Arsenaal. Jaargang 2

[p. 185]

Boekbespreking.

‘Waarachtige historien’ door Loekianos - vertaald en ingeleid door Dr. Fr. Cluytens - Klassieke Galerij N^o 26- N.V. De Nederlandsche Boekhandel - Antwerpen 1946 - 87 bldz. - 20,- fr.

In zijn inleiding toont Dr Cluytens aan dat de werken van Loekianos (ong. 125-190) een weelderige inspiratiebron geweest zijn voor de schrijvers uit latere eeuwen: Goethe, Rabelais, Cyrano de Bergerac, Swift.

Waar het werk van Loekianos door zijn sarcasme en cynisme veelal negatief gericht is (onthulling van disharmonische toestanden en huichelarij in maatschappij, leven, kunst, godsdienst, wijsbegeerte) ziet de commentator het positief element van den schrijver in de eerlijkheid van zijn bedoelingen. Wars van uiterlijk bombasme en holle, opgeschroefde styleering streefde hij naar eenvoud, waarheid en nuchtere zakelijkheid.

De studie van dit figuur in verband met het huidig litterair gebeuren zou dan ook tot merkwaardige anachronismen kunnen leiden.

Loekianos is één van die sympathieke snaken die geen meelij kent met overspannen maneblusschers, overprikkelende hinde-renners en levensvreemde stamelaars.

Een ezel noemt hij kortweg ‘ezel’, zoodat hij in onzen tijd geen mal figuur zou slaan en flink zuiveringswerk - althans litterair - zou kunnen verrichten.

De ‘Waarachtige Historiën’ is een fantastische parodie op de reisromans, het is tevens een satire op de wijsbegeerte en de literatuur. In dit werk ontpopt Loekianos zich als de Hellenistische Münckhausen, zonder eerbied voor de nu vereerde grootmeesters der klassieke oudheid: Homeros, Plato, Horatius, Socrates, Diogenes.

Het is amusante lectuur, vooral daar de azijnzuurscherpe aanklacht tegen de heerschende literatuurgenres en de gangbare philosophische concepties voor den modernen lezer niet het minste actueel belang meer heeft. Voor philologen schijnt hier echter een bijna braak terrein op ontginning te wachten.

Vertaling, commentaar, documentatie, alsmede typographische verzorging van dit werkje schenken voldoening.

Rik Lanckrock

[p. 186]

‘Tacitus Germania’ - vertaald en ingeleid door Marc Moonen. - Klassieke Galerij N^o 23 - N.V. De Nederlandsche Boekhandel - Antwerpen - 1946 - 71 bldz.: 20,- fr.

In dit werk brengt Marc Moonen ons de vertaling van Tacitus' Germania. Het behoort niet tot onze taak in deze recensie het werk van den Romeinschen geschiedschrijver aan een analyse te onderwerpen. Dat deze geographische en ethnologische studie over Germanië de eeuwen heeft getrotseerd is een bewijs van haar wetenschappelijke, philologische en artistieke waarde.

Het verheugt ons ten zeerste dat dit werkje in een goedkoope en degelijke uitgave ter beschikking werd gesteld van de Nederlandsche lezers.

Marc Moonen leverde flink werk door in zijn inleiding de terminologie te fundeeren en de vertaling door talrijke voetnoten toe te lichten.

Rik Lanckrock.

Floris en de Blancefloer’ - ingeleid en verklaard door Dr. Paul de Keyser - Klassieke Galerij N^o 25 N.V. De Nederlandsche Boekhandel - Antwerpen - 1946 183 bldz. - 35,- fr.

Benevens den oorspronkelijken tekst van de Middeleeuwsche idylle brengt Prof. Dr. de Keyser ons een stevig gedocumenteerde inleiding. Hierin belicht hij niet alleen den auteur, Diederik van Assenede (geb. 1230-30 - overl. 1290-95), maar daarenboven tracht hij het werk in een historisch verband te situeeren. Tevens peilt hij naar de antecedenten van ‘Floris ende Blancefloer’ en handelt hij over de werken die naar deze idylle werden geconcipieerd.

De oorspronkelijke tekst (ong. 4000 regels) werd door talrijke voetnoten toegelicht, die den modernen lezer met de eigenaardigheden van het Middel-Nederlandsch vertrouwd maken.

Rik Lanckrock.

‘Beschaafd Nederlandsch in twintig lessen’ ten behoeve van middelbaar-, normaalonderwijs en zelfstudie. - Leo Simoens. - Boekuil en Karveel Uitgaven, Antwerpen, 1946. Prijs 28 fr. - 102 blz.

Prof. Dr. E. Blancquaert gewaagt in het Voorbericht bij de eerste uitgave van ‘Practische Uitspraakleer van de Nederlandsche Taal’ over dergelijke leidraden die zich met een critiekloze overname uit andere handboeken vergenoegen. Ik

[p. 187]

meen dat ook Simoens' werkje onder deze kategorie te rangschikken is. Dat ‘in twintig lessen’ doet ons denken aan ‘Engelsch zonder leeraar’. Vanzelfsprekend dat dit werk - al beweert Samensteller dat hij de gulden middenweg koos - te weinig theorie geeft om te kunnen gebruikt worden door hen voor wie het was bestemd. Behoudens voor zelfstudie, waartoe het als vulgariserend werkje zeer dienstig kan zijn.

M. Oudewal.

‘Belgium in Bondage’ - door J.A. Goris. Uitg.: Standaard Antwerpen 1946. - 216 bldz. - 80,- Fr.

De uitgever deed er goed aan te herinneren dat dit boek geschreven werd voor - op sensatie beluste - Amerikanen. Toch begrijpen wij niet die lumineuze idee een dergelijk samenraapsel van krantenartikels in ‘het licht’ te geven. Menig lezer zal zich ergeren, zich verontwaardigd voelen. We hopen dat het niet in Schrijvers bedoeling lag voor bestweter te spelen of oude wonden weer aan 't bloeden te brengen. Alle blasphemie uitgegesproken tegen onze heilige naam - waardige burgers van een waardig land te zijn - kunnen wij niet dulden. Ook in oorlogstijd heiligt het doel niet altijd de middelen. Het ware misschien interessant voor Gijsen eens na te gaan in hoeverre patriotisme drijfveer was van die schitterende sabotage daden der ‘Waalse’ boeren.

Zeker, wij weten dat J.A. Goris gedurende zijn jarenlang verblijf in Amerika zijn brood niet at in ledigheid. Hij is er werkzaam geweest als Marnix Gijsen en als Dr. J.A. Goris.

Als letterkundige heeft hij in Amerika zeker verdienstelijk werk verricht, onze litteratuur ten bate. Maar was het dan ook bij dat onschuldig pionierswerk gebleven. Wij betwijfelen sterk of de diplomaat Goris met zijn kostelijk-goedkope artikels van dat allooi dat we mochten slikken in zijn ‘Belgium in Bondage’, er veel zou hebben toe bijgedragen het prestige van ons ‘little Belgium’ in Amerika hoog te houden en ons land daar te doen doorgaan als een ‘big country’. Toch zullen wij dit werk met ten minste evenveel belangstelling lezen als den Amerikaan, die er de première van kreeg, al is het dan ook maar omdat het ons in staat stelt dit ‘schitterend pleidooi’ met de nodige dosis scpetisme erkentelijk te overwegen. Goris geeft blijk van zijn scherprechterlijke talenten. Hij kent maar één criterium: ab uno disce omnes. Volgens dit criterium dan heet hij de Belgen zo naïef mogelijk: Quislings of Helden.

Hoe betrouwbaar en hoe menigvuldig ook al zijn geëerde bronnen blijken te zijn geweest toch spuiten ze soms troebel

[p. 188]

water. Gysen heeft het niet vermocht te disfilleren. Het feit dat Schrijver in Amerika vertoevend Belgische toestanden uiteenzet waarin hij zelf niet heeft geleefd, noden beschrijft die hij zelf niet aan den lijve heeft gevoeld, zullen zeker argwaan wekken. Hij volgt de martelgang van zijn Vaderland à longe, hierom werpen wij hem niet den steen; maar de aanstellerige geest van zijn werk kan dan voor ons niet zijn het Veronika-doek van mild begrijpen.

Verder zal de aandachtige lezer sporadisch nog enkele onnauwkeurigheden ontdekken waarvan er enkele, zelfs cum grano salis, waarlijk niet door de beugel kunnen. Dit belet ons dan van inhoud. Toch zal Belgium in Bondage ons voor gewetensvolle poging ‘recht te spreken’: ruim van geest, overtuigend van inhoud. Toch zal Belgium in Bondage ons voor gewetens misvorming behoeden. Waarlijk, J.A. Goris dwingt ons, die onder de bezetting mis op werden gevoed, onze persoonlijke ‘vooroordelen’ vruchtbaar te herzien en helpt ons, ons geestelijk te repatrieren in het land waar wij waren als de verworpenen om een bete brood.

Gysen heeft eens de zware last op zich geladen een eerlijk man te zijn in woord en daad. Die daad was schoon. Maar zijn politiek is dwaas. Zijn prestige, zeker zijn Belgium in Bondage, zal er aan ondergaan.

M. Oudewal.

‘In het land van den Madhi’ door K Kalin, S.J. Uitgave: Goede Pers, Averbode, 1946 - 108 blz. Ingen.: 25 fr..

In dit verhaal volgen wij de lotgevallen van een katholieke familie tijdens den opstand van de Madhisten (1885-1890) tegen de Egyptische regeerng in den Soedan.

Dit missieboek is boeiend en leerrijk. Graag wijzen wjj ook op zijn paedagogische waarde. De vertaling is echter niet overal feilloos.

A. de Longie.

‘De heilige put van Chitzen-Itza’ door Anton Huonder, S.J. Ventaling van Fr. Verachtert. Uitgave: Goede Pers Averbode 1946. 116 blz. Ingen. 25 fr.

Nr. 28 uit de ‘Verre Landen-reeks’ is een zeer boeiend missieverhaal uit den tijd der Spaansche conquistadores. We krijgen tevens een duidelijk beeld van den godsdienst, de gewoonten en de beschaving van een ouden Indiaanschen volksstam uit Yukata, zoodat zelfs volwassenen dit werkje hierom graag zullen lezen.

A. de Longie.

[p. 189]

‘Katechese en opvoeding’ door E. Poppe, pr. Uitgave: Goede Pers, Averbode 1946, - 132 blz. Ingen. - 40 fr.

Dank zij Od. Jacobs krijgen we 20 jaar na Poppe's dood een nieuw werk van zijn hand. Evenals in zijn ‘Eucharistische Methode’, die ingeleid werd door Kard. Mercier, treft ons de hooge opvoedende waarde van dit nieuw boek, dat daarbij boeiend en aktueel is als ware het pas gisteren geschreven. Het behandelt: ‘De rol van het godsdienstonderricht in de alzijdige opvoeding van het kind. Welke gebreken dienen vermeden, welke methode en middelen aangewend om het bestaande godsdienstonderwijs opvoedend te doen werken in de velschillende levensbedrijvigheden van het kind?’ Die belangrijke vragen worden dan breed, organisch verbonden in deze studie uitgewerkt en beantwoord. De praktische en konkrete werkwijze, die hierbij gevolgd werd, zal de opvoeders ten zeerste bevallen.

Met dit rijkelijk erfdeel van E.H. Poppe zaliger telt de katholieke paedagogie een meesterwerkje meer.

A. de Longie.

[p. 190]

Dagen der Vlaamsche poezie te Merendree.

De Vlaamsche Poëziedagen zullen dit jaar gehouden worden in het park der patorij op Zondag 11 en Maandag 12 Augustus.

Een algemeene oproep wordt gericht tot ouders en jongere dichters om een ‘goed gedicht’ te willen insturen vóór 1 Juli a.s. aan volgend adres: B. DeCraene, Merendree. Kunstdeclamators zullen voor de voordracht zorgen.

Als vaste sprekers zijn reeds aangeworven: Prof. A. De Backer, die handelen zal over ‘Bevrijding’ met voordracht en uitbeelding van deelen er uit. De Heeren Jan Schepens, Paul de Ryck, A. Demedts, E.H. De Swaef zullen insgelijks optreden. Met anderen zijn onderhandelingen gaande.

Uit het programma - dat later volledig zal bekend gemaakt worden - stippen wij reeds aan: De eerste zitting vangt aan Zondag 11 Augustus te 10 u. Waarschijnlijk bestaat er dan mogelijkheid van uit Gent per motor-boot aan te komen.

Wie logement verlangt, gelieve zoo gauw mogelijk te verwittigen aan het Comité der Vaamsche Poëziedagen te Merendree.