De Belgische Illustratie. Jaargang 2

De groote ‘Serre’ in den Plantentuin te Parijs.

Het is in de uitvinding der ‘serres’ of broeikassen dat de tuinbouw als het ware zijn hoogsten trap van volmaking bereikt heeft. Zonder de hulp toch van die afgesloten en overdekte tuinen, met hunne doorschijnende muren, had men het niet verder kunnen brengen dan het aankweeken der aan iedere landstreek eigenaardige gewassen. Dan zouden wij van het genot van zoovele duizenden keerkringsplanten, de eene al schooner en aanlokkender dan de andere, beroofd zijn gebleven en ze slechts kennen uit de beschrijvingen en teekeningen der reizigers, of uit de verdroogde exemplaren, die ons de eene of andere plantenkundige, als eene bijzonderheid en dan nog binnen den kring van eenige weinige bevoorrechte vrienden, zoude vertoonen.

Bij de Romeinen waren er ten tijde der Keizers eenigen van de rijksten, die in hunne tuinen eene soort van broei- of liever bewaarkas voor hunne teêre aziatische of afrikaansche planten hadden opgericht, met behulp van zekere doorschijnende steensoort. De eerste serres, dien vreemden naam eenigszins waardig, dagteekenen slechts van de 15e of 16e eeuw, en niet voor dat de groote omreizen der Portugeezen, Spanjaarden en ook van de Hollanders, de plantenkundigen van Europa door hunne beeldrijke en dikwijls zeer overdreven verhalen en beschrijvingen om zoo te zeggen hadden doen watertanden, kwamen zij meer algemeen in gebruik. De taak was evenwel niet gemakkelijk; er was hier spraak van eene bijzondere teêre plant, die door hare schoonheid of door een voordeel, dat men er van verwachtte, de aandacht getrokken had, volkomen in denzelfden toestand van klimaat, in dezelfde graden van warmte of koude te stellen, als die waarin zij in haar geboorteland had getierd. Het is bekend wat een vreugde en opgewektheid er heerschte onder de plantenkundigen toen de eerste koffieboom uit de Indiën werd overgebracht; overgroote sommen gelds werden er betaald voor een klein spruitje, daarvan genomen. Zoo achtte een Lodewijk XIV zich gelukkig en ten hoogste vereerd door een nieuw stekje dat hem door een burgemeester van Amsterdam werd geschonken; er werd eene serre voor in-

[p. 12]

GROOTE SERRE IN DEN PLANTENTUIN TE PARIJS.

gericht die met den naam van de amsterdamsche koffieplant prijkte. Van toen af kwam deze soort van kweekerij meer in zwang en bij het begin onzer eeuw was zij in Europa reeds vrij algemeen, vooral in Duitschland en Engeland. In Rusland waren niet alleen de keizerlijke tuinen en de lusthoven der aanzienlijksten er van voorzien, maar in de steden zelfs verlangde men broeikasten te bezitten in verband met de huizen, om zóó in het genot te zijn van een altijd bloeiend bloempriëel Men zou schier tot in het oneindige kunnen voortgaan zoo men eene opsomming wilde geven van alle serres die over Europa zoo onder den naam van Oranjeriën als anderszins verspreid zijn, of zoo men er eene vergelijking, hoe beknopt dan ook, van wilde maken. Wij kunnen volstaan met te zeggen dat schier geene stad van eenig

[p. 13]

aanbelang te vinden is, die niet op eene of zelfs meer dezer inrichtingen, op grootere of kleinere schaal aangelegd, kan bogen.

DE ROMMELPOT.

De serre echter, met welke wij onze lezers een weinig meer bekend willen maken, is die van den Plantentuin te Parijs, waarvan onze gravure eene zoo prachtige afbeelding geeft. Zoo als een eerste oogslag op die afbeelding geworpen ons reeds aanstonds doet zien, bestaat zij uit een gebouw dat zooveel mogelijk langs alle kanten voor licht en zonneschijn een vrijen toegang openlaat. De temperatuur wordt gestadig op eene zelfde hoogte gehouden; wel zijn er verschillende afdeelingen of appartementen, die onderling in temperatuur verschillen, maar ieder van deze heeft zijn eigen gradental van warmte en, waar het kan, ook van koude. Deze laatsten echter zijn zeldzaam buiten Rusland, waar men er

[p. 14]

vindt die gestadig een zeker aantal graden onder het vriespunt worden gehouden tot het opkweeken van boomen en planten uit de koude luchtstreken afkomstig. Na deze voorafgaande bemerking die tot goed verstaan van nevenstaande afbeelding gevorderd wordt, kunnen wij eene kleine schets geven van de serre die ons voornamelijk moet bezighouden. Deze is zonder tegenspraak de schoonste die in Frankrijk gevonden wordt, zoowel om de sierlijkheid der gebouwen, de bijna volmaakte orde van inrichting en kweekerij, als om de waarde en hoeveelheid der exemplaren. Men zou haren inhoud een kort bestek van het geheele plantenrijk in de warme streken van de geheele wereld kunnen noemen, zooveel zorg is er besteed aan het voltallig maken dezer collectie. Het is eene ware bloemlezing in Noord-, Midden en Zuid-Afrika, Madagaskar, Indië, China, en Japan, op de Antillen en in Zuid-Amerika saâmgegaard, waarin men bij ontelbare bloempjes er velen vindt van groote waarde. Nogtans men maakt daarop eene bemerking die wij, dewijl zij gegrond is, niet mogen voorbijgaan, dat men namelijk wel tot zekere hoogte er in kan gelukken zulk een collectie eenigen schijn van natuurlijkheid bij te zetten, maar dat men nimmer de natuur zal achterhalen in hare oneindige schakeeringen, omdat het onmogelijk is de verschillende wijzen van kweeking, haar alleen eigen, na te bootsen, waardoor dan het geheel veel van zijne waarde verliest. Wat wij het meeste bewonderen zijn de schier eindelooze hulpmiddelen der kunst, de onbegrijpelijke kennis van zaken die vereischt worden om zooveel verschillende planten, allen in wouden of woestenijen ontkiemd, in een zoo klein bestek saâm te vatten en in het lèven te houden. Geen voet gronds is er verwaarloosd zoodat te nauwernood een doorgang openblijft, groot genoeg om den bewonderaar tot de overtuiging te brengen dat hij er nooit in zal gelukken om gansch den rijkdom van het plantenrijk te kennen.