Band. Jaargang 12

[p. 397]

Het Algemeen Nederlands Verbond in Zuid-Afrika

Op Woensdag 5 Augustus werd besloten tot het oprichten van een afdeling Transvaal (Pretoria) van het Algemeen Nederlands Verbond. Wij begroeten deze uiting van stamverbondenheid van onze zuiderburen. Het doel en streven van deze afdeling blijkt uit de volgende verklaring.

OM die stigting van 'n afdeling van die Algemeen Nederlands Verbond in Pretioria te bepleit, is dit nodig om duidelik te sê wat die A.N.V. is en wat dit niet is nie.

'n Afdeling van die A.N.V. in Pretoria is nie 'n nuwe Nederlandse Vereniging nie. Die A.N.V. is 'n verbond van Afrikaners, Nederlanders en Vlaminge, wat samenstrewe na die verhoging van die geestelike, sedelike en stoffelijke krag van die Dietse stam.

Die Verbond se doel is nie om Afrikaners en Vlamige te verhollands nie! In die volste sin van die woord is die Verbond Diets. In die plaaslike vertolking daarvan is dit 'n Afrikaanse Beweging met die doel om die Dietse kultuur en tradisie, wat sedet die stigting van die nedersetting van Jan van Riebeeck hier gevestig en ontwikkel is en wat die grondslag vorm van die opbou van die blank Afrikanerdom kragdadig te bevorder.

Die A.N.V. is nie 'n politieke party nie, want dan zou die Verbond oorbodig wees. Die A.N.V. is ook nie gebind aan 'n bepaalde Staat of aan 'n bepaalde staatsvorm nie. Staatkundige strewinge laat die Verbond aan politieke partye oor. Dit wil nie sê, dat die A.N.V. kleurloos is niet. Die Verbond is 'n kulturele vereniging, wat as sodanig in die nastrewing van die doel natuurlik 'n sekere beleid behoort te volg. In die sin doen die A.N.V. wel aan politiek, n.1. stampolitiek.

Die A.N.V. se beleid is om oor partye heen en oor staatkundige grense heen deur samenwerking van alle lede van die Dietse stam die Dietse kultuur te bevorder. Daarom is dit die strewe van die A.N.V. om heelhartige steun te verleen aan sulke verenigings, maatreëls, wette ens., wat die doel van die Verbond steun te bevorder. Om nie misverstaan te word nie getuig ons hier, dat die A.N.V. strewe om Afrikaans en Nederlands hulle regmatige plek te gee in kerk en skool, op straat en in kantoor, in winkel en in teater en veral in die vergadersale van ons land en in die wêreld. Maar die A.N.V. laat sy lede vry om buite die Verbond al of nie party te kies in staatkundige

[p. 398]

vraagstukke soos: voor of teen 'n Republiek, voor of teen lidmaatskap van die Statebond. Die feit dat onderdane van België en Nederland lid kan wees van 'n Suid-Afrikaanse afdeling, maak dit al duidelik, dat partypolitiek buite die A.N.V. gehou behoort te word.

Hier in Suid-Afrika sal ons met belangstelling volg, wat ons stamgenote in Europa doen vir die eenheid van Vlaanderen en Nederland. Ons sal nie voorkeur vertoon, hoe die samenwerking sal moet wees nie. Ons kies nie tussen Benelux en een Dietse staat nie. Dit laat ons aan die partypolitiek in Nederland en België oor om te besluit. Samenwerking egter moedig ons aan. Die A.N.V. beklemtoon egter, dat watter vorm die samewerking mag vertoon, dat die Nederlandse taal daarby die voornaamste amptelike, sowel as nie amptelike taal moet wees en dat verantwoordelike persone daarin behoort voor te gaan.

In die Internasionale samenwerking van Wes-Europa en Afrika sal ons beklemtoon die besondere bande wat Suid-Afrika met Nederland en Vlaanderen verbind en eis dat ons taal, dit sy Afrikaans of Nederlands, nie in die samewerking of deur die samewerking op die agtergrond gedring word nie.

Die A.N.V. sien in Godsdiens, in Taal, in Kuns, in Wetenskap, in Tegniek en in Staatkunde elemente van die kultuur en trag die Dietse karakter van die elemente te vesterk. Sonder om hom te bind aan 'n bepaalde kerkgenootskap, 'n bepaalde politieke party, 'n bepaalde kunsrigting, 'n bepaalde wetenskappelike teorie of 'n bepaalde tegniek soek die A.N.V. in al die bedrywighede die Dietse kenmerke om die kenmerke te versterk en te behou by verdere ontwikkeling.

Die A.N.V. wil besin en besiel. Ons wil uit de welslaë en uit die mislukking van ons voorgeslagte leer om ons Dietse taak vir die hede en die toekoms te verstaan. Daarom is die Verbond nie 'n onbestemde vereniging met 'n vaë doel nie. Die Verbond het 'n positiewe doel om die Dietse karakter vir die toekoms te behou.

Ons wil ons taal handhaaf en ons self wees!

In die spieël van die verlede trag ons die Dietse kultuurkenmerke te ontdek, die hede daarvan te deurdring en die toekoms daarna te vorm. Die drang na geregtigheid was altoos kenmerk van die Dietse strewe. Geregtigheid, vryheid, verdraagsaamheid en vredeliewendheid is dwars deur ons geskiedenis deur ons voorgeslagte nagestreef. En ons sal en wil nie anders in ons strewe wees nie.

In 1302 snel die gildes te wapen ‘Omme tlant te bescermene’,. Op die Groeningerkouter by Kortryk verslaan hulle die leër van die Franse koning, omdat hulle geglo het aan geregtigheid en vryheid. Hulle verkondig: ‘Dat ze geenszins den koning willen aanvallen, maar zich verweren! Geen vroongeld meer zullen betalen en hun erf verdedigen... Hun land zelfstandig houden, ongeschonden, vrij van smaad...’

[p. 399]

Vader Prins Willem van Oranje het gstry vir dieselfde beginsels ‘Voor Godt wil ick belijden end zijner grooter macht, dat ick tot gheenen tijden den Coninck heb veracht; Dan dat ick Godt den Heere, der hoochster Majesteyt heb moeten obedieeren, in der gherechtigheit.’

Piet Retief sê in sy beroemde Manifes in 1837: ‘Ons is beslote om die regverdige beginsels van ware vryheid hoog te hou... Ons stel ons voor om in die loop van ons trek en wanneer ons aangekom het in die land waar ons gaan woon, ons bedoelings en ons begeertes bekend te maak aan die inboorlingstamme, asook ons begeerte om in vrede en vriendskap met hulle te leef. Ons verlaat die Kolonie onder die volledige versekering, dat die Engelse regering niks meer van ons te vorder het nie en ons sonder verdere bemoeiing sal toelaat om ons in die toekoms self te bestuur. Ons vertrek nou uit ons vrugbare geboorteland, waar ons enorme skade gely het en voortdurend blootgestaan het aan ergernis, om ons te gaan vestig in 'n woeste en gevaarlike gebied; maar ons gaan met 'n vaste vertroue op 'n alsiende, regverdige en genadige God, wat ons altoos sal vrees en in alle nederigheid sal probeer gehoorsaam.’

Vrede, vryheid, verdraagsaamheid en geregtigheid! Die lede van A.N.V. is vry in hulle Godsdiens en vry in hulle politieke oortuiging. Sowel sap as nat kan lid wees en niemand behoef sy politieke of godsdienstige oortuiging weg te steek nie, solank hy maar Diets is, dat wil sê in regverdigheid en verdraagsaamheid strewe na vrede en vryheid vir die Dietse stam. Die A.N.V. erken godsdienstige en staatkundige verskille maar benadruk Dietse eenheid.

Die A.N.V. put uit die verlede om koers te hou in die hede en daarop die toekoms op te bou. Die Verbond gaan uit van die feit, dat die kultuur van die blanke Afrikanervolk nie net begin het met die Groot Trek nie, ook nie uitsluitend met die volksplanting aan die Kaap nie, maar sy wortels het in die tydperk vóór 1652 in Wes-Europa. Die A.N.V. stel hom op die standpunt, dat die Moederland van die Afrikanervolk die Nederlandse is, d.i. die laë lande in Wes-Europa wat begrens word in die suide deur 'n lyn van Boulogne in Frankryk tot Aken in Wes-Duitsland, in die ooste van Aken tot Hamburg en in die Noorde en Weste deur die Noordsee. Die moderne Nederland, die moderne Vlaanderen en die moderne Suid-Afrika is lote van die middeleeuse Nederlande. Nederland en Vlaanderen het in die ou-tuiste bly lewe. Die Afrikanervolk het in Suid-Afrika groot geword en dra die stempel van sy nuwe tuiste.

Die A.N.V. is nie teen ander volke gerig nie. Ons wil niks vir ons self hê nie, wat ons ook nie vir ander wil gee nie. Die A.N.V. rig hom nie teen tweetaligheid van België of van die Unie nie. Die Verbond beywer hom vir die groei en bloei van die Dietse kultuur. Die A.N.V. rig hom wel teen laksheid in taal en kultuur onder Dietse stamgenote. Ons is oortuig dat Nederlanders en Vlaminge wat na Suid-Afrika kom, 'n plig het teenoor hul stam en dus kultureel behoort aan te sluit by die Afrikanervolk.

[p. 400]

Die A.N.V. is nie anti-Brits nie, ook nie anti-Frans of anti-Duits nie. Nie-Duitsers is nie ons vyande nie, maar vreemde lande kan vir die behoud van die Dietse kultuur nie hulp bied nie. Ons verwag van hulle ook nie hulp nie, ons kan alleen ons self help. ‘Help U self, so help H God’, is 'n ou-Dietse spreuk. Hulle wat vir die Dietse kultuur politieke hulp verwag van vreemdelinge behoort nie tuis in die A.N.V. nie.

Hulle, wat krag wil put uit die Dietse verleden, vir die hede en vir die toekoms behoort lid van die A.N.V. te wees.

Die A.N.V. is nie 'n historiese vereniging nie, dis 'n vereniging vir die hede en die toekoms. Verhoging van die geestelike, sedelike en stoffelike krag van die Nederlandse of Dietse stam is die doel.

Bewus as Dietsers te wil lewe moet die strewe van elke A.N.V. lid wees. In woord, geskrif en voorbeeld wil die A.N.V. dit bevorder. Deur Dietse Kuns-aande te hou, waarop in musiek, sang en voordrag ons Dietse kultuuruitings bekend gemaak word en die skoonheid daarvan geleef kan word, hoop ons van die beste middele te hê om die doel na te strewe. Deur reëlma[ti]g die lede te verwittig van kulturele gebeurtenisse soos tentoonstellings, toneel en musiekuitvoerings hoop ons die kulturele lewe van ons tyd by te bly. Die band met die verlede sal ons trag te eer deur Dietse Kunsaande by voorkeur te hou op Dingaansdag 16 Desember, ‘Prinsedag’ 24 April, ‘Guldensporedag’ 11 Julie en ‘Krugerdag’ 10 Oktober.

Die A.N.V. is 'n kulturele verbond en wil Afrikaners, Nederlanders en Vlaminge oor staatkundige, kerkelike en politieke verskille heen saamsnoer vir die verhoging van die geestelike, sedelike en stoffelike krag van die Dietse stam.

Almal van Dietse stam, wat hulle wil verenig met hul Dietse stamgenote om hunself te verwarm aan die gesamelige liefde vir die Dietse kultuur en daaruit krag te put om altoos ‘hulself te wees’ word hierby opgeroep om aan te sluit.