De Belgische Illustratie. Jaargang 2

Schuimloopers.
Door D^r. J. Renier Snieders (Turnhout).
(Vervolg.)

O, indien ik met slaan of stampen daar op dat grenskantoor iets had kunnen verdienen!

‘Dat zonnescherm is splinternieuw’, verzekerde de ontvanger, terwijl hij de naden, den stok en het zijden koordje, met kleine ivoren kwastjes er aan, nauwkeurig onderzocht.

‘Ik zou u des noods twintig getuigen kunnen brengen, die....’

‘Uwe getuigen hebben wij niet noodig,’ onderbrak hij onbeleefd; ‘Adelaïde’! riep hij met luide stem, ‘kom eens even binnen.’

De dame die mijn vijffrank had meêgenomen, trad het kantoor binnen.

Ik had nog altijd mijne geopende beurs in de hand en ging haar te gemoet om, wat zij mij op de waarde der gebrokene glasruit had weder te geven, aan te nemen.

Doch zij ging mij, zonder een oog op mij te werpen voorbij, nam het zonnescherm in de hand, bekeek het een oogenblik en zeide:

‘Of dat nieuw is? wel stellig; en wie beweert hier het tegendeel?’

‘Ik, die alleen zulks kan weten,’ zeide ik.

‘Leer zulke dingen aan geen vrouwen,’ miauwde de dame en ging de deur uit.

Nu had er een lang gesprek plaats tusschen den kleinen, mageren, geelachtigen ontvanger en den visiteur.

De eerste wilde dit en dat artikel der wet in zijne volle gestrengheid op mij toepassen; de laatste wilde een weinig toegevendheid gebruiken, omdat men toch wel eenigszins mocht veronderstellen dat het inzicht van smokkelen niet bestond, en het als zeer waarschijnlijk kon worden aangenomen, dat er hier geen spraak was, in de aangeslagen voorwerpen handel te willen drijven.

De visiteur haalde eindelijk den kleinen, mageren, geelachtigen ontvanger over, dat hij van het proces-verbaal zoude afzien en zich bepalen de rechten te vorderen, welke de wet voorschreef.

Alles werd wederom ingepakt, doch de visiteur die de kruk van het zonnescherm mijner echtgenoote had gebroken, sprak van geene schadevergoeding, zelfs had hij geene verschooning gevraagd.

Volgens mijn inzien, was hij echter even zoo schuldig als ik, die ongelukkig eene ellendige glasruit had gebroken.

Ik betaalde hooge, zeer hooge rechten; dezelve liepen bijna zoo hoog op, als de waarde der voorwerpen, welke niet 's lands wetten maar de vitterijen en het slecht humeur der ambtenaren mij hadden verplicht, aan te geven.

Ik moet mij een woord hebben laten ontvallen dat de kleine, magere, geelachtige ontvanger kwalijk op nam, want ik merkte dat hij verbleekte.

Nadat hij in een hoek van het kantoor den visiteur iets in het oor had gefluisterd, kwam de douanier, van wien ik vroeger heb gesproken, zeggen dat ik mij moest ontkleeden, dewijl men wilde weten, of ik hier of daar geen smokkelgoed had geborgen.

Zonder de minste opmerking te maken, onderwierp ik mij aan die vernedering, doch in mijn hart sprak wederom de stem van daar even: ‘o indien ik met slaan en stampen hier op dat grenskantoor iets kon verdienen!’

De gemeene schoft van een douanier onderzocht mijne kleederen, mijne zakken, de naden mijner broek, mijne uitgetrokken kousen, den bodem van mijn hoed en tastte spottend met de hand op mijne bloote huid, alsof het ook somtijds had kunnen gebeuren, dat daaronder hier of daar iets zat geborgen.

Ik was woedend en kan nog heden, nu het voorval op het grenskantoor reeds twintig jaren is geleden, niet bedaard blijven, wanneer ik mij den kleinen, mageren, geelachtigen ontvanger (de man moet reeds lang dood zijn, en God hebbe zijne ziel, indien hij er eene had) voor den geest terug breng.

Na meer dan twee uren op het grenskantoor te hebben vertoefd, kon ik eindelijk mijne reis voortzetten.

Toen ik in mijn huurrijtuig stapte, zag ik duidelijk dat de kleine, magere, geelachtige ontvanger tegen den visiteur een oog knipte en dat beiden zich vermaakten om den reiziger, die zoo kwaad was, maar al zijne woede toch maar moest verkroppen.

De gemeene schoft van een douanier stond nevens het rijtuig mij uit te lachen en wenschte mij met een spottend ‘tot weerzien, mijnheer!’ goede reis.

Antwoorden kon of durfde ik niet; maar toch zwoer ik dat ik mij zoude wreken, indien ik een dier drie menschenplagers ooit (ergens anders wel te verstaan, dan aan hun grenskantoor) mocht ontmoeten.

En wat wilde het toeval?

Tien jaren daarna trad er een man, zijn hoofd met doeken omwonden, mijn kabinet binnen.

Niet zoodra had hij de doeken van zijn hoofd losgemaakt, of ik herkende den onbeschoften douanier van het grenskantoor.

Mijn bloed begon in mijn lijf te kooken.

‘Wat scheelt u?’

‘Razende tandpijn, dokter; gaarne wilde ik mij een baktand laten uittrekken.’

‘Zoo, zoo!’

Ik geloof dat er vuur uit mijn oogen sprong terwijl ik hem aankeek.

Zou hij mij niet meer herkennen?

Neen, dat merkte ik duidelijk, terwijl ik hem eenige vragen deed betrekkelijk zijne gezondheid, den oorsprong en den duur van zijn lijden.

Ik liet hem nog eenige oogenblikken voortpraten, en kreeg de stellige overtuiging dat ik mij in de identiteit van zijn persoon niet had bedrogen.

‘Indien mijnheer mij dien baktand wilde uittrekken,’ sprak hij.

‘Ga zitten.’

Terwijl ik mijn tandensleutel gereed maakte, kwam er een helsche gedachte in mij op. Had ik tien jaren geleden niet gezworen dat ik mij op den onbeschoften ambtenaar zoude wreken? (wel te verstaan, indien ik hem ergens anders, dan aan het grenskantoor mocht aantreffen.)

Nu had ik de kans klaar.

Mijn bloed bleef koken en de duivel stookte mij op; het was duister voor mijne oogen en mijn hoofd was zoo duizelig!

Wist ik wel juist wat ik deed?

Ik bracht mijn tandensleutel in zijn mond, liet den bedorven baktand staan en haalde met een forschen ruk een gezonden tand uit zijn kaakbeen.

Terwijl de lijder hulp en moord riep om de ontzettende pijn door het trekken van den tand veroorzaakt, had ik een satanieken grijnslach op de lippen en dacht, waarom ik niet twee of drie tanden, in plaats van een enkelen, had uitgetrokken.

O indien ik op dit oogenblik den kleinen, mageren, geelachtigen ontvanger met zijn geelkleurigen kamerjas, en den visiteur van het grenskantoor, onder de handen hadde gehad, mij dunkt dat ik hun beiden al de tanden had uitgerukt.

Lezer, ik zie u een verwonderd gezicht trekken en hoor u zeggen:

‘Dat was een valsche, kwaadaardige trek, welke des te meer afkeuring verdient, daar gij hier in uwe hoedanigheid van geneesheer iemand mishandelt, die in u zijn volle vertrouwen had gesteld..... zoo een geneesheer zou nooit de eer hebben bij mij een voet in huis te zetten, en nog veel minder ooit aan mijne tanden te komen of een recept voor te schrijven.

Ik beken uit den grond mijns harten, lezer, dat gij volkomen gelijk hebt en ik het grootste ongelijk had, zoo te handelen. Ook was de douanier nog bijna niet de deur uit, of ik besefte reeds dat ik met mij op zulke laffe manier te wreken eene slechte daad had bedreven, omdat ik mijne lage driften een oogenblik had gehoor gegeven.

Ik had den douanier vergeving moeten schenken, dat ware oneindig meer liefdadig en christelijk geweest, zoo handelende, had ik over mij zelven gezegevierd.

Wat had ik niet gedaan, wat niet gegeven om het gedane kwaad te herstellen? Ik weet niet hoe het kwam dat ik mij met mijnen geest eensklaps duizend uren ver van hier in een hof met olijfboomen beplant, bevond, en dacht dat daar in vroegere tijden de Heer zelf, Judas eens

[p. 47]

omhelsde en vergeving schonk aan zijne beulen. Er kwam een traan van berouw in mijn oog, och, de schuld van den douanier was immers toch zoo groot niet! Hoe kwam het dan dat, een half uur geleden, ik niet in staat was dit in te zien, en dit zoo goed besefte onmiddellijk na den armen kerel een oogenblik harde pijn te hebben veroorzaakt, en hem van iets beroofd te hebben, hetwelk voor ieder mensch zulke onberekenbare waarde heeft?

Terwijl ik daarover nadacht, liet de meid den douanier die daar even het huis had verlaten, op nieuw binnen.

Wat zal die man den duivel jagen! dacht ik en niet zonder reden.

‘Dokter, ik kan niet voorbijgaan, zonder u te bedanken’, sprak hij vriendelijk; ‘de pijn is letterlijk verdwenen, het is alsof ik in eens uit de hel naar den Hemel ben overgevoerd...... Ook heb ik gemeend dat de tandentrekkers de gewoonte hebben de getrokken tanden te bewaren, aan een touwtje te rijgen en om den hals te hangen; het is daarom dat ik u mijn tand, dien ik bij abuis in mijn zak had gestoken, terugbreng.’

Ik moest lachen om de eenvoudigheid van den douanier, die mij de eer aandeed mij gelijk te stellen met de tandentrekkers op de jaarmarkten, en om zijne eerlijke inborst, want eerlijk moest hij toch wezen, dewijl hij mij den eigendom van zijn getrokken tand afstond.

Terwijl ik den kies door mijne vingeren draaide, bemerkte ik dat hij diep bedorven was; ik onderzocht de mondholte en kon mij tot mijne groote vreugde overtuigen, dat ik, zonder het te weten, toch geen verkeerden had getrokken. Neen, mijn hoofd moet waarlijk op het oogenblik der heelkundige operatie gedraaid en mijne oogen niet juist gezien hebben wat ik ging verrichten. Het was bijna alsof het goede instinct had gezegevierd over de kwade drift, die mij een oogenblik had willen overmeesteren.

Wat ben ik lang van mijn verhaal afgeweken? Doch ik moest die kleine grens-episode toch vertellen, om den lezer te doen beseffen, waarom zekere dingen, zooals de hoofdwacht en het grenskantoor altijd een zoo ongunstigen indruk op mij hebben gemaakt.

Levendig kwam het tooneel, waarvan ik twintig jaren geleden op de grenzen de hoofdpersonnage was geweest, mij voor den geest, op het oogenblik dat de spoortrein voor het nederlandsch grenskantoor te Baarle-Nassau stil hield en de stem van den treinwachter aan de reizigers beval af te stappen.

Zouden die heeren ambtenaren hier ook zoo lastig zijn als op het grenskantoor, waar de kleine, magere, geelachtige ontvanger het bevel voerde?

Dat was de vraag, die ik bij mij zelven deed, terwijl ik eenigszins verontrust uit het rijtuig stapte.

Neen, alles was daar geheel anders.

Gaat men op de grenskantoren hedendaags niet zoo gestreng meer te werk, dan twintig jaren geleden? Zijn de heeren ambtenaren langzamerhand toegevender geworden, of heeft het staatsbestuur eindelijk ingezien, dat het meer dan tijd was geworden, al die plagerijen voor goed af te schaffen? Ziedaar, wat mij onbekend is, doch zeker is het dat de zaken thans geheel anders toegaan.

Op het grenskantoor te Baarle-Nassau, waar de trein stil stond, trof ik geen kleinen, mageren, geelachtigen dwarskop van een ontvanger, geen vitter van een visiteur, geene onbeschofte douaniers aan, neen, al die ambtenaren waren zoo beleefd, zoo voorkomend en gedienstig voor den reiziger als ware die reiziger de koning zelf, in wiens dienst zij hun ambt uitoefenen.

Geen last, geen moeilijkheid of nutloos oponthoud met het nazien van een pakje of een reiskoffer; neen, die heeren schijnen bij den eersten oogslag te zien dat zij met reizigers en niet met smokkelaars te doen hebben, daarom ook is de visitatie op het grenskantoor in een oogenblik afgeloopen.

De reizigers nemen wederom plaats in het zoo even verlaten rijtuig, de trein snelt verder op Nederland in en komt weldra te Tilburg aan.

Indien ik tijd had bleef ik hier eenige uren vertoeven; die ontelbare hooge schoorsteenen, waarop zich eene lange, zwarte pluim schijnt te bewegen, wanneer de rook der stoomtuigen naar boven borrelt, schijnen den reiziger uit te lokken niet voorbij te rijden zonder daar een bezoek af te leggen. Men zegt ook dat Tilburg, 't welk vroeger niet veel meer was dan een groot dorp, allengs een fraaie stad wordt, waar men deftige kringen en groote fortuinen aantreft. Men zegt ook dat Tilburg, bij zijne toenemende nijverheid met verbazende schreden vooruit gaat en bestemd is om rijk en machtig te worden.

Dat alles weet ik en gaarne wilde ik de stad rond wandelen om die alombekende welvaart, het loon van vlijt, volharding en vernuft te bewonderen, doch ik heb geen tijd; ik moet mijne reis voortzetten.

IV.
Wat zijn dat voor heeren en dames.

Ik zit in een der rijtuigen van den spoorweg, die mij hooger op wegvoert.

In mijnen geest maak ik een compliment aan de heeren der administratie van den spoorweg, die de reizigers zooveel dienst bewijzen; het rijtuig is gemakkelijk en uiterst zindelijk, en de treinwachters wellevend. Met genoegen merk ik aan, dat zij weinig beweging maken, wanneer zij de kaartjes afnemen, en dat zij zoo stil en vriendelijk herhalen dat het niet toegelaten is in het rijtuig te rooken.

Is het omdat ik mij (een genoegen dat mij maar zelden te beurt valt) op vaderlandschen bodem bevind, dat mij alles zoo goed en ordelijk, en veel beter dan elders voorkomt?

Dat is wel mogelijk, maar toch herhaal ik, dat ik voor mijn geld heerlijk ben gezeten, dat het stoomtuig even zoo hard vooruit vliegt als in andere landen, dat de weg volgens de beste stelsels moet zijn aangelegd, dewijl ik niet het minste schokje gewaar word, en dat de dienst onverbeterlijk is ingericht.

Wij zitten met zeven reizigers in het rijtuig. Recht over mij zit een jong mensch met een tamelijk langen, nedervallenden, rosachtigen knevel. Verder op een reeds bejaarde, gezonde heer met grijsachtigen overjas, recht over hem eene dame, en dan nog, zoo ik meen, eene dame en twee heeren.

Heb ik goed geteld? want ik zou niet gaarne hooren, dat een der reizigers met wie ik den 6^en November 1868 van Tilburg. verder op reed, mij aanmerking maakte aangaande mijne nauwkeurigheid.

Ik had een geneeskundig journaal: l' Union medicale uit mijn zak gehaald, minder om te lezen, dan wel om achter het opengehouden papier ongestoord te hooren en te zien wat er in het rijtuig omging. Doch alles was doodstil. De bejaarde, gezonde heer met zijn grijsachtigen overjas, die schuins tegen over mij zit, bukt voor over en komt ter sluik achter mijn dagblad loeren naar deszelfs titel.

Zoo stil heeft hij zulks niet gedaan, of ik heb zijne beweging toch wel opgemerkt.

Zou hij misschien ook gaarne weten, wie ik ben? Ik zou het hem niet kwalijk kunnen nemen, dewijl ik op hetzelfde oogenblik uit enkel tijdverdrijf, (neen, dames, niet uit nieuwsgierigheid) juist hetzelfde doe.

Wie zou wel die heer zijn, met zijn rosachtigen, neêrgestreken knevel? En voor welke zaken en waar zou hij wel heen reizen? Op hoevelerlei wijzen ik deze vragen in mijnen geest beantwoordde, wil ik niet zeggen. Dan is het een Amsterdammer, die voor belangrijke zaken, naar 's-Hertogenbosch, Venlo, Roermond, Maastricht, misschien ook wel naar Duitschland reist, dan komt het mij voor, dat hij een Engelschman is, die eene plezierreis op het vaste land doet. Maar wie zou toch voor zijn vermaak op reis gaan in de maand November? Is het ook een fransch handelsreiziger of een artist die...? die...? die...? Neen ik kan het toch niet raden; ook is het mij eigenlijk geheel onverschillig dit alles te weten.

En wie zou die dikke, bejaarde heer met zijn grijsachtigen overjas, die daareven ter sluik naar den titel van mijn geneeskundig journaal loerde, wel wezen, en de dame recht over hem? Denkelijk zijn dochter.

Ik moest lachen met mij zelven, omdat ik voldaan was, ontdekt te hebben dat die dame misschien de dochter was van dien ouden, gezonden heer, met den grijsachtigen overjas.

En die twee heeren, die ginds in den hoek schuins over mij het zoo druk hebben over honderden zaken? Laat ons hen een oogenblik afluisteren. Na eenige minuten heb ik ontdekt dat het twee leden zijn van den provincialen raad.

Reizen zij naar de provinciestad om er de zitting van den raad bij te wonen? Ik zou het haast gelooven, wanneer ik nadenk wat zij elkander zoo al vragen en zeggen.

Het is weêr een oogenblik doodstil in het rijtuig.

Ik ken een middel om in dergelijke gevallen eene zekere beweging in het gezelschap te brengen, en het middel bestaat hierin dat een der aanwezigen begint te geeuwen.

En achter mijn geneeskundig dagblad geeuwde ik, de hand voor den mond houdend, zoo hard als de wetten der welvoegelijkheid zulks toelaten.

De heer tegen mij over met zijn rosachtigen, neerhangenden knevel, geeuwde mij onmiddellijk achterna en, even alsof er een electrische draad van den eenen mond tot den anderen hadde geloopen, geeuwde ook de bejaarde, gezonde heer met zijn grijsachtigen overjas, en ik bemerkte zijdelings uitziende dat ook de dame recht over hem den zakdoek voor den mond hield, en de andere geeuwers nageeuwde.

Geeuwen is toch al een zonderling iets.

Heeft de lezer wel ooit eens er op nagedacht wat men eigenlijk door geeuwen verstaat? Indien gij met mij een oogenblik op het geneeskundig terrein wilt blijven stilstaan, ga ik u dit zeggen:

Geeuwen is eigenlijk eene diepe, lange inhaling van den adem, onafhankelijk van 's menschen wil, vergezeld van eene wijde gaping (niet het schoonste van heel die physiologische beweging) en onmiddellijk gevolgd van eene verlengde ademhaling.

De mensch moet geeuwen zoo dikwijls het noodig is eene grootere hoeveelheid lucht binnen de longen te trekken, en die in evenredigheid te brengen met de hoeveelheid bloed, die door de ademhaling verlevendigd moet worden.

Men geeuwt wanneer men zoekt te slapen, men geeuwt van honger, en eene der voornaamste oorzaken van het geeuwen, is de verveling; in een woord men geeuwt zoo dikwijls de eene of andere oorzaak de ingehaalde hoeveelheid lucht heeft verminderd, of al te veel bloed in de longen of in het hart heeft opgehoopt.

(Wordt vervolgd.)