De Belgische Illustratie. Jaargang 5

[p. 249]

[Nummer 32]

DE PHOTOGRAAF IN HET DORP

[p. 250]

De pleegdochter.
Eene bloem, uit den vreemde op nederlandschen bodem overgeplant.
Door H.A. Banning.
(Vervolg.)

In het stille, groote huis aan het einde van het dorp zat dokter Bremmer bij mevrouw Wallrath. Hij had een lang onderhoud met haar gehad. Voor de eerste maal had zij over het verledene gesproken, zoo openhartig, zoo zonder eenige nevenbedoeling, als een kind dat tot zijn vader kan doen.

Zij zat in haar grooten stoel, het hoofd rustte in zachte kussens en haar handen waren gevouwen.

‘Thans weet gij alles,’ zoo eindigde zij. ‘Ik heb nog slechts één verzoek, eene bede, moge God haar verhooren. Gij hebt de kleine Rosine lief, dat weet ik, en het kind is zeer aan u gehecht. O, laat ik den schat, dien ik achter moet laten, aan uwe zorgen toevertrouwen; neem die bekommernis van mijn arm, mijn diep gefolterd hart; wees een vader en moeder voor mijn kind. Ik weet wat ik vraag, ik weet van hoe groot gewicht het is, doch ik ken u en daarom leg ik onbeschroomd mijn laatsten, mijn vurigsten wensch aan u bloot.’

‘En ik wil dien wensch in al zijn omvang en beteekenis vervullen,’ sprak dokter Bremmer ernstig en met de hartelijkheid, welke hem zoo algemeen bemind maakte.

‘Dat wist ik wel,’ hernam de zieke, en toen zij hem met een zoeten glimlach op de lippen de hand reikte, parelden groote tranen in haar oogen. ‘Laat de opvoeding van mijn lieve Rosine zoo eenvoudig mogelijk zijn. O, er ligt zooveel zegen in den eenvoud! Het nijpend verdriet, dat sinds lang aan mijn leven knaagt, heeft mij gerijpt en een diepen blik doen slaan in het leven der zoogenaamde groote wereld, ofschoon ik er weinig deel aan heb genomen. Doch, mijn vaderlijke vriend, zorg vooral dat Rosine geheel gevormd worde volgens de leer der Kerk, dat zij nimmer . . . . . een gemengd huwelijk aanga. Ik heb al de ellende ondervonden van een huwelijk, waarop het woord van den Apostel niet van toepassing is. Zeker, liet huwelijk is een groot Sacrament, doch slechts in Christus en zijne Kerk. . . . . . Maar wat zijn mijne woorden en wenschen? De lieve God zal alles ten beste schikken; Hij zal zijn zegen schenken over alles wat gij aan mijn kind doet.’

‘Dat zal Hij,’ antwoordde Bremmer opstaande. ‘Nu moet gij echter gaan rusten en van avond geen woord meer spreken dan hoog noodig is.’

Zij knikte hem vriendelijk en dankbaar toe, en toen verwijderde hij zich. Aan de deur gaf hij Susanna nog eenige bevelen voor den nacht, want hij voorzag dat op de buitengewone inspanning aanvallen van kramp zouden volgen.

Nog lang liep de dokter in zijn tuin op en neer. De sterren flikkerden en de blanke sneeuw kraakte onder zijne voeten. Het was zeer koud, doch in zijn hart gevoelde hij de warmte, die uit elke weldaad straalt. Hij bad voor de stervende jonge vrouw wier geheim hem diep had geschokt, hij bad voor het lieve kind, dat weldra moederloos zou zijn.

Toen Bremmer den volgenden morgen zijn gewoon bezoek bij de zieke bracht was de pastoor bij haar; zij had de H.H. Sacramenten der stervenden ontvangen.

Susanna zeide hem dat de gnӓdige Frau den ganschen nacht rustig had geslapen. Die tijding sneed hem door het hart; dit was een teeken, hij wist het, dat zij spoedig tot een beter leven zou ontslapen.

Toen de priester de kamer der zieke ging verlaten, vergezelde hem de dokter naar den tuin; beiden waren van oordeel dat zij nu vooral eenige rust behoefde. Zij hadden echter daar nauwelijks eenige malen rondgewandeld, toen Susanna hen bleek en ontsteld uit het venster toeriep dat zij zoo spoedig mogelijk boven zouden komen. Beiden snelden het huis binnen.

Mevrouw Wallrath was zacht en kalm tot een beter leven overgegaan. Zij lag daar met gevouwen handen en rustige gelaatstrekken, doch de schaduwen des doods hadden er zich over uitgespreid. Toen de priester en de dokter zich hadden overtuigd dat de arme moeder opgehouden had te leven, nam laatstgenoemde de kleine Rosine met zich naar huis.

Des avonds kwam Susanna het kind halen om den nacht bij haar door te brengen. Het slaapvertrek binnentredende, sloop Rosina zacht op hare teenen naar het ledikant en zeide: ‘Goede nacht, mamaatje!’ En de moeder in een voor haar vreemd gewaad ziende vroeg zij: ‘Slaapt mama reeds?’

‘Ja, mijn kind,’ antwoordde Susanna, die tevergeefs poogde hare tranen te verbergen; ‘wij zullen ons avondgebed gaan doen.’

De lieve kleine vouwde eerbiedig de handjes en bad het ‘Onze Vader’ en ‘Wees gegroet,’ het schoone gebed tot den engelbewaarder, dat zoo treffend klinkt van de lippen der onschuldige kleinen. Ook mama werd niet vergeten, doch toen Rasine hoorde hoe Susanna daaraan toevoegde: ‘Heer geef haar de eeuwige rust, het eeuwige licht verlichte haar,’ zag zij haar met groote oogen aan; dat had zij er nooit bij gehoord.

‘Mama heeft nog geen kruis op mijn voorhoofd gemaakt, lieve Sanne,’ sprak zij; ‘laat mij eens gaan zien of zij misschien niet wakker geworden is.’

‘Neen, mijn hartje, nu niet.’

‘Maar waarom niet, lieve Sanne? Ik zou toch zoo graag willen,’ zeî de kleine treurig en toch zoo zoet smeekend, terwijl zij de handjes voor de betraande oogen hield.

Susanna kon geen woord spreken. Zij maakte het kruisteeken op Rosine's voorhoofd, legde haar in bed en begon toen te vertellen van het lieve kindje Jesus, dat altijd zoo gehoorzaam was.

Men kon aan het trillen der lipjes van de lieve kleine zien, dat zij zeer bedroefd was, doch zij legde het hoofdje neder en sliep spoedig den kalmen slaap der onschuld.

Toen de dokter den volgenden morgen kwam, was Rosine juist gekleed en verlangde weenend naar mama; Susanna wist niet wat zij zou beginnen.

De dokter nam de kleine bij de hand en bracht haar in de sterfkamer. ‘Mama!’ riep zij klagend en klemde zich aan den dokter vast. Toen wendde zij zich weder tot de moeder. Met een crucifix in de gevouwen handen, het schoone gelaat zoo wit als het lange doodskleed, lag zij daar in de ernstige majesteit des doods, tusschen de lauwertakken en winterbloemen, die door den dokter gezonden waren.

Eenklaps liet Rosine zijn hand los, trad tot dicht bij het lijk, verhief zich op de teenen en vestigde de groote oogen op het bleeke, schoone gelaat, waaraan de dood niets had misvormd.

‘Mama, lieve mama!’ riep zij herhaaldelijk, doch de oogen, die anders met zooveel liefde op haar gevestigd waren, bleven gesloten.

Het kind zag den dokter smeekend aan. Toen trad hij nader en tilde Rosine op, zoodat zij het geliefde gelaat kon bereiken. Zij drukte haar frissche, warme kinderlippen op den gesloten mond der moeder, sloeg toen bevend de armen om des dokters hals en riep: ‘O, wat is mama koud!’

Bremmer omhelsde het lieve kind en beloofde opnieuw in stilte dat hij de wenschen der moeder getrouw zou vervullen. ‘Mama is bij Onzen Lieven Heer, die haar heeft geroepen,’ sprak hij zacht. ‘Voor ons wordt zij niet meer wakker; maar daarboven in den hemel bidt zij voor ons en zij zal zich met de engelen in den hemel verheugen, als Rosine zoet en braaf is.’

Het kind vouwde de handjes, zag den dokter vertrouwelijk in de oogen en zeide ernstig: ‘Ik wil zoet en braaf zijn.’ Doch toen wendde zij het hoofd plotseling weder om en riep op bitter smartelijken toon: ‘Och, mama, word toch een klein beetje wakker . . . . . toe, een klein beetje maar, lieve mama!’

Dokter Bremmer knielde bij het lijk neder en nam de kleine handjes in de zijnen. Hij bad en het kind zeide hem na: ‘Heer, geef haar de eeuwige rust! Amen.’ Daarna zeide hij bedaard en vriendelijk: ‘De lieve God heeft mama tot zich geroepen, Hij wil dat zij niet meer wakker zal worden en wat God wil is goed, dat moeten wij ook willen, niet waar?’

‘Ja,’ antwoordde het kind, ‘dat heeft mama ook gezegd.’

De dokter stond op, nam Rosine, wier oogen onafgewend op het lijk gevestigd waren, op den arm en verliet de kamer en de woning. Langs het smalle voetpad door de weide bracht hij haar door de achterdeur in den tuin en op zijne kamer. Daar zette hij haar naast zich op de canapé neder en zeide: ‘Zoo, nu woont gij hier en nu zijt gij mijn lief dochtertje; dat wil Onze Lieve Heer en mama.’

‘Dat wil Onze Lieve Heer en mama,’ herhaalde het kind nadenkend, vouwde de handen en zag naar den kleinen kanarievogel, haar lieveling, die juist een luid schetterend lied aanstemde, als ware 't om den lieven engel te verwelkomen, die God daar, op de bede eener stervende moeder, aan de hoede van den goeden dokter had toevertrouwd.

II
Kinderjaren.

Men ziet twee jeugdige gestalten in den tuin van dokter Bremmer; zij begeven zich naar de achterdeur, die toegang biedt tot de bekende weide; het pad, dat over die weide loopt, voert tot den grooten weg. De krachtig gebouwde jongeling, met krullend haar en scherp geteekende gelaatstrekken, is onmiskenbaar des dokters zoon. Uit zijn zwarte oogen stralen geest en levenslust, doch hoe opgeruimd hij ook doorgaans moge zijn, op dit oogenblik ziet hij ernstig en nadenkend, Er liggen geestkracht en vastberadenheid in zijn gang en houding, doch hoe vriendelijk hij ook luistert naar het gesnap van het jonge meisje, dat aan zijn zijde gaat, is 't toch duidelijk te zien dat hij dit met veel gevoel van eigenwaarde en zelfbewuste goedgunstigheid doet. Toen zij de achterdeur hadden bereikt, zeide hij met een ernst, die iets van een vaderlijke vermaning had: ‘Ga nu naar huis terug, Rosine. Wees vlijtig en maak een goed gebruik van de boeken, die ik voor u heb meêgebracht, opdat ik mij bij mijne terugkomst in uwe vorderingen mag verheugen.’

Rosine hief het hoofdje naar hem op en vroeg: ‘Komt gij dan spoedig terug, Frans?’

De ronde stroohoed, met broeden rand was in den nek gevallen en haar aanminnig gelaat zag als een ontluikende bloem uit de weelderige blonde lokken. Toen Frans zijn hand op haar hoofd legde om haar gerust te stellen, kwam het hem voor, dat hij nooit schooner kind had gezien.

‘Ja, ik kom spoedig terug,’ sprak hij. ‘Vaarwel zusje, groet papa!’ En weg was hij.

[p. 251]

Rosine bleef nog eenige oogenblikken bij de gesloten deur staan. Haar oogen waren naar den grond gericht en er rolden tranen over haar wangen. Dan scheen zij zich eensklaps te bezinnen en snelde dwars door den tuin naar huis. Zij had nu geen oogen voor de bloemen, die gedurenden den nacht ontloken waren, ofschoon zij ze gemeenlijk met zorg opzocht; het smartte haar, zij wist zelve niet hoe en waarom, dat Frans vertrok.

De zon scheen even helder als den vorigen dag, toen zij zoo opgeruimd was, en toch kwam het haar voor dat alles een somber aanzien had. De kleine, waakzame hond sprong tegen haar op en dartelde en speelde als altijd om haar heen. ‘Stil, Bello, stil. . . . . blaf zoo niet en spring zoo niet!’ riep zij, en dat zij niet in tranen uitbarstte, kostte haar veel inspanning. Zij ging voorbij de keuken, waar de oude Susanna aan het werk was, ook voorbij de deur der kamer, waar zij wist dat haar vader zich bevond, doch 't was of zij iets misdreven had, zoo snelde zij de trap op naar haar eigen kamertje. Nog een oogenblik stond zij daar half mijmerend, toen ging zij naar een kast en haalde eenige boeken te voorschijn.

‘Ik wil ze meênemen, als ik bij den pastoor mijn les ga opzeggen,’ sprak zij zacht, nam papier en pennen en ging aan de tafel zitten om haar vertaalwerk te maken.

Rosine schreef lang en met inspanning. Nu en dan ontsnapte een zucht aan haar mond, maar men kon zien dat zij moeite deed om de treurige gemoedsstemming, waarin zij verkeerde, te overwinnen. Er zat veel geestkracht in dat kleine ding.

Thans was zij gereed. Haar gelaatstrekken hadden weder de oude vroolijke uitdrukking aangenomen. ‘Bock toe!’ riep zij, streek de blonde lokken achter de ooren en trad aan het venster.

Daar stonden eenige bloemen in potten, die zij zorgvuldig verpleegde. Gedurende den nacht was een hyacinthe prachtig ontloken en een rozenknop had zich door het donker groene omhulsel een weg weten te banen. Dat zag Rosine nu eerst; zij sloeg van blijdschap de handen ineen en al haar leed was vergeten. ‘O, hoe mooi, hoe mooi!’ roept zij in verrukking. ‘Ik hou zooveel van die lieve bloemen!’ en met haar fijne vingertjes verwijdert zij alles wat de planten ontsiert. Eindelijk huppelde zij de trappen af naar de kamer van haar pleegvader, die bij het venster zat te lezen. ‘Papa, papa!’ riep zij vroolijk, ‘mijn hyacinthe bloeit en de roos zal ook spoedig uitkomen; zij kijkt al door de groene blaadjes heen.’

Hij nam lachend haar handen in de zijnen, en men kon duidelijk zien hoe lief hem zijn pleegkind was. Hij was verouderd, de goede dokter, doch zag er nog altijd krachtig uit.

‘Hebt gij Frans uitgeleide gedaan?’ vroeg hij.

‘Ja, tot aan de achterdeur. Hij heeft mij verzocht u te groeten, maar het spijt mij zoo dat hij weg is, o, het spijt mij zoo, want nu moet ik weer alleen leeren en alleen naar den pastoor gaan! 't Was zoo prettig als Frans mij hielp, en de pastoor was ook altijd zoo over mij tevreden!’

‘Welnu dan moet gij in den tijd dat Frans weg is een goed gebruik maken van zijn hulp; dat zal hem verheugen als hij terugkomt.’

‘Ja, ik wil recht vlijtig zijn; dat zult gij zien,’ sprak zij met veel geestkracht. ‘Nu ga ik naar Sanne, ik heb beloofd haar wat te helpen, en om elf ure moet ik naar den pastoor, dat weet u wel. O, ik heb het zoo druk . . . . . dag, lieve papa!’

Zij sloeg de armen om den hals van haar pleegvader, drukte eenige kussen op zijn wangen en spoedde zich naar de keuken.

Gelukkig kinderhart!

III
De wereld en het gemoed.

Het is avond. In een onzer academie-steden heerscht in enkele straten groote luidruchtigheid. Het roode schijnsel van fakkels, die een optocht vergezellen, werpt spookachtige schaduwen tegen de huizen, een schetterende muziek, waarbij de turksche trom de hoofdrol schijnt te spelen, laat het bekende Io vivat! hooren, tot vreugde der menigte jongens, wier longen met de groote trom wedijveren.

Men brengt een serenade aan den gevierden professor der philosophie. Max van Staden.

Van Staden is nog wel jong, maar hij heeft reeds een europeeschen naam; vooral in Duitschland kent men hem als een groot denker, wiens onbekrompen geest zich niet door verouderde begrippen laat ketenen. Hij is het kind zijner eeuw, de man van zijn tijd, de benijdenswaardige sterveling, die in de wetenschap gerijpt is en door de wetenschap gehuldigd en verheerlijkt wordt. Wanneer de geleerde professor bij den aanvang van een nieuw studiejaar een redevoering houdt of in een vereeniging optreedt, dan sleept zijne welsprekenheid de toehoorders mede, men hangt aan zijne lippen, men is in verrukking over de denkbeelden, die hij in den schoonsten vorm weet te ontwikkelen, en in tijdschriften en dagbladen wordt hij dan een der grootste mannen onzer eeuw genoemd.

Doch niet alleen in de geleerde wereld, maar ook daar buiten geniet professor van Staden achting; want hij heeft een beminnenswaardig karakter, leeft ingetogen, is zeer eenvoudig en bekend om zijn milddadigheid jegens de armen, ofschoon hij die deugd zooveel mogelijk in 't verborgen beoefent.

De bewondering en achting, die men hem toedraagt, uit zich op d oogenblik in het openbaar. De deputatie der studenten, die hem hulde hebben gebracht, heeft juist de kamer verlaten, en de jeugdige professor verschijnt voor 't geopende venster.

Donderend klinkt het ‘Hoera!’ dat in de verte wordt herhaald als wilden ook de echo's aan de ovatie deelnemen; daarop volgt een diepe stilte. De professor brengt eenige woorden van dank uit; die woorden worden opgevangen als zooveel paarlen; zijn heldere, klankvolle stem weet die woorden te bezielen, zij doen de harten der jeugdige studenten trillen. Het orakel der wetenschap spreekt en alle ooren zijn geopend, en als het laatste woord gesproken is, breekt een storm van toejuichingen los, waaraan geen einde schijnt te komen.

Hoe benijdenswaardig moet zulk een sterveling zijn!

Aan den gevierden professor is dit niet te bespeuren; hij ziet er zwaarmoedig uit, de vereering drukt hem als een last, want het licht, dat van hem uitstraalt en waaraan zooveel hulde wordt gebracht, werpt in zijn binnenste zooveel donkere schaduwen.

Wat kan de mensch den mensch schenken? Hoe diep en rijk ook de goudmijn zijner wetenschap en kennis anderen toeschiijnt, hij zelf gevoelt zich arm; 't is of hij zich aan een grens bevindt, die niet overschreden kan worden, aan een deur, die niet opengaat. Wat hij weet is slechts een atoom in vergelijking met de oneindige hoeveelheid, die zich onophoudelijk aan hem opdringt.

Daar is de ondoorgrondelijke schepping buiten hem, daar is het gemoed, dat zich over al het geschapene tot den Schepper voelt getrokken, het kleine hart met den onverzadelijken dorst naar gelukzaligheid, die de aarde met al wat zij biedt niet kan lesschen, met het onbewust haken naar het eindelooze, waarin het verlangt te rusten.

En ligt niet in dezen dorst, in die begeerte, de onomstootbare zekerheid dat er iets bestaat, wat bevrediging kan schenken aan het menschelijk hart en den menschelijken geest? Het is als een heimwee, als een smart over iets wat men heeft verloren. Doch waar is het verlorene te vinden, hoe is het begeerde te bereiken?

De laatste klanken van 't Io vivat waren reeds lang verdwenen, de menigte was uiteengegaan en de professor zat weder voor zijn schrijftafel, het hoofd op beide handen rustend. De lamp was ingedraaid, want het licht veroorzaakte hem pijn aan de oogen. Op een boekenkast tegenover zijn schrijftafel stonden in dit schemerlicht de busten van Pythagoras, Socrates, Plato, Aristoteles. Deze geleerden zagen er toen ernstiger dan ooit uit, doch de jonge professor paste desniettemin volkomen bij dat gezelschap, want het was alsof zijne gelaatstrekken in marmer gebeiteld waren; hij was niet wat men schoon noemt, doch hij had in den opslag van zijn oog en in zijn gansch optreden iets gebiedends.

Het sloeg tien ure op de pendule, toen de deur zijner kamer langzaam geopend werd en iemand hem met zachte schreden naderde.

De professor had er niets van gehoord, doch als hij een hand op zijn schouders voelde en een welbekende stem hem in het oor fluisterde:

‘Uwe mama laat vragen of gij nu niet wat bij ons komt praten,’ vielen zijne handen op de tafel en hij wendde het hoofd tot de spreekster.

‘O foei, hoe ernstig,’ riep zij en hield de hand voor de oogen. ‘Zulk een strak gezicht zou iemand pijn doen, Max, en daarvoor ben ik voor het oogenblik in te goede stemming.’

‘Dat verheugt mij.’ sprak hij. ‘Wie is boven bij mama?’

‘In de eerste plaats ik,’ sprak zij lachend, ‘ten tweede papa en ten derde dokter Bremmer.’

Van Staden zag haar aan, want het scheen hem toe dat haar stem vrij onvast was, al glimlachte zij. Hij kende haar te goed om zich te vergissen, zij was zijn leerlinge van haar kindsheid af. ‘Ik ga met u, Lise,’ zeide hij, en opstaande verliet hij met haar het studeervertrek om zich naar de huiskamer te begeven.

Zijne moeder zat op de canapé, naast haar de majoor Verbommel, stiefbroeder van haar overleden echtgenoot, den vader van het jonge meisje. De plaats tegenover de canapé was door den jongen dokter Frans Brommer ingenomen.

Mevrouw van Staden was geen alledaagsche verschijning. Wie haar voor 't eerst zoo gezien had, zou voor een oogenblik gedacht hebben, dat zij niet ouder was dan haar zoon. Zij had in baar gansche voorkomen iets jeugdigs, dat niet alleen aan haar tengeren lichaamsbouw en de frischheid harer wangen, maar vooral aan de levendigheid van haar geest en haar helder oog moest worden toegeschreven. Haar kleeding was hoogst eenvoudig, en de blonde haren, die glad langs het hooge voorhoofd waren weggestreken, werden gedekt door een zwart kanten mutsje, dat wel zeer klein was, doch desniettemin de vrouw kenmerkte, die de rekening met de wereldsche ijdelheid had gesloten.

Toen zij de oogen van het handwerk op haar zoon sloeg, die naast haar ging zitten, kon men zeer goed zien dat ook zij pijnlijk aangedaan werd door den ernst, die op zijn gelaat lag. Geen wonder ook dat de vrouw bezorgd voor hem was. Hij was haar eenigst kind, al de hulde die hem werd gebracht, al de eer die hij genoot straalde als 't ware ook op haar neer; maar zij kende iets, dat veel meer waarde bezat dan wereldsche roem en eer, en. . . . .

Doch laat ons, alvorens verder te gaan, eenige bijzonderheden uit het leven van mevrouw van Staden mededeelen; dat zal veel kunnen bijdragen om het karakter dezer beide personen van ons verhaal te leeren kennen.

[p. 252]

DR. WINDTHORST.

DR. A. REICHENSPERGER.

V. MALLINCKRODT.

P. REICHENSPERGER.

[p. 253]

DE ZIEKE.

[p. 254]

Mevrouw van Staden had, uit gehoorzaamheid jegens haar stervende moeder, op zeventienjarigen leeftijd een man gehuwd, die haar vader had Kunnen zijn. Toch was dat huwelijk niet ongelukkig. Toen zij op negentienjarigen ouderdom een flinken jongen op haar schoot had, meende zij zelfs de gelukkigste der echtgenooten te wezen en nam zij zich voor al de moederlijke plichten met nauwgezetheid te vervullen.

Het moet dan ook gezegd worden dat zij als echtgenoot en moeder een voorbeeld kon worden genoemd; dit neemt echter niet weg dat een verdriet aan haar hart knaagde 't welk met de jaren meer en meer toenam. Haar vader, die zeer jong stierf, was katholiek geweest, de moeder protestantsch. Men weet hoe het vaak in gemengde huwelijken gaat; in den regel ontstaat er onverschilligheid voor den godsdienst, die vooral zeer noodlottig op de kinderen werkt. De moeder van mevrouw van Staden had haar echtgenoot op zijn sterfbed beloofd dat zij hun dochter in den katholieken godsdienst zou doen onderrichten. Zij hield woord, en toen het kind tot de eerste H. Communie werd aangenomen, muntte het uit door kunde en ingetogenheid. Nu meende echter de moeder dat zij alles had gedaan wat men van haar kon verlangen. Het goede zaad werd weldra verstikt onder de onverschilligheid der omgeving, en toen de moede niet lang daarna te Meppel ging wonen, waar destijds geheel geen katholieke kerk was, werd aan de godsdienstplichten, die het kind te vervullen had, geheel niet meer gedacht. Toen de dochter later ten huwelijk werd gevraagd, kwam de godsdienst slechts in 't voorbijgaan, bij wijze van kennisgeving, ter spraak.

Zoo zijn de vruchten van het gemengde huwelijk; waar zij minder wrang worden bevonden, staat men voor uitzonderingen, die men gewoonlijk witte raven noemt.

In het vorstelijk 's Gravenhage, waar mevrouw van Staden ging wonen, waren natuurlijk meer katholieke kerken, doch zij wist het nauwelijks. Zij had nooit het eigenlijk katholieke leven leeren kennen. In het ouderlijke huis was nooit over godsdienst gesproken dan in algemeene termen en om te doen uitkomen dat ieder in zijn geloof zalig kan worden; hoe kon men verwachten dat een jong meisje in zulk een omgeving, verstoken van al den geestelijken bijstand, anders zou worden dan een onverschillige, zooals er duizenden zijn. Toch was het goede zaad niet geheel verstikt, en toen zij gehuwd en reeds verscheidene jaren moeder was, begon zij langzamerhand te bevroeden dat or nog hooger plichten te vervullen waren dan die van echtgenoot en moeder.

De oude van Staden was een voortreffelijk man, geacht door zijne medeburgers, bemind door zijne vrienden, doch positief geloof bezat hij niet. Zijn vermogen en zijn stand in de maatschappij verschaften hem grooten invloed, waarvan hij een goed gebruik maakte. Geen wonder dat zijn jonge vrouw hem in alles als een autoriteit beschouwde en hem vereerde, te meer dewijl zijn gezellig, huiselijk leven haar geluk verhoogde.

Zoo snelde de tijd voorbij. Haar zoon telde reeds zeventien jaren en was haar lang boven het hoofd gegroeid, ofschoon hij met de teederheid van een kind aan haar gehecht was. De oude van Staden was toen een grijsaard, doch hij bleef dezelfde opgewekte, levenslustige man, zijn woning was de vergaderplaats van geleerde en talentvolle mannen.

Mevrouw van Staden had een neef, die te Keulen woonde, hij was een zoon van den broeder haars vaders. Reeds lang was hij voornemens geweest eenige weken in Nederland te gaan doorbrengen en eindelijk kon aan dit verlangen gevolg worden gegeven. Hij kwam te 's Gravenhage en werd daar hartelijk ontvangen. 't Was juist in den tijd, toen de heldhaftige Clemens August, aartsbisschop van Keulen, door de pruisische politiek van zijn vrijheid beroofd en in de vesting Minden opgesloten werd. Geheel het beschaafd en weldenkend Europa was verontwaardigd over die wederrechtelijkheid tegenover een man, dien men van geen enkel misdrijf kon beschuldigen; slechts zij, wier hart met haat tegen de katholieke Kerk vervuld was, juichten de pruisische regeering toe, evenals dat tegenwoordig het geval is.

(Wordt vervolgd).