Awater. Jaargang 1

[p. 3]

[Awater 2002/2]

‘Niet schrijven bestaat niet.’
Interview met Remco Campert

Het liefst zou Remco Campert er niet meer aan beginnen. Interviews, dat zijn toch ongeveer wel de ergste dingen die een verlegen dichter kunnen overkomen. Als de deur van zijn prachtige huis in Amsterdam-Zuid openzwaait, blikt bij melancholiek naar buiten. Dus toch. Hij geeft de interviewer een hand, noodt hem binnen en spreekt, op de krakende trap naar boven, de fatale woorden: ‘Nu kunnen we er niet meer onderuit.’

Door Onno Blom

Campert, 72 jaar inmiddels, gaat zijn werkkamer binnen en neemt plaats achter de grootste van zijn twee schrijftafels. Op ieder bureau staat een ouderwetse typemachine: de één is louter bestemd voor zijn ‘stukjes’, de ander voor de poëzie. (En in het kamertje ernaast staat nog een derde, rode machine voor de verhalen.) Tijdens de eerste paar minuten van het gesprek lijkt Campert zich nog te verzetten tegen het onvermijdelijke. Hij vraagt zich een aantal malen hardop af of het wel klopt wat hij net zei. Of toch niet. Hij glimlacht. ‘Zoals je merkt, begeef ik mij voortdurend op zijpaden. Ik ben heel slecht in dit soort interviews.’

Dat is natuurlijk niet waar. Het nuanceren, en steeds opnieuw naar de exacte formulering zoeken, maakt het gesprek met Campert tot een soort evenwichtskunst. Een gespeeld verontwaardigde blik volgt.

‘Evenwichtskunst? Maar ik zou juist het zo graag heel straight, paf!, voor eens en altijd zeggen.’ Stilte. ‘Dit is niet koket bedoeld, overigens.’ Weer stilte. ‘Dat weet je wel.... goed, goed dan. Nu beginnen we écht!’

Van zee naar de bergen

We beginnen bij het begin. De vraag is of ‘Credo’, het bekende openingsgedicht uit zijn debuutbundel, Vogels vliegen toch uit 1951, een bescheiden dichtersprogram bevat dat achteraf altijd overeind is gebleven.

ik geloof in een rivier
die stroomt van zee naar de bergen
ik vraag van poëzie niet meer
dan die rivier in kaart te brengen

‘Een bescheiden program? Het is maar hoe je 't ziet. Ik vraag inderdaad van de poëzie niet meer dan een rivier in kaart te brengen, maar het is wel een rivier die andersom loopt.’ Hij lacht verlegen. ‘Ik wist niet eens wat ik bedoelde, toen ik het opschreef. Ik was toen twintig. Maar ik weet wel dat ik dacht: het heeft wel iets tegendraads. Nu zou ik dat misschien nooit meer zo opschrijven, maar toen ik jong was deed ik dat wel. Dus ik vind het niet erg dat ook Dichter, mijn verzamelde gedichten, met “Credo” opent.’

Campert ziet er ook niets in - zoals zijn goede vriend Hugo Claus deed voor de publicatie van zijn Gedichten - om op latere leeftijd zijn gedichten te gaan herschrijven, of aan het schrappen en wieden te slaan. ‘Zo van: dit is niets meer, en dit is achterhaald. Nee, nee, nee. Wanneer is poëzie ooit achterhaald? Nooit. Als je gaat schrappen is het net of je jezelf niet helemaal serieus neemt, alsof je maar één versie van jezelf wilt toestaan: je officiële versie. Hoelang kan je daarmee bezig blijven? Dat kan tot over je graf duren.’

Hij heeft wel bewondering voor de tomeloze drift waarmee Claus zijn oude werk op de schop heeft genomen. ‘Zijn vlijt bewonder ik. Maar dat is niet mijn stijl. Dat komt niet alleen voort uit luiheid - al zit dat er bij mij wel bij - maar ik vind het ook oneerlijk om weer te gaan zitten knoeien, achteraf. Rijp én onrijp mogen bij mij blijven staan. Wat niet meer beklijft zal men op den duur vanzelf overslaan.’

Angst voor pathetiek

Over tegendraads gesproken: in het gedicht ‘Iets tegen verzamelbundels’ verwoordde Campert precies het tegenovergestelde:

Ik geloof niet dat ik me lekker zou voelen
bij zo'n verzamelbundel
alle mis- en kunstgrepen groen en beurs
zijde en wol geschreeuw en kattegespin
bij elkaar achter elkaar
een grote chronologische stamppot.

Maar dat schreef Campert dan ook al weer vijfendertig jaar geleden, in de ‘chronologische stamppot’ van zijn leven. Nu vindt hij dat als zijn gedichten eenmaal zijn gepubliceerd, dat ze mogen blijven. De twijfel of ze al dan niet aan de openbaarheid mogen worden prijsgegeven, speelt zich altijd vóór publicatie af. ‘Die twijfel komt voort uit een angst voor pathetiek in mijn poëzie. Die ligt wel op de loer. Daarom heb ik nogal wat gedichten weggegooid, waarin ik veel te veel met mezelf op de loop ga. Dan zie ik mezelf al voor een zaal staan, en de mensen toespreken. Dat ben ik eigenlijk niet. Of beter: dat ben ik ook, kennelijk, maar dat is iets in me dat ik terug tracht te dringen, probeer te relativeren. Als ik een gedicht voorlees dat een beetje neigt naar “uitspraken over de mensheid” zal ik maar zeggen, of de mensen oproept: “doe d'r wat aan” of zo, dan kan ik door mijn voorlezen dat toch een beetje terugbrengen. Maar als je het zo leest, op papier, dan krijgt het een holle klank. Dan wordt het ouderwets theater.’

Hoewel hij pathetiek in zijn poëzie te allen tijde probeert te voorkomen, zag Campert er nooit tegenop gedichten te schrijven met een grote, dramatische kracht. ‘Iemand stelt de vraag’, uit de bundel Betere Tijden (1970) is daarvan misschien wel het beroemdste voorbeeld. Campert knikt. ‘Daar zit toch de gedachte in van een “volk dat in opstand komt”. Dat gedicht is ontstaan toen ik in de krant een berichtje las dat een groep indianen ergens in Zuid Amerika werd uitgeroeid door legeren landeigenaren, omdat het gebied waar zij woonden heel kostbaar was.’ Uiteindelijk worden in het gedicht de indianen - die overigens nergens expliciet worden genoemd - afgevoerd, en breekt langzaam maar zeker het verzet los:

iemand droomt niet meer
iemand richt zich op
iemand is voor altijd wakker
iemand stelt de vraag
iemand verzet zich

en dan nog iemand
en nog iemand
en nog.

‘Ook van dit gedicht weet ik niet of ik dat nu nog zo zou maken. De meeste opstanden hebben nu eenmaal desastreuze gevolgen, maar daar was ik eind jaren zestig nog wat minder van overtuigd.’

Remco Campert. Foto: Josje Janse

Remco Campert (Den Haag, 1929) behoorde met generatiegenoten als Lucebert, Gerrit Kouwenaar en Hugo Claus tot de groep jonge, experimentele dichters die zich begin jaren vijftig begon te manifesteren in de Nederlandse poëzie, en die later als ‘de Vijftigers’ bekend werden. Hij debuteerde in 1951 met de bundel Vogels vliegen toch, en vestigde met deze bundel gelijk zijn naam bij een groot publiek. In 1979 werd hem voor zijn dichtwerk de belangrijkste literaire prijs in Nederland toegekend: De P.C. Hooftprijs. Hij publiceerde onder andere: Dichter (1995); Ode aan mijn jas (1997); Rataplan / Lamento (1999).

[p. 4]

Voor de goede orde: ook toen bediende Campert zich niet van larmoyante formuleringen. ‘Verzet begint niet met grote woorden / maar met kleine daden,’ staat er in ‘Iemand stelt de vraag’. Het is juist de ingetogen, dreigende toon die treft. Dat zal de reden zijn geweest dat voorin het rapport over de val van de enclave Srebrenica, dat het Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie (niod) op 10 april van dit jaar presenteerde, vier regels van Campert als motto prijkten:

Een tijd van moorden
En verduistering van moorden
Wat ligt er achter het rookgordijn
Achter de vuilgehouden ramen

‘De regels zijn inderdaad heel toepasselijk,’ zegt Campert. ‘Ik voel me niet “moet-ik-daar-bij-staan-achtig”. Integendeel, ik vind het wel chique om zo'n machtig rapport van een citaat te voorzien. Ik vind het überhaupt prettig als poëzie gebruikt wordt voor meer dan alleen je eigen genoegen, en dat van de lezer. Dat poëzie aanwendbaar is voor andere dingen.’

Niet voor de bank

Zo'n tweede leven voor een gedicht, of een paar regels eruit, stemt Campert ook tevreden omdat zijn poëzie zo een wat groter, en vaak ongedacht publiek vindt. Voor zijn proza is dat natuurlijk anders: dat heeft al een groot, divers publiek. Zijn columns - iedere maandag, woensdag en vrijdag linksonder op de voorpagina van de Volkskrant - worden gelezen door bijna driehonderdduizend mensen. ‘Ach,’ zegt Campert, ‘voor het schrijven zelf maakt dat nauwelijks verschil. Poëzie, verhalen en mijn stukjes; ze komen allemaal uit dezelfde bron voort, uit dezelfde lust tot schrijven.’

Proza en poëzie ontstaan bij Campert ook op dezelfde manier. Het begint altijd met een regel. Die valt hem in bij een gesprek in het café, de aanblik van een schilderij, een krantenbericht. Voor een poëzieregel hoeft er zelfs niet eens iets echt te gebeuren. Die ontstaat tijdens een wandeling op straat, op het ritme van zijn voetstappen. ‘Als die regel me invalt is het me meestal meteen duidelijk of die regel het begin vormt van een gedicht, een stukje, of een verhaal. Dat staat gelijk vast in mijn hoofd. Ook met langere verhalen heb ik die regel nodig om te beginnen. Ik heb aanvankelijk alleen een soort sfeer in mijn hoofd, maar absoluut geen voltooid idee, dat ik alleen maar hoef in te vullen. Ik weet in het begin nooit waar het naartoe gaat.’

Uit Camperts gedicht ‘Poëzie’ (uit Betere Tijden) blijkt dat ook zijn gedichten haast onbewust en associatief ontstaan. Daar schreef hij:

Voor wat ik nu zit te doen
weet ik geen verklaring

‘Het moet spontaan komen. Het beroerde is dat ik naarmate ik ouder wordt die spontaniteit niet zomaar klaar heb. Het schrijven is toch meer een vak geworden, waarmee ik mijn brood verdien. Die drie stukjes per week móeten gewoon af. Niet schrijven bestaat niet. Toch is het plezier hetzelfde gebleven. Als ik constant zou denken: ik moet het volhouden omdat ik mijn brood ermee moet verdienen, dan zou het me zo bang maken dat ik ermee zou stoppen. Om maar te wachten tot het plezier terugkwam, en het idee: ik doe het voor mijn eigen lol en niet voor de bank, mijn mooie huis of weet ik veel wat. Ik heb ook wel eens gedacht: schrijven is een gewoonte waar ik niet van af kan komen. Misschien zou ik eens moeten proberen een jaar niet te schrijven, om te zien wat er dan gebeurt.’

Mistroostig staart de dichter uit het raam, en schudt zijn hoofd. ‘Een ramp. Ik moet er niet aan denken. Dan zou het een heel leeg leven worden.’

Vanzelfsprekend heeft Campert wel perioden van hoge en lage productiviteit gekend, en waren er jaren waarin van hem weinig werd vernomen. ‘Het is altijd af en aan geweest. Daar komt nog bij dat ik niet altijd laat uitgeven waar ik mee bezig ben geweest. Niet dat ik dan niet schrijf, maar dan ben ik met het resultaat ongelukkig. Dan laat ik het even liggen, en over het algemeen wordt dat “even” dan eeuwig. Maar ook als ik voor het oog van de buitenwereld niet schrijf, dan blijf ik toch denken aan waar ik mee bezig ben. Het houdt nooit op, eigenlijk.’

Soms heeft een gedicht ook een hele lange incubatietijd. ‘Vaak liggen er beelden aan ten grondslag, die iets met mijn leven hebben te maken. En dan is zo'n gedicht ook een beetje een poging om te ontdekken wat het dan met mijn leven te maken heeft. Er zit wel een constante toon in mijn poëzie, geloof ik, maar de dingen die beschreven worden zijn heel verschillend. Het is niet altijd de liefde die verloren is of het najaar dat vergaan is - dat heb ik trouwens ook wel eens gehad, dat het najaar verging.’ Campert grinnikt. ‘Maar het meeste is vrij snel en associatief opgeschreven. Er zijn gedichten bij waar ik er niet precies achter ben, waar ze nu precies vandaan komen. En dat laat ik dan maar zo. Maar er zijn ook gedichten bij, waar ik heel lang op moest wachten voor ik die kon opschrijven.’ Het gedicht over de dood van zijn vader, de dichter Jan Campert, die in januari 1943 in Neuengamme door de Duitsers werd vermoord, is daarvan een voorbeeld:

Ik liep over het karrespoor
op een krakende winterdag

mijn moeder kwam me tegemoet
figuurtje in de verte

de nacht ervoor droomde ik
dat ik een scheepje zeilen deed

mijn hand streelde het kroos
in de blikkerende sloot

het scheepje zeilde naar de overkant
en raakte klem in het oevergras

ik keek op en zag mijn vader staan
hij slak zijn arm door prikkeldraad

hij keek me smekend aan
mijn vader vroeg aan mij om brood.

Op die landweg moeder
hield je me minuten vast

je ogen waren rood
je jas die rook naar stad

de Duitser had per kaart gemeld
mijn vader hij was dood

in Neuengamme bitter oord
daar hadden ze hem vermoord.

Ik voelde niets
maar wist dat ik iets voelen moest

keek langs mijn moeders mouw
naar het lokkend bos

pas toen het kon vertelde ik honderduit
over wat me werkelijk bezighield

de strik die ik had gezet
voor het konijnehol

de hut die ik aan het bouwen was
in de boom die niemand kende

eerst later voelde ik pijn
die niet meer overging

die nog mijn lijf doortrekt
nu ik dit schrijf

lang geleden toch dichtbij
de tijd duurt één mens lang.

‘Zoals gezegd: ik wilde altijd al een gedicht over de dood van mijn vader schrijven. Eerst dacht ik aan een pamflettistisch gedicht tegen de nazi's, maar dat is natuurlijk niks. Verzetsverzen zijn er al genoeg geschreven, en zelden met een bevredigend resultaat. Op een gegeven moment vroeg ik me af hoe ik het bericht van zijn dood eigenlijk precies had gehoord. Ik herinnerde me dat mijn moeder (Joekie Broedelet, een actrice, die tijdens de oorlog al van Jan Campert was gescheiden, ob) uit de stad naar me toe was gekomen om het me te vertellen. Ik zat toen op de Veluwe bij een familie ingekwartierd. De herinnering aan die gebeurtenis maakte het gedicht los. Maar dat gebeurde pas heel laat, pas nadat ik dat moment tot werkelijkheid kon maken. Op het moment zelf was ik niet gegrepen. Voelde ik juist iets heel anders - enfin, dat staat in het gedicht.’

Toch is het gedicht niet alleen maar een scherp beeld van een herinnerde gebeurtenis. Er is sprake van een droom, waarin zijn vader opdoemde achter prikkeldraad en vroeg om brood. ‘Die droom heb ik inderdaad gehad. Achteraf twijfel ik wel eens. Dan denk ik: dat heb je jezelf wijsgemaakt, dat je die droom op zijn sterfdag hebt gehad. Zeker is dát ik die droom in die tijd heb gehad, al weet God wat ik er allemaal aan heb toegevoegd, in de loop der jaren. Dromen blijven natuurlijk nooit zo puur als je zelf gedroomd hebt. In elk geval voelde het logisch dat ik die droom in het gedicht zou zetten. Het brengt een vergelijking op gang, het wijkt niet opeens af van het gedicht. Die hele zuivering - wat moet er wel in en wat moet er niet in - die heeft zich in de loop der jaren in mij gevormd.’

Vervolgens schreef Campert het gedicht vrij snel op. ‘Ineens was het er, met een paar wendingen waar ik niet meer van afkwam, zoals “de Duitser had per kaart gemeld / mijn vader hij was dood / in Neuengamme bitter oord / daar hadden ze hem vermoord.” Moord en oord, het is prachtig, maar ik vond het ook erg gemakzuchtig. Ik vind rijm altijd een beetje gemakzuchtig. Toch kón ik het niet anders zeggen. Het stond pats-pats-pats op papier.’ Hij leest de regels nog eens na. ‘Bitter oord,’ schampert Campert.

‘Verzetsbaasjeslyriek. Heel lullig, maar ook goed.’

Feestvertoon

De afkeer van het rijm deed Campert al op nog vóór hij zijn eerste gedicht had gepubliceerd. Vlak na de oorlog sloot hij vriendschap met een groep schrijvers die zich destijds ‘de experimentelen’ noemden en later ‘de Vijftigers’ werden genoemd: Rudy Kousbroek, Jan Elburg, Simon Vinkenoog, Lucebert, Bert Schierbeek, Gerrit Kouwenaar. ‘Zij hebben mij enorm beïnvloed. Ik zeg met nadruk: beïnvloed, want ik deed ze niet na. Ik ben erin meegegaan. Lucebert vond ik de allergrootste, en die kan je sowieso niet nadoen. Een onnavolgbare dichter.’

‘Maar inderdaad: die strakke vorm, dat zagen wij nooit zitten. Terwijl ik nu wel eens stiekem denk: dat is toch ook wel mooi. Als ik naar de gedichten van Gerrit Komrij luister, bijvoorbeeld. Ik kan me inmiddels voorstellen dat het spannend is om je gedicht in die strakke vorm te krijgen. Maar nu is het te laat om daar nog mee voor de dag te komen. Ik denk ook niet dat ik het als dichter zou kunnen. Ik ben nu zo gewend geraakt aan de vrije vorm. Zoals ik ook nog altijd niet strak kan leven - je hebt toch ook mensen die dat allemaal keurig voor elkaar hebben.’

Hoewel de Vijftigers bepaalde opvattingen deelden, hadden zij allemaal unieke stemmen. ‘Niemand leek op een ander. Maar er was wel één idee: wij doen het niet zoals de vorigen. Dat was het principe. Mij kostte dat weinig moeite, omdat ik toen begon. Maar een aantal anderen waren al een paar jaar bezig, en moesten omschakelen. Die hadden ook al veel gelezen. Ik had nog niks gelezen. En nog steeds lees ik te weinig. Alles was nieuw voor mij. Ik las van de vrienden veel, en we lazen allemaal Paul van Ostaijen, maar daar merk je bij mij denk ik niets van. Ik was destijds nog een jongetje, Ik merkte nooit het leeftijdsverschil met de anderen, wat er toch wel degelijk was. Ze gingen op gelijke voet met mij om. Hoe ze mijn poëzie vonden, dat weet ik niet. Ik heb er nooit naar gevraagd, nooit over nagedacht. Ik stortte me gewoon in het feestvertoon.’

Campert ziet er voor het eerst tijdens het interview echt tevreden uit: ‘Ik heb dat nog wel een beetje: dat ik alles onbezonnen alles tegemoet treedt. Al wordt dat in de praktijk soms wat lastiger. Fysiek is dat ook allemaal niet meer te doen. Vroeger kon ik drie nachten zonder slaap. Daar moet ik nu niet aan denken. Toen wel. Ik feestte gewoon door tot ik neerplofte. Maar dan was ik zes uur later toch weer op. Onbegrijpelijk.’

Het was een geluk dat zoveel van Camperts vrienden zulke grote talenten waren. Campert knikt: ‘Die generatie was een heel gelukkige. Wonderlijk hoe dat tesamen is gekomen. Dat geeft je een enorme kick, een positief idee over het bestaan, als er zoveel talent is om je heen.’ De vriendenclub was ook in die tijd al overtuigd van de eigen kwaliteit. ‘Uitverkoren is een groot woord, maar dat we bijzonder waren - dat wisten we.’

Campert herinnert zich een avond in 1951 waarop de hele club bij elkaar was. ‘Hugo Claus was over uit Parijs, Gerrit Kouwenaar was er, Lucebert. Iedereen.

[p. 5]

Alleen Hans Andreus ontbrak. Enfin, we waren vrij voltallig, en toen beseften we ineens: dit moeten we vastleggen, voor later. Jan Elburg kende de fotograaf Ad Windig, en die is toen gekomen om een foto te maken. We hadden al beseft dat we speciaal waren, maar we wilden dat toch ook wel op de foto zien. Dat hadden we afgekeken van de surrealisten, van wie ook zulke groepsfoto's bestaan. En de surrealisten waren per slot van rekening toch ook allemaal genieën.’

Dit soort bravoure paste in de tijd, en bij het romantische ideaal dat je alles voor de kunst moest overhebben. Voor een aartstwijfelaar gaf dat houvast, ‘dat je voor de poëzie moest leven’. Het was makkelijk dat de Vijftigers wisten wat ze niet wilden. ‘De tijd van de oude, vormvaste dichters was voorbij, vonden wij. Al diegenen die in die Windroos-reeks publiceerden, dat waren van die keurige, vlijtige penners. Nette mensen, burgerlijk ook. Daar wilden wij niet bijhoren. Dat zijn achteraf-scheidingen, eigenlijk. Want het was een uitermate wankel idee: ik kende het werk van de meesten niet. Wat wist ik ervan? Achteraf zie ik wel in dat ook zij sterk verschilden. Nee, we moeten toch vaststellen: het was een kwestie van talent, en talent zal zelden onbewezen blijven.’

Over ‘onbewezen blijven’ gesproken: wat vond Campert van het gedicht dat Hugo Claus publiceerde in Awater 1, en waarin Claus hem naar aanleiding van zijn gedicht ‘Poëzie is een daad’ vroeg of poëzie ‘onbewezen mag blijven’? ‘Hugo mag niet onweersproken blijven,’ zegt Campert lachend. En hij belooft een gedicht te schrijven als reactie op Claus' gedicht, dat dus weer een reactie was op hem. ‘Ik doe het, als dit interview nu mag zijn afgelopen.’

Op de dag van de deadline van Awater 2 loste Remco Campert zijn belofte in. Er rolde een fax binnen met het typoscript van ‘Gebrek aan bewijs’. Dat gedicht is dus een reactie op het gedicht ‘Poëzie’ dat Hugo Claus in Awater 1 publiceerde, en dat op zijn beurt een reactie was op Camperts fameuze gedicht ‘Poëzie is een daad’, uit de bundel Het huis waarin ik woonde, gepubliceerd in 1955. Alledrie de gedichten staan hieronder, in volgorde van verschijnen.

Het werk van Remco Campert verschijnt bij uitgeverij de Bezige Bij.

De Vijftigers, genieënclub. Staand: Gerrit Kouwenaar, Simon Vinkenoog.
Zittend vlnr: Remco Campert, Jan Elburg, Bert Schierbeek, Hugo Claus. Foto: 1954, Ad Windig/mai

Remco Campert
Poëzie is een daad...

Poëzie is een daad
van bevestiging. Ik bevestig
dat ik leef, dat ik niet alleen leef.

Poëzie is een toekomst, denken
aan volgende week, aan een ander land,
aan jou als je oud bent.

Poëzie is mijn adem, beweegt
mijn voeten, aarzelend soms,
over de aarde die daarom vraagt.

Voltaire had pokken, maar
genas zichzelf door o.a. te drinken
120 liter limonade: dat is poëzie.

Of neem de branding. Stukgeslagen
op de rotsen is zij niet werkelijk verslagen,
maar herneemt zich en is daarin poëzie.

Elk woord dat wordt geschreven
is een aanslag op de ouderdom.
Tenslotte wint de dood, jazeker,

maar de dood is slechts de stilte in de zaal
nadat het laatste woord geklonken heeft.
De dood is een ontroering.

Hugo Claus
Poëzie

Volgens Remco genas Voltaire zichzelf van de pokken
door het drinken van 120 liter limonade.
En dat dat poëzie was.

In één maaltijd at Balzac een honderdtal oesters,
twaalf koteletten, een eend met knolrapen, een
tong normande, en voor de stoelgang een peer of zeven.
En vier flessen Loire-wijn.
Is dat ook poëzie, Remco?

In Engeland liggen elfduizend kinderharten op ijs.
Poëzie?

En zij die 's nachts in bed knabbelt en sabbelt
aan haar bruidsjurk van twintig jaar geleden?
Kan zij onbewezen blijven
zoals poëzie?

Remco Campert
Gebrek aan bewijs

Poëzie is een woord
terwijl je het opschrijft
wordt de inkt onzichtbaar

radeloos gegoochel
met iets dat de schijn ervan heeft
het konijn blijft in de hoed

poëzie is de toon
die de muziek maakt
die al spoorloos is
voor ik haar hoor

waar er niets valt te bewijzen
blijft alles onbewezen

de mooiste poëzie is
die niet geschreven is.