Boekbespreking.
‘Bestendigheden’, door Gaston Colle. Uit het Fransch vertaald door Henri Van Crombruggen. Uitgeverij ‘Editions Universitaires’, Brussel. 332 bldz. Gen.: 75,- fr.
H. Van Crombruggen brengt ons een zeer flinke Nederlandsche vertaling van een reeks lezingen van Gaston Colle, professor aan de universiteit te Gent. Deze lezingen zijn ontleend aan een tweetal werken van Colle, ‘Les Eternels’ en ‘Les Sourires de Béatrice’. In dit subliem werk handelt schrijver, gemoedelijk en onderhoudend zooals steeds, over een massa problemen van den geest. Geen slaaf van zijn onderwerp, vervalt hij aanhoudend in de meest interessante uitweidingen. De auteur erkent dit ten andere zelf: ‘Als ik ooit een boek schrijf zullen er, dat beloof ik U, slechts uitweidingen in voorkomen’ (bldz. 316).
‘Boeken zijn het leven niet, zij zijn maar spiegels van het leven’ (bldz. 217) zegt Colle. Zoo is zijn eigen boek een spiegel waarin de brandende problemen en de beklemmende twistpunten van hart en geest tot een verblindende helderheid zijn geprojecteerd. Met een bekoorlijke vluchtigheid en een soepele peilingskracht dringt hij in de meest verheven abstracties door, om zich een oogenblik later glimlachend om een klein materieel genoegen te verheugen.
Dit boek is als een heuvelachtig landschap: arwisselend toppen van duizelingwekkende hoogte met hier en daar een dal waar de geest zich in een bevrijdend nietsdoen kan neervlijen.
Waar de auteur scherp doordringt in de moeilijkste criteria van kunst en philosophie (cfr. essentie van kunst en schoonheid, het wezen van God, Plato en de philosophie, e.a.) blijft zijn betoog, niettegenstaande de aprioristische overtuigingsvizie, toch geheel vrij van misplaatste pedanterie.
De lezer krijgt den indruk dat hij zelf de eeuwige waarheden ontsluiert en oplost. We aarzelen dan ook niet om dit eenig werk als een ‘vade mecum’ te bestempelen, een handboek