De Belgische Illustratie. Jaargang 5

[p. 185]

[Nummer 24]

Napoleon III.

De banneling van Chislehurst is niet meer. Den 9^en Januari dezes jaars werd uit een dorp, niet ver van Londen, de onverwachte tijding vernomen, dat Napoleon III, de gewezen keizer der Franschen, was overleden.

NAPOLEON III.

Welk een sensatie zou deze tijding niet verwekt hebben, zoo zij drie jaren vroeger ware gekomen! De machtige potentaat, aan wien eens de souvereinen van Europa als om strijd hun hulde kwamen aanbieden, is van het tooneel der wereld verdwenen, zonder dat het levend geslacht er schier zijn aandacht aan wijdt, terwijl 't aan de onverbiddelijke geschiedenis blijft overgelaten, zijn leven en streven te beoordeelen.

Niet weinig avontuurlijk en zonderling was intusschen voorzeker zijn levensloop. Derde zoon van koning Lodewijk en Hortense de Beauharnais, bracht hij, toen er na den beslissenden slag van Waterloo, geen plaats meer was in Frankrijk voor de Bonapartes, achtereenvolgens in Beieren en Zwitserland verscheiden jaren door en erlangde daar een groot deel van zijn staatkundige en militaire opleiding.

Hij mengde zich in 1830 persoonlijk in de revolutie, die toen bijna geheel Europa teisterde en voegde zich bij hen, die destijds in de pauselijke staten de oproervaan verhieven. Naar Ancona gevlucht, kon hij zich wegens ziekte niet aanstonds uit de voeten maken, doch wist later en in 't geheim naar Frankrijk te ontvluchten; hier echter kon hij niet blijven en zocht daarom weldra in Engeland een verblijf.

De hertog van Reichstadt, de eenige zoon van Napoleon I, was in 1832 gestorven; vier jaren later trad Karel Lodewijk Napoleon, zijn neef, als pretendent voor de fransche kroon op. De eerste gewapende poging van den pretendent haalde, evenals zijn tweede in 1840, maar weinig uit. Van Baden uit wilde hij Straatsburg veroveren, om vervolgens in triumfnaar Parijs op te trekken. Hij rekende sterk op den invloed, dien de klank van den raam Napoleon bij het fransche volk heeft. De totale mislukking van zijn plan, zijn arrestatie en die van velen zijner aanhangers zullen wel eenigszins zijn vurige voortvarendheid bekoeld hebben. Eenige jaren nadien verscheen hij echter weer op franschen bodem met een zelfde doel.

Had hij de eerste maal een gemakkelijke gelegenheid gevonden om verder ongemoeid naar Amerika te vertrekken, den tweeden keer bracht de onstuimige pretendent het er niet zoo gaaf af. Hij werd toen tot levenslange gevangenis veroordeeld en in een fort te Ham opgesloten.

[p. 186]

Na zes jaren opsluiting gelukte het hem, als metselaar verkleed, te ontsnappen en hij nam wederom de wijk naar Brittannië.

Nog geen twee jaren waren verloopen, of hij kon, ten gevolge der Februari-revolutie naar het presidentschap der fransche republiek dingen, en wel met succes: in December van 't jaar 1848 werd hij met eenige millioenen stemmen als zoodanig gekozen, voor den tijd van vier jaren. Eer echter die tijd was verstreken, waagde de president Napoleon zijn bekenden staatsgreep van 2 December 1851 en een jaar later werd hem door middel van een plebisciet de titel van keizer toegekend.

Bijna twintig jaren lang heeft hij als keizer den schepter gezwaaid over een der machtigste volken van Europa en er was een tijd, waarop het lot van ons werelddeel scheen af te hangen van zijn besluiten. Doch sinds hij zijn bekende valsche staatkunde in Italië aanving, waren al zijn plannen en ondernemingen als met den stempel van onverstand geteekend. De eertijds zoo schrandere vorst, door vele anderen als een Mentor beschouwd, beging misgreep op misgreep. Vooral in de buitenlandsche verwikkelingen bleek dit. Zijn veldtocht tegen Oostenrijk, die in Mexiko, en eindelijk die tegen Pruisen brachten ziju val van den troon nabij. Het jaar 1870 zag het einde van zijn regeering en wel op bijzonder tragische wijze. Terwijl hij te midden van het overschot zijner eens zoo fiere legerscharen zich krijgsgevangen gaf en zijn degen aan den overwinnaar bood, was het parijsche volk reeds niet verre meer van het beginnen dier bloeddagen, welke met de schromelijke verwoesting zou eindigen, die ook de Tuilerieën, waar Napoleon was geboren en waar hij zoovele jaren zijner grootheid had doorgebracht, in vlammen deed opgaan. Als balling trok hij weer naar dat zelfde Engeland, hetwelk hem reeds meermalen een toevluchtsoord was geweest. De beide laatste levensjaren, die jaren van vernedering en deemoediging waren voor Napoleon gewis ook een leerrijke school. Moge hij er in geleerd hebben, wat hem in 't glansrijkste tijkperk van het tweede fransche keizerrijk onbekend bleef!