Het Belfort. Jaargang 10

[p. 336]

De dichter Cracco.

De naam van Cracco is voorzeker aan geen onzer Lezers onbekend. Deze geleerde priester beoefende de dichtkunst in de eerste helft dezer eeuw en verbleef, als leeraar der poesis, opvolgendlijk in het Bisschoppelijk College van Aalst, in het Klein Semmarie te Roeselare en in het College van Kortrijk.

Hij werd geboren te Roeselare den 6 November 1790. Toen hij 18 jaar oud en in het Seminarie was, moest hij soldaat worden. Napoleon, die nooit mannen genoeg had voor zijne oorlogen, dreef ook de Seminaristen naar zijne slagvelden, er zich luttel mede bekommerende dat daardoor de Kerk het noodige getal dienaren zou missen. Cracco schoot bij zijn nieuwe plichten niet te kort; na de bevrediging van Europa in Vlaanderen teruggekeerd, ruilde hij het soldatenkleed voor de priestersoutaan, en werd weldra benoemd tot leeraar aan het College van Aalst, waar hij de eerw. heeren Valentyns, J-J. de Smet (later kanunnik) en andere mannen van studie en geleerdheid zou ontmoeten. De Nederlandsche regeering, weinig acht gevende op de vrijheid van onderwijs, deed het College van Aalst te niet, maar het gesticht, waar eene talrijke jeugd het beste onderwijs had ontvangen, werd na 1830 heropend. Cracco keerde echter niet naar de Denderstad terug, maar werd, als leeraar, gezonden naar het College van Roeselare. Hier, nochtans, had de man te kampen met vele moeilijkheden, over welke wij niet zullen uitweiden; zeggen wij alleenlijk dat de toestand voor hem ginds met houdbaar was en hij zich verplicht zag het gesticht te verlaten.

Cracco had, tot hiertoe, te vele onaangenaamheden ondervonden om geen afkeer te hebben van het openbaar

[p. 337]

leven. Hij hield zich eenige maanden gansch afgezonderd, maar toen hem gunstiger voorwaarden, als leeraar in 't College te Kortrijk, waren gesteld, verliet hij zijne kamer en hernam hij zijne taak in de klas van poesis der gezegde stad. Hij was er van 1844 tot het begin van 1852, wanneer hij, door ouderdom en ziekelijkheid uitgeput, eervol ontslag bekwam.

Gedurende al dien tijd had Cracco zijne lievelingstudie - letterkunde en poezie - in vrije uren beoefend; nu, dat hij volop tijd had, legde hij er zich met meer ijver dan voorheen op toe. Tijdens zijne ambtsvervulling als leeraar, dit wil zeggen gedurende vijftien jaren, had hij, vurig bewonderaar der klassieken, gewerkt aan de letterlijke overzetting uit het Grieksch der Illias, van Homerus, een werk dat, jammerlijk, onvoltooid is gebleven, maar hetwelk uitmunt door eene wonderbare nauwkeurigheid. Weinige brokken daarvan werden gedrukt Cracco werkte ook aan eene vertaling van Milton's Verloren Paradijs; verder zijn van hem bekend vertalingen naar Virgilius; een Latijnsch gedicht: Amicitia (opgedragen aan zijnen vriend Prud van Duyse), en een aantal oorspronkelijke Vlaamsche dichtjes, die wel geene hooge poetische vlucht nemen, maar die zich door gemoedelijkheid onderscheiden.

De waardige priester was een groote vriend der armen, wie hij van 't weinige, dat hij bezat, met liefde mededeelde. Ten jare 1856 kwam hij te Gent verscheidene conferentien geven ten voordeele der behoeftigen, reciteerende aldaar, uit het geheugen, uit de werken der Latijnsche en Grieksche dichters, al de plaatsen, welke men verlangde

Weinig tijds nadien werd de man krankzinnig. Mogelijk ware hij nog in ellendiger toestand geraakt - zijne voormalige overheden naar hem met meer omziende - indien Pr. van Duyse, die hem eene groote bewondering en achting toedroeg, niet naar Brugge ware gegaan om, met de warmte des dichters en de overtuiging des getrouwen vriends, zijne zaak bij den Bisschop te verdedigen. Dank aan deze bemoeling werd Cracco in het Krankzinnigengesticht het Strop, te Gent, ter verpleging opgenomen, en hij stierf er twee jaren later, den 5 Maart 1860, in den ouderdom van 70 jaren.

Stukken van Cracco treft men aan in de oude Vlaamsche literarische tijdschriften en bloemlezingen (onder andere in het Nederduitsch letterkundig Jaarboekje, Gent).

Even keurig als gemoedelijk dichter, legde Cracco eene

[p. 338]

bijzondere gave aan den dag in het overbrengen van fabelen van La Fontaine.

Ons is bekend, dat een Vlaamschgezinde priester, behoorende tot de orde der Redemptoristen, voornemens is eerlang eenen bundel gedichten van Cracco in het licht te geven. Intusschen deelen wij hier twee stukjes mede van Cracco, die zeker weinig, van het huidige geslacht mogelijk niet bekend zijn.

Het eerste is het bijschrift voor het ‘doodbeeldeken’ zijner schoonzuster:

Zij het haer voorbeeld na, de goede, wijze vrouw!
Zij leefde alleen voor God, aen al haer pligten trouw.
Zij, eens de beste ga van mijnen oudsten broeder,
Was voor haer kinderen de zorgevolste moeder.
Tot hooger stand bekwaem, vol oordeel en beleid,
Beminde zij vooral de stille nedrigheid.
Zij was verduldig, zacht, bermhertig, rein van zeden,
Met 's Hemels heilgen wil in alles wel tevreden.
Ik, die haer heb gekend van hare teedre jeugd,
Zag nooit een vleksken in de schoonheid harer deugd.
O zalig die, als zij, zich gansch aan Jesus geven!
Zij sterven eens als zij, om steeds met Hem te leven.

Het andere, mogelijk ook eerst op een ‘doodbeeldeke’ gedrukt, is gedagteekend 8 Augustus 1849:

Verwijl, en bid. Hier ligt de Vetter's koud gebeente,
Des echten burgers, die voor eigen ramp niet bang,
In d'akeligsten tijd, als stadvoogd der gemeente,
Zich heel ten beste gaf, gansch rein van zelfbelang.

Gods geest, die voor 't geluk des menschdoms hem beschikte,
Had hem met heldenmoed en wijsheid rijk begaafd.
Van daer, dat zijn verstand zoo hel in 't duister blikte,
En geen gevaer hem ooit der vrees heeft onderslaefd.

[p. 339]

 

De teedre menschenvriend, wiens vriendschap mij vereerde,

 

Heeft heel zijn levensloop gewijd aen 's menschen heil.

 

Ja! 't was des menschdoms leed, dat deels zijn kracht verteerde,

 

Voor 't menschdom voedde hij een liefde zonder peil.

 

 

 

De vrome, wijze man geniete 's hemels vreugden!

 

Voor hem was de aerdsche vreugd een al te kleme loon.

 

Gods engel nam hem weg, vol jaren en vol deugden,

 

Hij ruste in eeuwgen vrede in Sion's gloriewoon.

Door zijn eerbiedwekkend, open gelaat - er bestaat van hem een groot gesteendrukt portret, dat uitmunt door gelijkenis - door zijn even aangenaam als leerrijk onderhoud had de Roeselaarsche dichter de vriendschap en de achting verworven van allen, die met hem in aanraking waren gekomen. De man mag niet vergeten worden: een bundel zijner gedichten doe hem onder ons voortleven.

Daar we hier onuitgegeven of weinig bekende stukken van een befaamden Vlaamschen dichter mededeelen, laten wij een vers volgen van Pr. van Duyse, geschreven ter eere van den eerw. heer Jacob Ottevaere, bij diens 25 jarig jubelfeest als regent in het Gentsche Weezenhuis (1850).

Ik ben eene lelie der dalen.

(Het Hooglied, II, v. I)

De winter is voorbij, de schoone dagen naderen;
De lente heeft uw feest dees lelie toebereid.

Wat droppel perelt op haer bladeren?

De heilge traen der Dankbaerheid.

Gij zijt een leliebloem, ontloken tusschen doornen;
Gij bloeit vol zoeten geur voor 't ouderlooze kind.

Hij is ook ginds van de uitverkoornen,

Die hier den weezen was tot vrind.

Zijn er, onder de Lezers van ons tijdschrift, liefhebbers van poëzie die andere stukjes van Cracco, niet in eenig boek verschenen, kennen en willen mededeelen? Met genoeg en zullen wij die opnemen.

Fr. de Potter.