schreef hij aan zijn moeder:

‘Credo! Ik ben de gelukkigste der menschen. Bid voor uw zoon, lieve mama.’

X
Het portret der moeder.

Er lag overal sneeuw; zij kraakte en piepte onder den voet van den wandelaar, en ofschoon de Januari-zon helder scheen, hare stralen vermochten niets op dat lijkkleed, waaronder de natuur als in doodslaap lag.

Zoo kan ook soms de smart zoo groot zijn, dat zij geen tranen voortbrengt.

Mevrouw van Staden en haar nicht Lise waren gedurende den Winter buiten gebleven. De majoor zag dit gaarne, want bij de stemming waarin hij sinds lang verkeerde, zou hij slechts met weêrzin gezien hebben dat zijn dochter de partijen bijwoonde, die gedurende het Winterseizoen in de residentie onvermijdelijk waren. Zijn tegenwoordigheid was daar wel eenigen tijd noodig, doch zoo spoedig mogelijk zou ook hij naar het stille verblijf in Limburg terugkeeren.

Lise zat alleen in haar kamer en hield zich onledig met een handwerk, dat tot gescheak voor mevrouw van Staden bestemd was. Vroeger was zij altijd zeer koel voor die brave vrouw geweest - zij was trouwens altijd eenigszins schuw en terugstootend voor vrome menschen - sinds eenige maanden echter was dat anders geworden. Het stille, gemoedelijke leven op het land, de voortdurende kalme en gezellige omgang met haar tante hadden gunstig op haar gewerkt.

Onverwacht werd haar een brief van haar vader gebracht, die zij haastig opende. De majoor verzocht in weinige regelen dat zij hem een pakketje brieven zou zenden 't welk zich in zijn schrijftafel bevond. Er werd nauwkeurig opgegeven hoe dat pakketje er uit zag en Lise moest de sleutels maar aan haar tante vragen.

Zij ging onmiddellijk aan dit verzoek voldoen, doch toen zij in de kamer van haar vader kwam, stond zij in twijfel wat te zullen doen: er waren twee schrijftafels en de majoor had verzuimd op te geven in welke het gevraagde te vinden was.

Na een kort beraad opende zij de kleinste schrijftafel en trok de lade uit, die zij voor de aangeduide hield. Er was geen pakket brieven te zien - doch wel iets waardoor zij zeer verrast werd, namelijk het portret eener jonge dame, kennelijk door haar vader geschilderd. Dat moest Rosine zijn, want het waren haar blauwe oogen door de lange oogharen overschaduwd.

Zij ontroerde zonder te weten waarom en legde het portret weder op zijn plaats. Langen tijd stond zij daar nadenkend, zonder elders naar de gevraagde brieven om te zien, die zij eindelijk vond en onmiddellijk naar 's Gravenhage opzond.

Toen zij haar werk weder opgenomen had, kon zij de gedachte aan dat portret maar niet van zich afwerpen. Waarom ontstond er wrevel in haar gemoed?

‘Altijd en overal Rosine!’ lispelde zij. ‘Papa had toch wel iets van dit portret kunnen zeggen . . . . . waarom deed hij dit niet . . . . . wat beteekent die geheimzinnigheid?’. . . .

Zoo zat zij nog lang te denken toen een rijtuig voor de deur stilhield en zij op hetzelfde oogenblik een vriendelijke groet van dokter Bremmer ontving, die naar boven keek. Het hartelijke, opgeruimde gelaat van den bejaarden vriend deed Lise onmiddellijk alle kwellende gedachten vergeten. De dokter gaf door een teeken te kennen dat hij nog verder moest, doch hij wees tevens op Rosine, die het rijtuig verliet.

Lise snelde nu naar beneden en vond daar Rosine geheel in bont gewikkeld; zij verhaalde aan mevrouw van Staden dat papa een patiënt moest bezoeken; tegen den avond zon hij en Frans haar terug komen halen.

't Was duidelijk te zien dat sedert eenigen tijd in Rosine eenige verandering had plaats gegrepen; zij was wel even vriendelijk en opgeruimd doch ernstiger dan vroeger, zij scheen ouder te zijn geworden. Haar kleeding was ook nog eenvoudiger dan vroeger, alle sieraden had zij afgelegd.

‘Gij ziet vandaag zoo bijzonder ernstig,’ sprak mevrouw van Staden,

[p. 312]

na haar langen tijd opmerkzaam te hebben aangezien, ‘deert u iets?’

GESPEURD.

‘O, neen,’ antwoordde zij, ‘ik ben frisch en gezond, doch het is heden de sterfdag mijner moeder en ik wil wel bekennen dat de herinnering aan haar mij vandaag meer dan ooit treft. Ik was nog zoo jong, nog geen vijf jaren, toen zij stierf en toch kan ik mij nog zooveel uit dien tijd herinneren. 't Is alsof ik haar nog voor mij zie.’

‘Het is zeer merkwaardig,’ zeî Lise, ‘dat men zich enkele voorvallen uit den kinderlijken leeftijd zoo duidelijk kan herinneren.’

‘'t Kan ook wel zijn dat het portret mijner moeder, 't welk bij ons tehuis hangt, daartoe veel bijdraagt. Het gelijkt zoo sprekend en men meent het te zien leven wanneer men er lang op kijkt.’

‘Is het waar?’ vroeg mevrouw van Staden, ‘mij is nooit een portret onder de oogen gekomen dat zulk een indruk maakt.’

‘Hoe komt het dat ik dit portret nog nooit heb gezien?’ vroeg Lise.

Rosine haalde de schouders op. ‘Zoodra gij bij ons komt, zal ik aan uw verlangen voldoen,’ sprak zij.

Het portret in de schrijftafel was oorzaak dat dit korte gesprek op Lise grooten indruk maakte. In haar verbeelding zag zij het portret van Rosine's moeder en het kwam haar voor dat beide portretten wel dezelfde persoon konden voorstellen.

Des avonds kwam de dokter zijn pleegdochter halen; Frans was niet bij hem, iemand die gevaarlijk ziek lag, vereischte nog langer zijn tegenwoordigheid.

‘Ga met ons mede, Lise,’ sprak Bremmer, ‘ik zal u overmorgen weder franco tehuis bezorgen.’

Rosine was met dat voorstel zeer ingenomen en mevrouw van Staden gaf gaarne haar toestemming. Een paar uren later stond de dokter op, Lise wikkelde zich in een pelsmantel, want het was zeer koud, en nu reed men huiswaarts.

Frans was nog niet teruggekomen. Eerst zeer laat trad hij de kamer binnen, waar de oude dokter en de beide vriendinnen bij de warme kachel zaten. Hij was vermoeid en zag er zeer ernstig uit. De zieke, bij wie hij zich zoolang had opgehouden, was een arme vrouw, een moeder van zes kleine kinderen. De ziekte was gevaarlijk, hij vreesde dat de vrouw zou sterven. De gedachte aan dat ongelukkige gezin bracht hem in een zeer treurige stemming. Zoo had Lise hem nooit gezien, zij had er ook nooit aan gedacht dat een geneesheer zoo diep bewogen kon zijn over het lot zijner patiënten. De jonge dokter was in haar schatting aanzienlijk gestegen.

Frans sprak haast geen woord, maar zat met de hand aan het hoofd en begaf zich eindelijk met zijn vader in een andere kamer om met hem over de verschillende verschijnselen, die zich bij de gevaarlijke ziekte hadden voorgedaan, te spreken.

(Wordt vervolgd.)