Het Belfort. Jaargang 6

[p. 343]

Wenken en vragen.

‘'s Konings Vlaamsche Taalkamer.’ Wie is de onbedachte, die deze uitdrukking in de wereld heeft gezonden? Als men die leest, denkt men natuurlijk aan eene den Koning in eigendom toebehoorende Kamer. En dat is immers valsch? De Koning heeft noch wetgevende, noch ‘taalkamer’: beide zijn instellingen van het Land. - ‘Academie’ is geen Vlaamsch woord, neen, maar ‘Kamer’ ook niet, en 't eerste is nu eenmaal algemeeen, overal aangenomen en van eenieder verstaan. Waarom het niet gebruikt?

Bovendien, de zending eener Academie is volstrekt niet deze eener ‘Kamer’, dus is dit laatste woord geheel en al te verwerpen.

Men vraagt ons uit H...

Wat dunkt u bij voorbeeld van de vertaling: bijkaartje voor ‘supplément’ voor 1^e of 2^e klas op 't spoor; 2^o spelwijzer voor ‘programme’; 3^o gougraaf voor ‘gouverneur; 4^o pandenbewaarder of -beheerder voor ‘conservateur des hypothèques’.

Hoe zoudt gij vertalen:

1^o ‘lettre poste restante’; 2^o ‘cantine’; 3^o ‘pouvoir concentré’.

O.R.

Gouraad. - Een ongelukkig woord alweer, dat vele snuggere dagbladschrijvers, die de beteekenis van gou niet kennen, verspreiden.

In den Romeinschen en Frankischen tijd was een gou eene kleine of groote uitgestrektheid gronds, bestuurd door eenen graaf, gougraaf; maar het woord komt hoegenaamd niet overeen met het begrip van provincie, dat men er heden aan geven wil. Groote gouen konden samengesteld zijn uit gedeelten van verscheidene provincien; kleine gouen, die zeer talrijk waren, strekten zich enkel uit over een kanton of district.

Er was, ja, een Henegou, hetwelk, meer of min, door zijne grootte beschouwd kon worden als een gewest of provincie, maar toch behoorden daar niet bij de steden Leuze, Lessen, Peruwelz, enz, die er nu deel van maken, en tijdens de Frankische overheersching tot Brabant behoorden. Het Brabantgou, daarentegen bevatte het gedeelte van Vlaanderen aan den rechten oever der Schelde, maar niet Loven, Mechelen, Aarschot, Diest enz.

Men ziet dus: gou staat niet gelijk met provincie. Laat ons dit laatste woord behouden: iedereen verstaat en gebruikt het. Zoo ook Gouverneur, en niet gougraaf. Een graaf behoort tot den adelstand, een gouverneur kan de eerste burger de gereedste zijn.

D.

[p. 344]

Wat is beter? Met letterkundigen, gazetschrijvers groot en klein, enz bastaardwoorden bij voorkeur willen vervlaamschen? Advokaat, kollegie, kommissie, keuren en kostumen, rektor, sekretaris. Of wel met D^r de Vries in zijne Woordenlijst, zijn Woordenboek, enz. zulke vreemde woorden maar ongeburgerd in hunne vreemde plunje laten steken? Advocaat' college, commissie, rector, secretaris.

B.

Ik houd het met de Vries.

Ingezonden uit L.

- De volgende verbeteringen dienen voor degenen, die zuiver Nederlandsch wenschen te schrijven:

Hij is altijd aan zijn land getrouw gebleven geweest - ...getrouw gebleven.

In deze bijdrage studeert hij Rubens' meesterstukken - bestudeert (beter).

Naar iemand wachten - op iemand wachten. Kramers geeft slechts deze laatste uitdrukking.

Men heeft zich afgevraagd indien Thomas à Kempis wel de schrijver is van ‘De navolging van Christus’ - of;

Hij heeft de wetten met de voeten getrapt - met voeten;

Zij zaten rond de tafel - rondom;

De plaats, waar onze wieg eens stond - plek;

Des noods - desnoods;

Hewel - welnu;

Het tijdperk van den ouden steen, (l'âge paléolithique) - Het oude steentijdperk.

Volgens velen zijn de scheppingsdagen lange tijdstippen - tijdperken of tijdvakken. Er is onderscheid te maken tusschen tijdperk en tijdstip - tijdpunt. Een tijdstip kan één jaar, een tijdvak ééne of meer eeuwen zijn.

Er is een verschil tusschen ‘ijsbergen’ en ‘glaciers’ (b.v. uit het quaternaire tijdvak); dit laatste heet in 't Nederlandsch: gletschers of ijsbeddingen.

Men mag de ‘Indianen’, toorspronkelijke bewoners van Amerika), niet verwarren met de ‘Indiers of Hindoes’ (Aziatische volken).

Misschien is die ongunstige uitslag wel toe te schrijven aan den betrekkelijken korten tijd - aan den betrekkelijk korten tijd.

Aan het punt van de lans - de. Point (Géom.) = het punt; Pointe = de punt, vr.

Een Brusselsch blad vertaalt contre-amiral door tegen admiraal in plaats van Schout-bij-nacht. Zou gemeld blad contre-maítre niet vertolken door tegen-meester? - Het is foore te Gent en de bladen spreken van renbaan (voor paardenspel), van kunstenaars en kunstenaressen (voor kuestrijders en kunstrij leressen) van hooge school in het rijden (haute école) (voor hooge rijkunst), van forains of fooregasten (voor kermisreizigers). Alles letterlijk vertaald uit het Fransch zonder de echte woorden uit den mond van het volk op te vangen.

Schoone gezegden gehoord bij het volk: zijn ijver heeft koude gekregen, voor iemand wiens ijver verflauwt; deze buis spijst dien bek, voor eene gazbuis, langswaar de gaz naar dien bek geleid wordt.