De Belgische Illustratie. Jaargang 3

[Nummer 13]

De hoofdkerk van Kantelberg.

Niet zonder huivering leest men in de engelsche geschiedenis het volgende staaltje van de goddeloosheid van Hendrik VIII. Op zekeren dag plaatste hij zich op een rechterstoel en daagde den, in 1170 overleden, heiligen aartsbisschop Thomas Becket, om zich te verdedigen tegen de beschuldiging van gekwetste majesteit. Daar de heilige niet verscheen, werden al de punten der beschuldiging aangenomen, verklaarde Hendrik den in geheel de Christenheid vereerden aartsbisschop schuldig aan hoogverraad en sprak het vonnis uit dat diens overblijfsels zouden worden vernield en de reliquie-kas, waarin zij besloten waren, benevens al de schatten en kostbaarheden der kathedraal van Kantelberg, eertijds de aartsbisschoppelijke kerk van den heilige, zouden worden verbeurd verklaard ten voordeele van de koninklijke schatkist. Deze schandelijke daad, een gekroonden dwingeland, zooals Hendrik VIII, ten volle waardig, wekte den afschuw op van alle weldenkenden, terwijl de voorstanders der nieuwe leer zelf hunne verachting jegens hem door bijtenden spot aan den dag legden.

Eene eeuw later moest deze schoone kathedraal eene nieuwe ontheiliging ondergaan, toen zij namelijk in 1643 tot kazerne bestemd werd. Het parlement bekrachtigde dit vandalisme, en de uitvoering daarvan werd opgedragen aan Richard Culmer, verkondiger des goddelijken woords!!!

De geschiedenis dezer kerk, waarvan nevenstaande gravure eene schoone teekening geeft, is te merkwaardig dan dat wij haar niet in eenige korte trekken zouden weêrgeven.

Toen de H. Augustinus, de Apostel van Engeland, door den H. Gregorius den Groote derwaarts ter bekeering der Anglo-Saksers gezonden, zag dat God zijn werk zegende, reisde hij naar Frankrijk om de bisschoppelijke wijding te ontvangen. In Engeland teruggekeerd, ‘wierp hij te Kantelberg de grondslagen zijner bisschoppelijke kerk, en wijdde haar, toen zij voltooid was, aan den H. Verlosser. Dit geschiedde in het laatste jaar der VI^e eeuw, zoodat de kerk van Kantelberg als een der oudsten in de geheele Christenheid kan beschouwd worden.

DE KATHEDRAAL VAN KANTELBERG.

De Paus schonk een aantal voorrechten aan de nieuw gebouwde kerk; hij zond den bisschop het pallium, gaf hem de macht om bisschopszetels te vestigen te York, Londen en op andere plaatsen waar hij het geschikt oordeelde, en verhief de kathedraal van Kantelberg tot metropolitaankerk over alle andere kerken van Engeland.

De H. Augustinus stierf in 604 en werd begraven in het door hem bij de kerk gebouwde klooster; in 1091 werden zijne overblijfselen in de kerk zelve overgebracht. Onder zijne opvolgers waren vele prelaten, welke niet alleen in Engeland maar in de geheele Christenheid beroemd waren om hunne deugden en schitterende geleerdheid. Verscheidenen speelden eene gewichtige rol in de gebeurtenissen van Groot-Brittannië en bewezen hun vaderland bij menige gelegenheid belangrijke diensten.

In het begin der 10^e eeuw werd de kerk van den H. Augustinus door de Denen verwoest, en gedurende meer dan dertig jaren groeiden doornen en distelen op hare puinhoopen. Het gelukte den heiligen aartsbisschop Odo over duizend moeielijkheden te zegevieren, en hij begon zijne kerk te restaureeren; het werk was door zijn opvolger, den H. Dunstan, genoegzaam ten einde gebracht toen de kerk 24 jaren na diens

[p. 98]

dood, namelijk in 1012, weder aan de verwoesting werd prijs gegeven. De Denen wierpen het anker in de haven van Sandwich, vielen Kantelberg aan en verwoestten stad en kathedraal. De aartsbisschop Elphegus trachtte den storm te bezweren; hij ging de barbaren te gemoet en smeekte hen het bloed der onschuldigen te sparen, maar zijne pogingen waren vruchteloos; hij zelf verloor het leven en werd gesteenigd.

Gelukkig herrees dezen keer de kerk spoediger uit hare asch. Koning Kanut, in 1017 ten troon gestegen, had weldra de orde in zijne staten hersteld en verzekerde den aartsbisschop Living onmiddellijk van zijne ondersteuning ter herbouwing der kathedraal en hij hield woord.

Eene nieuwe beproeving wachtte de kerk in 1067, weinig tijds na de verovering van Engeland door Willem van Normandië; zij brandde tot den grond toe af. Maar onmiddellijk daarop ging men weder aan het werk en zoo verrees de prachtige kathedraal welke men op den huidigen dag nog bewondert om hare schoone bouworde.

Een der schoonste eeretitels der kathedraal van Kantelberg is dat zij de plaats was waar een roemrijk strijder, een martelaar Gods, de rechten en wetten der Kerk met zijn bloed bezegelde. Hier viel Thomas, aartsbisschop van Kantelberg, onder de slagen der bezoldigde moordenaars van koning Hendrik II.

Deze aartsbisschop, gesproten uit het huwelijk van een christen kruisridder en eene mahomedaansche prinses, welke door den ridder tot het ware geloof bekeerd en hem naar Engeland gevolgd was, werd omstreeks 1114 geboren en besteeg den aartsbisschoppelijken zetel in 1162. Langen tijd stond hij in hooge gunst bij koning Hendrik II, doch hieraan kwam een einde, toen deze vorst, door booze hovelingen verleid, in de rechten der Kerk begon te treden. Hij geloofde zich gerechtigd vacante zetels weg te schenken, en liet er anderen langen tijd ledig staan, om zich met de inkomsten daarvan te verrijken. De aartsbisschop diende krachtige vertoogen bij den koning in, maar hij geraakte geheel in ongenade en was genoodzaakt Engeland te ontvluchten en naar Frankrijk de wijk te nemen. In 1170 kwam er eene verzoening tot stand, en de aartsbisschop keerde naar Kantelberg weder, doch het scheen bij den koning geen ernst geweest te zijn, want de worsteling begon weldra op nieuw. In een vlaag van opgewondenheid liet Hendrik zich de noodlottige woorden ontvallen: ‘Is er dan niemand onder mijne hovelingen, die ik met weldaden heb overladen, en die mij van dezen priester kan verlossen?’ Onmiddellijk togen vier booswichten naar de aartsbisschoppelijke stad, overlaadden den prelaat met bedreigingen en verwenschingen en overvielen hem, toen hij op den 29 December in de kathedraal trad om de vespers bij te wonen. De priesters wilden hem verdedigen, doch hij gedoogde geen tegenstand in het huis des Heeren. Aan den voet des altaars staande, ontving hij vier knodsslagen op het hoofd en stortte aanstonds dood ter aarde, terwijl hij de woorden sprak: ‘Ik beveel mijne ziel met de zaak der Kerk aan God, de H. Maagd, de patronen dezer kerk en aan den H. Martelaar Dyonisius.’

Een kreet van afgrijzen ging uit de Christenheid op bij het vernemen van dezen afschuwelijken moord. De Paus veroordeelde den koning tot strenge boete, waaraan deze zich onderwierp. Men sloot de kerk en gedurende een jaar werd er geen dienst in gedaan. De klokken zwegen, de kruisbeelden werden gesluierd; de heilige beelden weggenomen, de grond met doornen bestrooid. In 1171 werd de rouw opgeheven en de zuivering der kerk volbracht, en reeds op den 21 Februari 1173 nam Paus Alexander III den moedigen martelaar, onder den naam van den Thomas van Kantelberg, in den rang der heiligen.