Band. Jaargang 12

[p. 277]

Alexander Rodenbach, de Blinde van Roeselare

DE naam Rodenbach in ons land heeft de luide klank van de pathetiek van de romantische Albrecht of de droeve zucht van de weemoedig-lyrische Georges. Te Rumbeke heeft men een derde Rodenbach herdacht, de z.g. blinde Rodenbach, en als men hoort welke omstandigheden deze man als staatsman en administrateur een van eersten van het land is kunnen worden en eveneens met grote scherpte van geest in tal van vraagstukken zijn tijd ver vooruit was, dan staat men alleen maar verbaasd dat hij eerst nu gehuldigd werd.

Alexander Rodenbach, was blind geworden toen hij als elfjarige op de kermis in zijn geboortestad Roeselare door een afschampende kogel werd getroffen. Tegenwoordig sluit het verlies van dit zintuig de mens niet meer van het leven af, doch in die tijd, 1790, toen er geen Braille schrift, geen geleidehonden, geen onderwijsmethoden en ook geen begrip voor het lot bestond, betekende blind-zijn nog in de letterlijke betekenis een ramp. De moeilijk te overschatten zin van het leven van Alexander Rodenbach is nu geweest, dat hij zich volkomen vrijmaakte van de boeien waarin het lot hem had geslagen, en door geestkracht en even nobel en rijk leven schiep als bij het behoud van het gezichtsvermogen niet beter mogelijk ware geweest.

De brede visie, welke ongetwijfeld een kenmerk moet zijn geweest van het geslacht der Rodenbach's, deed de vader, die toentertijd schepen was te Roeselare, de invalide zoon plaatsen op een school voor blindenonderwijs te Parijs, waar de baanbreker Valentin Haüy de leiding had. Hij bleef daar negen jaar en kwam terug als een gestaalde en gespierde jongeman met een onafhankelijk karakter, een veelzijdige kennis en een scherp intellect. Van niets dat toen de blinde ontzegd was bleef hij verstoken. Paardrijden, zwemmen en turnen beheerste hij als een ziende en op geestelijk gebied had hij een schier encyclopedische kennis verworven.

Het zou ons te ver leiden dit leven op de voet te volgen. Zijn eerste creatie was het oprichten van de thans nog bekende bierbrouwerij. De politiek greep hem toen in 1830 ons land de band met Nederland losscheurde. In West-Vlaanderen ageerde hij voor de onafhankelijkheid.

Het arrondissement Roeselare zond hem als vertegenwoordiger naar het Nationaal Congres en gedurende veertig jaar bleef hij parlementslid. Met een scherpe blik op de mogelijkheden in de schoot van de groeiende industrialisatie bepleitte hij in de Kamer de aanleg van de spoorlijn Brugge - Kortrijk - leper. Een ander meldenswaardig bewijs van zijn brede visie was de oprichting van een weversschool. Toen ellende en ontbering in de

[p. 278]

vreselijke jaren van 1845 tot 1848 Vlaanderen in rampspoed dompelden, riep hij in de Kamer uit, dat het volk geen geldelijke onderstand behoefde, doch dat voor werkverschaffing gezorgd moest worden. Een voor die tijd absoluut nieuw geluid. En als burgemeester van Rumbeke, toonde hij talenten als bestuurder, waarvan nu nog de gemeente weet te getuigen.

Niemand beter dan Alexander Rodenbach had ondervonden dat een degelijke opvoeding nog veel kan goedmaken wanneer een mens door blindheid getroffen is. Hij wilde daarom voor zijn lotgenoten en tevens voor de doofstommen nuttig werk verrichten. In de Gemeentewet van 1837 deed hij in artikel 131 volgende paragraaf inschrijven:

‘De onkosten van opvoeding en onderwijs van de onbegoede blinden en doofstommen, moeten door de gemeente gedragen worden, met toelagen van Staat en Provincie’.

In 1843 verscheen van zijn hand een standaardwerk betiteld: ‘Les Aveugles et les Sourds-Muets’. Het verschijnen van dat boek was voor die tijd een zo ophefmakende veropenbaring over het leven, van deze twee soorten gebrekkigen, dat de schrijver uit alle hoeken van de wereld de schoonste lof- en dankbetuigingen ontving en door bijna alle staatshoofden van Europa, ja zelfs door Z.H. Pius IX, geëerd werd.

Over de Blinde van Roeselare dichtte Guido Gezelle:

Ziet gij traagzaam heenbewegen

Dienen man, die wandelen gaat

Langst de groene wentelwegen,

Waar zijn woonsteê neffens staat?

Ziet gij dat edel hoofd omhooge

Recht op zijne schouders staan,

En die altijd opene oogen

Zoekend naar den Hemel gaan?

Ziet gij dat grootmoedig treden,

't Edele zwaaien van dien stok,

En den eenvoud van die leden

In dien simpelen zwarten rok?

Ziet gij?... dankt nu God en looft Hem

Want, die man daar, dien gij ziet,

Hij en ziet u - God beroofde hem

Van het licht - 'n ziet u niet.

Band sluit zich aan bij de hulde die in de Vlaamse pers, aan dewelke de voorgaande gegevens ontleend worden, gebracht werd aan een groot Vlaming.

De feesten die te Rumbeke werden op touw gezet, met de medewerking van de Braille-liga en van de gestichten voor blinden en doofstommen, staan onder de patronage van de Regering, in 't bijzonder van de Heren Ministers Dequae en Detaeye.

De Vlamingen in Kongo kunnen hun medevoelen metterdaad betuigen door het storten van hun bijdrage op postcheckrekening n^r 52.07.82 van het Huldekomiteit Alexander Rodenbach te Rumbeke, ten bate der werken voor blinden en doofstommen.