Band. Jaargang 18

[p. 228]

Kinder- en jeugdboeken

KINDEREN DIE REGELMATIG BOEken lezen worden zeer dikwijls beste leerlingen op school. Deze vaststelling van ervaren onderwijzers en opvoeders moet er ons toe aanzetten om de leesdrang bij onze jongens en meisjes aan te moedigen en te onderhouden, niet het minst tijdens de vakanties. Ofschoon er reeds een overvloed bestaat van goede kinder- en jeugdboeken, en de Vlaamse ouders het thans niet meer zo moeilijk hebben om zelfs in de kongolese boekhandels een voldoende keuze te vinden, achten we het toch nuttig om hier een beknopt overzicht te geven van de bijzonderste publicaties voor de jeugd die gedurende het ‘winterseizoen’ door de best gespecialiseerde vlaamse uitgeverijen werden op de markt gebracht.

De uitgeverij ‘Heideland’ te Hasselt heeft ditmaal wel heel bijzonder de beginnelingen van 6 tot 8 jaar bedacht. Van Ton Van Beek brengt zij drie verhaaltjes op de markt van twee honden: Leks (een zwarte met witte vlekjes) en Reks (met roodbruin haar en lange oren). Elk dezer verhaaltjes, - ‘Leks en Reks’, ‘Leks en Reks en de dief’ en ‘Leks en Reks gevangen’, - is uitgegeven onder een mooie gekartonneerde omslag en geïllustreerd met pittige tekeningen van Carol Voges. Telkens 32 blz. tekst in het bereik van de kleinste lezertjes (gesplitste lettergrepen), en dit voor slechts 11 F, is wel een waar buitenkansje!

Bij dezelfde uitgever, steeds voor dezelfde categorie jeugdige lezertjes, verschenen tevens vijf ‘Kobus’-boekjes van Vickij Zilverhof: ‘Hoe Kobus een nieuwe pijp kreeg’, ‘Het egeltje van Kobus’, ‘De verrassing voor Kobus’, Kobus gaat op reis’ en ‘Krijgt Kobus een standje’. De oude tuinman Kobus, en de kinderen Jantje en Marietje zijn samen met de poes Dientje, de sympathieke helden van deze ongekunstelde verhaaltjes, die in al hun eenvoud, - mede dank zij hun korte en snedige zinnen en het scheiden der lettergrepen, - graag en goed door de beginnelingskes zullen gelezen worden. Ze kosten elk 12 F, zijn mooi en sprekend geïllustreerd: telkens ongeveer 32 blz. tekst onder gekartonneerde omslag.

[p. 229]

‘Heli, de scheepjongen van Petrus’, een vertelling van W. Hünermann, met plaatjes van Coby C.M. Kouwel (Cantercleer, Utrecht, De Internationale Pers, Berchem), prijs geb. 32 F is een verhaal op Bijbelse grond voor de jeugd. Het is uiterst vlot geschreven en zal terecht in de smaak vallen van de jongste lezertjes, terwijl ook de tekeningen uitermate eenvoudig en smaakvol zijn.

‘Nog eventjes, Klaas Vaak,’ door Marian Hesper-Sint, 5e druk. Prijs geb. 40 F. (Cantercleer-Utrecht, Internationale Pers, Berchem). Dit kleutervertelselboek is reeds aan de 5e druk, zodat hierdoor alleen al bevestigd wordt dat het een geschikt boek is. Speciaal voor kinderen van 3 tot 6 jaar geschreven, vormt het een niet onaardige verzameling van vertelsels en versjes die men onze kleuters kan voorlezen. Samen met de tekeningen vormt dit boek een prettige uitgave waarin de ouders met succes kunnen putten voor hun verteluurtje.

Reeds meermaals hebben wij in dit tijdschrift de aandacht gevestigd op de verrukkelijke en buitengewoon verzorgde reeks ‘De avonturen van Zwammetje’. Na ‘De huif’, ‘De ballontocht’, ‘Zwammetje doet zaken’ en ‘Zwammetje alpinist’ laat de uitgeverij Desclée De Brouwer onze sloebers thans kennis maken met ‘Zwammetje detective’ (39 blz. w.o. 16 volbladkunstfotos van Suzi Pilet; gekart. Prijs 80 F). Eens te meer bezorgde Werner van Waes een geslaagde vertaling van de eenvoudige maar boeiende tekst van Alexis Peiry. Een ideaal geschenk voor schoollopers van 1ste en 2de graad!

De Vlaamse dichter en romancier Albe vertaalde voor onze jongens en meisjes van 8 a 12 jaar ‘The little Banditta’ van Karel Jaeger. Uitgegeven in de ‘Goudvinken-serie’ van Desclée De Brouwer (Brugge - Breda) is ‘Het Bandietje’ (53 blz.; prijs ing. 30 F, geb. 42 F) een fijn kinderverhaal over de jonge Mexicaan Pacito, zoontje van de beruchte ‘bandiet’ Don Pancho Timidado en Dona Peseta. Zijn belevenissen met Candelaria (de koe), Dido (het zwart ezeltje), Padre Tintero de pastoor van Santo Peculio), Dona Pimenta (een kaarsenmaakster), Senor Banquero (een bankier), Senor Sobretodo (een rijk planter), de politiechef en de mooie vrouwtjes van Santo Peculio zijn prettig verteld. De les ‘Eerlijkheid is de beste Politiek’ ligt er niet vingerdik op. Een sympathiek en sober geïllustreerd boekje waarvan het ‘exotische’ element ongetwijfeld in de smaak zal vallen van onze jeugdige lezertjes.

Eveneens in de ‘Goudvinken-serie’ van de uitgeverij Desclée De Brouwer verscheen een verukkelijk nieuw verhaal van Daan Inghelram ‘Drie kinderen en de zee’ (44 blz. Prijs ing. 25 F, geb. 36 F). Na een storm redden de visserskinderen Veerle en Mielke het klein meerminnetje Sterreke, dat op het strand was aangespoeld. Tijdens een andere storm vergaat de sloep van Veerles et Mielkes vader. De dankbare belofte van Sterretje indachtig roepen de kinderen haar hulp in. Meneer de Knorhaan voert Mielke op zijn rug naar 't verblijf der Meerminnen. Vandaar gaat het per haai en per walvis naar Neptunus, die zich ergens in de buurt van Spitsbergen bevindt, niet kan weerstaan aan het smeken van Mielke en diens vader uit de afgronden

[p. 230]

der zee naar de aarde laat wederkeren. Een der beste boekjes die ik ooit las voor ietwat gevorderde lezertjes van 9 à 12 jaar.

Voor jongens en meisjes van 8 tot 12 jaar bracht de Uitgeverij Foreholte te Voorhout (voor België: Desclée - De Brouwer, Brugge) een oogstrelend pareltje: ‘Sprookjesland’ door Cassander (126 blz., form 26 1/2 × 19 1/2, gekart.: 69 F), De vijf verhaaltjes van deze bundel, - ‘De merel en het Meisje’, ‘De koningin en de lapjeskat’, ‘Arietta en Arioso, ‘Van een jongetje dat Olie Dom was’ en ‘De ontevreden mus’, - zijn alle zonder uitzondering voorbeelden van fijne vertelkunst. Mogelijk steekt er naar de zin van onze jongens soms wel iets te weinig aktie in. Mijn dochtertjevond het evenwel een der mooiste onder de vele boekjes die zij reeds te lezen kreeg. En ik ben oprecht van mening dat zij zich niet heeft vergist. Bovendien zijn de sobere tekeningen keurig verzorgd en is de kleurrijke gekartonneerde omslag echt aantrekkelijk.

‘Anne met de heksenziel’ door Albert Van Nerum, met tekeningen van A. Van Avermaet, (55 blz. Prijs gen. 25 F, geb. 35 F) is een uitgave van ‘De Seizoenen’ te Mortsel. Van de jeugdschrijver Albert Van Nerum hebben wij de laatste tijd reeds herhaaldelijk nieuwe werken kunnen recenseren. Met het eenvoudig uitgegeven boek ‘Anne met de heksenziel’ schreef deze auteur een verhaal over de heksenjacht uit de middeleeuwen. Het is een vertelling die volkomen de jonge lezertjes zal kunnen bekoren. Albert Van Nerum kan degelijk schrijven voor de jeugd. Met een minimum aan stof weet hij een boeiend en evenwichtig geheel op te bouwen. ‘Anne met de heksenziel’ bezit evenwel voldoende gebeurtenissen om de spanning aan te houden. Als nawoord stipt de schrijver aan welke diverse vormen van bijgeloof er altijd werkzaam bleven tot op onze hedendaagse tijd.

‘Het geheime atoomlaboratorium’, door Nic Van de Burgt, uitgegeven in de ‘Troubadour-reeks’ van Desclée - De Brouwer, te Brugge (ing. 45 F. geb. 55 F) is een echt jongensboek. De namen van Harrie Wevers en Ru Donkers, patrouille-leider en assistent-patrouille-leider van de ‘Bevers’, en daarenboven de helden van een adembenemend avontuur, dat levendig tot de jongensverbeelding spreekt, zullen ongetwijfeld de reeks vergroten van diegenen, die door de jongens van 12 à 15 jaar (en ouder!) aangezien kunnen en mogen worden als toonbeelden van hoedanigheden, die door deze jongens mogen worden bewonderd. Als het waar is, dat een volk de kinder- en jeugdboeken krijgt, die het verdient, dan mag het Nederlandssprekend volk zich wel gelukkig achten met boeken als deze uit de ‘Troubadour-reeks’ en een niet onaanzienlijk aantal andere jeugdreeksen. Warm aanbevolen!

Een ander keurboek in dezelfde reeks is ‘De Kleine Tomist’, een leuke geschiedenis voor de jeugd verteld door Han (97 blz., prijs ing. 45 F, geb. 55 F). Het verhaalt hoe een jongen aan zo'n bijnaam kwam en hoe Molendreef een schaakklub kreeg. Wie iets, al is het nog zo weinig, van het schaakspel kent, zal het boek van a tot z in gespannen aandacht lezen, en velen die nooit met schaken in aanraking kwamen, zullen door dit boeiende verhaal geprikkeld worden om het te gaan leren. Onze jongens zullen ongetwijfeld veel

[p. 231]

genoegen beleven met ‘De kleine Tomist’. Wanneer zij daarenboven nog een handleiding voor het schaakspel in hun bezit krijgen, zullen zij niet alleen aan het boekje, maar ook aan het spel zelf, veel prettige uurtjes beleven.

Niet alleen onderhoudend doch tevens buitengewoon leerrijk is het boek ‘Wij bouwen een meer’ door O.F. Lang (Uitgave C. De Boer Jr. Hilversum, De Branding, n.v. Antwerpen) prijs geb. 65 F, dat handelt over het aanleggen van stuwdammen en krachtcentrales. Het is een onbekende wereld welke de Oostenrijkse auteur hier voor ogen van onze jongens oproept. Hij doet dit met zeer suggestieve middelen en een vlot verhalende trant, zodat men terecht dit boek ook in de handen van een volwassen lezer kan zien.

Als milieu heeft de schrijver de Oostenrijkse bergen dicht bij Zell am See, nl. het gebied van Kaprun, gekozen, tenminste daar werden de verschillende meren en stuwdammen gebouwd welke O.F. Lang als bron voor zijn degelijk vulgariserend boek gebruikte.

Dat ‘Wij bouwen een meer’ een opperste beste boek is hoeft geen betoog. Een nieuwsgierige jongen zal het met veel plezier lezen, talrijke foto's en twee plans verluchten deze mooie uitgave.

‘Met de klas in de wolken’ een rijk gedocumenteerde en geïllustreerde brochure van de Koninklijke Luchtvaartmaatschappij, krijgen de jongens die voor de luchtvaart interesse hebben, een zeer flinke en bewerkte tekst over de verkeersluchtvaart, verzorgd door K. Elzinga. In de inhoud komen er heel wat gewaardeerde hoofdstukken voor, waardoor de jongeren een vrij volledig doch beknopt overzicht van de verkeersluchtvaart onder ogen krijgen. Een uiterst sympathieke uitgave van de K.L.M.

Steeds voor jongens van 12 tot 15 jaar (en ouder) brengt de uitgeverij Heideland (Hasselt) een viertal nieuwe boeken van de graaggelezen Kapitein Zeldenthuis w.o. drie uit de bekende serie ‘De avonturen van kap. Zeldenthuis’, nl. ‘De baai der koraalrode krokodillen’, ‘In de eeuwige nacht der diepzee’ (77 en 74 blz., ing. 30 F, geb. 45 F) en ‘De Filistijn en Kid’ (125 blz., ing. 32 F, geb. 48 F). Het eerste is een mooi en leerzaam reisverhaal in de Gran Chaco, de ‘groene hel’ in het hart van Argentenië. De strijd die de expeditie, op zoek naar zeldzame orchideeën, met de geweldige koraalrode krokodillen te voeren heeft is adembenemend weergegeven. ‘In de eenzame nacht der diepzee’ beschrijft de avonturen van een diepzee expeditie die niet alleen de zonen, maar ook de vaders met spanning zullen lezen en herlezen.

Met ‘Filistijn en Kid’ zitten we in volle Far West. Spannender dan een cowboy-film is dit verhaal van de strijd van Kap. Zeldenthuis, de Cowboy Filistijn en zijn zoon Kid tegen de rovers en bandieten die nog steeds trachten de wet te ontlopen om hun slag te slaan.

Het vierde boek tenslotte ‘Uit het dagboek van kapitein Zeldenthuis’ (107 blz., ing. 32 F, geb. 48 F) is de zoveelste uitermate boeiende beschrijving van de vele wonderen van de eindeloze zee of van het ondoordringbaar oerwoud : ontmoetingen met haaien, een octopus, een slang, een nijlpaard, paradijsvogels, glimwormen, nachtegalen, een panter, een piranhas, een wevervogel, een vogelspin en... het onbekende dier!

[p. 232]

Eveneens bij Heideland, en steeds voor dezelfde kategorie lezers, verscheen ‘Spatske’ door Albe (83 blz., ing, 32 F, geb. 48 F): de groei van een missionarisroeping in het hart van een gezonde, opgroeiende Vlaamse jongen. Wie denkt hier met de zoveelste brave-Hendrikken-geschiedenis te doen te hebben heeft het glad mis voor. Ik schreef immers dat Spatske een gezonde Vlaamse jongen is, een kwapert die al lachend en spelend door het leven gaat; en die ook wanneer het man-zijn doorbreekt het immer olijke en guitige Spatske blijft.

Voor jongens die van de zeevaart houden is er het kranige boek van Anthony Van Kampen ‘Thuisvaart’ (uitgave: C. De Boer Jr., Hilversum: De Branding, Antwerpen). Prijs gen. 10 F. Men kan het als zelfstandig verhaal lezen, hoewel het thuis hoort bij de Ketelbinkietrilogie. Al de avonturen van kapitein Jan Van Leeuwen tijdens de bewogen oorlogstijd op de vaart van de Moermansklijn worden in dit boek verteld. De schrijver Anthony Van Kampen doet het met kruim en hij weet de jongens midden in het hart te treffen door zijn boeiende schrijftrant en zijn kennis van de zeevaart. Met mooie tekeningen verlucht is dit spannende lektuur.

Tenslotte wil ik nog even de aandacht vragen voor twee prima-jeugdboeken in het detective-genre van de Nederlandse romancier Arie Van der Lugt: ‘Frank Distel en de bende van de gele rat’ en daarbij aansluitend ‘Frank Distel en de verdwenen platvoet’ (elk 160 blz., geb. 69 F voor iedere titel, uitgave Foreholte, Voorhout: voor België Desclée - De Brouwer, Brugge). Het eerste verhaalt hoe jonge snaken op het spoor komen van een bende opiumsmokkelaars, wier nest uiteindelijk dank zij de schrandere hulp van diender Kobus Platvoet wordt uitgeroeid. Maar dit wordt dan vertrekpunt voor het tweede boek, want Kobus Platvoet wordt uit Rotterdam door bendeleden van de Gele Rat ontvoerd. Frank Distel en zijn vriend Bram raken mede in het avontuur verwikkeld, maar dank zij de medewerking van enkele bendeleden die er genoeg van hebben, zullen zij te Antwerpen niet alleen Kobus Platvoet bevrijden maar tevens gans de bende, in samenwerking met de schrandere Platvoet en een chinees bendelid, voor goed inrekenen en onschadelijk maken. Het gebeurt niet alle dagen dat wij lectuur voor grotere kinderen en rijpende jeugd zo volmondig kunnen aanbevelen als thans voor deze twee uitgaven het geval is. Dat ook de ouders deze boeken met spanning zullen lezen, daar twijfel ik geen ogenblik aan.

Kindervriend

P.S. Ten behoeve van opvoeders en ouders willen wij hier nog even aanstippen dat het onvolprezen algemeen nederlands kritisch bibliographisch tijdschrift ‘Boekengids’ sinds januari in een AFZONDERLIJKE ‘Jeugdboekengids’ praktisch alle kinder- en jeugdboeken die in ons taalgebied verschijnen uitvoerig, van katholiek standpunt uit, recenseert (gemiddeld ongeveer vijftig kritisch-bibliographische besprekingen per nummer). De abonnementsprijs op ‘Jeugdboekengids’ bedraagt 80 F per jaar (voor Kongo 90 F). Adres: A.S.K.B., Cuylitsstraat, 27, Antwerpen.