De Arabische Alkoran

Inden name des barmhertighen ende goedighen Godts. XXI. Capittel.

IN desen boeck die de Arabische Alcoran heet, ende van Godt selve is ghemaeckt gheworden, daer wert ons onse bekeeringe geopenbaert, ende allerley seltdame dingen beschreven.

Doen Ioseph sijnen vader aenseyde dat hy hadde ghesien twaelf sterren, jtem de sonne ende mane die haer voor hem buygden, so seyde de vader tot hem: lieve sone, en openbaert dit teecken uwe broeders niet, op dat zy uyt nijt aen u, niet ergens eenige valscheyt begaen (daer toe haer oock de Duyvel als een vyant des menschelijcken geslachtes licht bewegen conde) maer Godt die alderwijste, sal ons de uytlegginge ende ’t verstant sijns woorts selve leeren, hy sal u met alle goederen vervullen, ende boven alle andere in Iacob verheffen.

Ende een yder mensche sal wel beher-

[fol. 90]

tigen het gene wat Ioseph ende sijn broeders gheschiet is, want als Iosephs broeders bemercten, dat hem de Vader seer lief hadde, soo seyden zy, onse vader bemindt Ioseph meer dan ons al te gader, maer hy dwaelt seer hier in, Daerom willen wy Ioseph, het zy ombrenghen, ofte van ons wech stooten, ende daer deur sullen wy vercrijgen, dat onsen vader ons weerdiger ende liever hebben sal. Onder-tusschen soo maeckte hem den eenen broeder op, ende seyde, wy en willen hem niet doot slaen, maer in een fonteyne ofte put werpen, ende als daer eene voor by reyst, soo can hy hem daer uyt trecken, ende met hem nemen: Hier over waren die ander broeders te vreden, ende seyden den Vader aen dat hy Ioseph oorlof wilde gheven, met haer uyt te trecken om de beesten te weyden, met belofte dat sy hem neerstich souden bewaren: Doen nu den dach aenbrack, so seyde de vader tot hen: Ick en sie het niet geerne, dat mijn sone Ioseph met u.l. uyt treckt, ick vreese dat hy erghens van een grijpende Wolf sal verscheurt werden. Daer op seyden de ander broeders: Ist dat hem een Wolf verscheurt, so willen wy hem onder ’tgetal vande ongeluckighe tellen, ende alsoo namen zy Ioseph mede, ende wierpen hem in een fonteyne. Doen zy nu des avonts weder te huys quamen, so weenden zy ende seyden: O lieve vader, Ioseph is met onse schapen vande Wolven gevreten geworden, ende zy toonden hem by desen een bloedich hemde, tot een bewijs dat hy sekerlijck ghedoot was. De vader seyde, ghy hebbet alsoo willen hebben, ick wil dit ongeval met ghedult lijden, Godt sal my in mijn ellende helpen.

Na desen so hebben hem sijn broeders vercocht als haren ghevangenen om een seker somme gelts, ende de ghene die Ioseph cochte, die was van Metzara, ende heeft sijn wijf bevolen hem eerlijck te houden, want hy verhoopte hem inde stede eens kints op te voeden: ende alsoo hebben wy Ioseph in een vremt lant laten voeren, ende hem in alle sijn doen ende wesen geholpen, op dat hy een treffelijck wtlegger der woorden sijn mocht. Doen hy nu een weynich op ghewassen was, soo hebben wy hem de wijsheyt gegeven, want hy heeft die als een vroom mensche wel verdient.

Doen nu die voorseyde vrouwe Ioseph in haer camer vant, soo heeft sy de deur toegesloten, ende hem gebeden dat hy by haer liggen wilde, maer hy gaf haer tot antwoort, dat hy sijnen God niet en wilde vertoornen, noch bedroeven, ende doen hy nu uyt de camer wech loopen wilde, soo liep zy hem na, ende greep hem van achter by het hemde ofte rock, ende scheurde dien, roepende met luyder stemme, desen heeft my mijn eere willen berooven, hy heeft de doodt verdient: Maer Ioseph seyde, zy hebbe hem eerst daerom tot byslapen aenghesproken, ende tot overspel: ende dese saken werden terstont voor de richters ghebracht, die seyden, wanneer dat hemde van vooren ghescheurt ware, soo ware Ioseph schuldich, maer het is van achter ghescheurt, soo is sulcks die listicheyt eens wijfs: Ende hier wt sijn allerley redenen inde stadt onder de wijven wtgecomen, waermen haer sach, soo heeft men gheseyt: Siet dat is de ghene, die met haer mans knecht gheboeleert heeft. Daerover dese vrouwe seer becommert wert, ende heeft die ander wijven tot haer gheroepen, ende liet daer toe een plaetse bereyden, daer sy alle by malcanderen hebben connen sitten, ende gaf een jder een mes inde hant, ende daer na liet zy Ioseph binnen comen, ende als nu de wijven Ioseph saghen, so is een jder van haer terstont haer menstrum ofte maentstonde afgheloopen, ende een yder van dese heeft haer selven de een handt afgesneden, ende seyden dat Ioseph gheen mensche en was, maer beter als een En-

[fol. 91]

ghel, ende daer op bekende die vrouwe dat zy aen Ioseph oncuysheyt versocht hadde, maer hy en hadde haer bede niet willen hooren. Ende van weghen dese ongehoorsaemheyt, soo en wilde sy hem niet alleen inde gevanckenisse laten werpen, maer hem oock tot een verachtelijck mensche inde werelt maken.

Doen nu Ioseph dat hoorde, seyde hy O Godt ick wil liever inder ghevanckenisse geworpen werden, als oncuysheyt met haer begaen, ghy moet my helpen ofte ick mochte anders sondighen. Dese bede heeft Godt verhoort, ende Ioseph wert hier over met twee andere jonghelingen inde gevanckenis geworpen.

Onder desen soo droomde den eenen dat hy hebbe wijn ghemaeckt, maer de andere, hy hebbe broodt op sijn hooft gedraghen, ende de voghels hebben daer van ghegeten, Sy baden Ioseph, dat hy hen haren droom wilde uytleggen, daer op seyde hy, dat hy’t haer alles ontdecken wilde wat haer soude bejeghenen, want Godt hebbe hem dat geopenbaert, de wijle ick altoos hebbe naegevolcht de leere mijnder vaderen, namelijck Abraham, Isaac, Ismael, ende Iacob, ende niemant onder haer en heeft gheseyt, dat Godt een medegeselle nevens hem heeft, maer ghy zyt mijn medeghesellen in dese gevanckenisse: Ghelooft ghy oock datter afghesonderde Goden sijn, ofte datter maer een eenich Almachtich God en sy. Ghy en sult maer alleen den name Gods aenroepen: Maer weynich lieden betrachten wat hy bevolen heeft, daerom sult ghy weten datter eene onder u, de mondt-schencker ende wapen-dragher sijns Heeren sijn sal, ende de ander sal gehangen werden, ende de Vogelen sullen van sijnen kop vreten. Ende daer nae wende hy hem tot den ghenen, die daer soude los gaen, ende badt dat hy hem by sijnen Heere int goede gedencken wilde, maer door de werckinge des Duyvels, ende om dat hy Godt niet gebeden heeft, soo heeft hy neghen jaer lanck moeten gevangen liggen.

De Coninck droomde hieren-tusschen dat seven maghere koeyen, seven vette koeyen verteerden, ende dat seven volle ende dicke ayren, seven dorre dunne ayren verslonden, ende daer op liet hy alle wijse ende sterren-condigers vergaderen, ende begheerde dat zy hem souden de beduydenis sijns drooms wtleggen, maer zy en conden dat niet doen. Ende de gene die nu uyt de ghevanckenisse was los gheworden, die wert indachtich het ghene wat hem Ioseph gheseyt hadde, ende seyde totten Coninck, wanneer ghy my tot Ioseph inde gevanckenisse laet gaen, soo belove ick u de wtlegginghe, ende de beduydenisse deses drooms mede te brenghen, ende hier over sandt de Coninck sommighe tot Ioseph, die hem vraechden wat dien droom beduyde? Hy gaf haer tot antwoordt: ghy sult seven jaer nae malcander sayen u cooren, ende als ghy het inghemaeyt hebt, soo sult ghy spaersaem daer mede ommegaen, weynich daer van eten, ende het overschot vlijtich bewaren, want het sullen hier na seven bezwaerlijcke diere jaren comen, inde welcke ghy wel van hongher sout sterven, so ghy u niet eenen goeden voorraet om te eten voor behout. Na desen sullen ander jaren volghen, inde welcke ander vruchten wassen sullen, daer mede haer de lieden weder verquicken mogen.

Doen nu dit den Coninck aengheseyt wert, soo beval hy datmen Ioseph uyt de ghevanckenisse soude voor hem brenghen, ende doen bekende des Conincks wijf dat Ioseph ontschuldich gevangen ghelegen hadde, ende dat sy hem uyt onbetamelijcker liefde hadde versocht, maer hy haddet haer geweygert. Doen nam hem de Coninck weder in sijn ghenade aen, ende tot sijnen dienaer, ende als hy hem nu in sijnen dienst so getrouwe ende vlytich bewees, soo wert hy in corten tijt boven alle ander verheven, ende

[fol. 92]

Ioseph begeerde dat hy hem tot een voorstander over alle des Conincks koornhuysen setten wilde, hy soude hem daer in getrouwelijck dienen, ende dese bede wert hem vanden Coninck vergunt.

Na desen so quamen sijn broeders tot hem die hy inder daet noch wel kende, maer zy en kenden hem niet, ende als sy weder van hem wech toghen, soo beval hy haer, dat zy den broeder die zy te huys ghelaten hadden met haer souden brengen, ende liet haer daerom voor een cleyn ghelt veel coorns gheven, ende zy beloofden hem, zy wilden sulcks haren vader te kennen geven, ende Ioseph beval men soude hen haer gelt wederom inden sack legghen, op dat zy des te liever weder quamen. Doen sy nu tot haren vader quamen, soo seyden sy, wy en behoeven gheen Terwe meer te coopen, so wy onsen broeder niet met ons mede nemen, daerom gheeft hem ons mede, wy sullen hem vlijtich bewaren: Doen wert de vader toornich ende sprack: Als ick dese oock met u liete gaen, soo sout ghy voor hem sulcken sorghe draghen, als voor uwen anderen broeder, namelijck Ioseph, maer Godt is een beter bewaerder dan ghy zijt. Sy deden haer sacken open, ende vonden het ghelt daer in, ende werden daer van seer verblijt, Sy toonden het haren vader Iacob, ende saghen dat haer het koorn om niet was gegeven geworden, ende begheerden daerom met meerder aenhouden haren joncksten broeder mede te nemen, met belofte hem vlijtich te bewaren, ende ghewis met haer weder te huys te brenghen. De vader seyde, het is Gods wille, het is Gods wille, het geschiede, ick en wil dat niet wederstaen. Doen nu de jonckste broeder voor Ioseph gebracht wert, so heeft hy aen hem t’kennen ghegeven dat hy Ioseph was, ende daer benevens sterck verboden dat hy sijn ander broeders daer van niet seggen soude, ende als zy dat koorn hadden ingekocht, soo heeft een knecht uyt Iosephs bevel, des Conincks drinck-beker in eene van de sacken onder het koorn gesteken, ende doen men nu sulcken verloren drinck-beker socht, soo heeft men haer terstont naeghesonden, ende haer ghevangen genomen, ende voor dieven aengebracht: Ende als zy nu vraechden wat de oorsaeck hier van was, doen seyde Ioseph dat zy des Conincks drinck-beker gestolen hadden, ende wie hem die selve wederom wilde leveren, die soude om niet sijn Kemelen met Terwe gheladen werden, ende noch meer ander statelijcke giften vercrijghen: Maer sy ontschuldichden haer te samen, ende seyden dat zy daer niet ghecomen en waren om te stelen, ende beclaechden haer seer ende deden haer sacken open, doen wert daer het drinck-vat in des joncksten broeders sack ghevonden, daer over sijn broeders niet weynich verschrickten: Maer Ioseph seyde, ick en verwondere my niet dat zy ghestolen hebben, want zy hebben voor desen een seltsaem spel met haeren broeder aen gericht: ende sy wenden haer tot Ioseph ende seyden: ey lieve neemt in plaetse van desen die dit quaet begaen heeft, een uyt ons, want onse vader is noch by den leven, ende heeft eenen grooten ouderdom op hem, hy sal gewis van droefheyt sterven: Maer Ioseph seyde, hy en wil geenen onschuldigen, maer den schuldighen by hem behouden, of anders soude hy groot onrecht doen, ende doen seyde de outste broeder totten anderen, en weet ghy niet dat wy onsen vader toegeseyt hebben ende belooft, onsen joncksten broeder werderom met ons t’huys te brenghen, ende en weet ghy oock niet hoe wy voor desen met Ioseph ghehandelt hebben? Ick voor mijn deel en wil niet weder tot mijnen vader comen, hy en verghevet my dan, ofte roepe my tot hem: Treckt ghy altoos voort, ende gevet onsen vader te kennen, dat onse jonckste broeder

[fol. 93]

ghestolen heeft sonder ons voor-weten, ende soo hy u niet en wilt ghelooven, soo mach hy aen dese plaetse seynden, om alles te vernemen, ende daer voor te spreken.

Sy seyden dit den vader aen, ende als hy dat hoorde, soo beval hy hen dit int verborgen te houden, ende weende daerom sonder ophouden, ende hadde den name Ioseph stadich in sijnen mont, ende dat verdroot de ander broeders, maer hy seyde, ick beclaghe my voor Godt die openbaert my sulcke saken, die ghy niet en weet: ick bidde u lieve kinderen gaet henen ende soeckt Ioseph ende uwen jongsten broeder.

Ende als sy nu ten derden-mael tot Ioseph in Egypten quamen, soo seyden zy tot hem: Ghy sijt een machtich Heere, ende wy sijn arme lieden, ende comen tot u, om die beloofde ghenade te bidden, maer Ioseph vraechde haer of zy oock noch aen haren broeder Ioseph gedachten, ende of zy hem gantsch vergheten hadden: zy vraechden hem daer op, of hy dan Ioseph selve ware, hy seyde ja, doen bekenden de broeders ten laetsten, dat Ioseph haer Heere was, ende dat zy groot onrecht aen hem begaen hadden, maer hy trooste haer, ende seyde: dat zy haer niet en souden becommeren, want Godt soude haer vergeven. Hy gaf haer dat hemde ofte rock, ende beval haer zy souden dat haren vader brengen, ende na de overleveringe des selven, niet alleene hem, maer sijn gantsche huysghesin tot hem brenghen.

Ende als nu de Vader sijnen Sone hoorde weder comen, soo seyde hy dat hy een reucke van Ioseph sijnen sone speurde: Maer de ghene die rontom hem waren, die seyden, den ouderdom veroorsaeckt sulcks, soo dat hy in sulcken ghevalle overtollighe redenen dreef, Maer doen hem dat hemde of rock overghelevert wert, soo seyden de sonen tot hem: O lieve vader, vergeeft ons onse mishandelinge: Daer op antwoorde de vader, ick wil Godt bidden dat hy u vergheve, ende u in alles te vreden stelle. Na desen soo toghen sy al te samen tot Ioseph, van welcke zy eerlijck ontfanghen werden, ende op een goede plaetse geleyt, ende sy vreesden Godt, ende vielen voor hem neder, ende eerden hem voor alle andere. Maer Ioseph sprack met sijnen vader op dese wijse: O lieve vader dit is de beduydenisse des drooms die Godt heeft waer ghemaeckt, die heeft my verlost wt de gevanckenisse, ende heeft u alhier tot my ghebracht, nae der Duyvelscher vermenghenisse tusschen my ende mijn broeders, hy sie alle dinghen, ende genese alle onsalicheyt. O Godt Schepper des Hemels ende der aerden: ghy die my macht ende heerlijckheyt ghegeven hebt, ende oock de beduydenisse deser woorden hebt geleert, u bevele ick my in desen, ende inden toecomenden leven, gheeft my dat ick inden rechten geloove volharde, ende ten laetsten inde ghemeynschap der vromen comen mach.

Ghy sult Godt alleen aen-bidden ende u nae sijn bevel richten, ghelijck ick doe met mijn naevolghers, want ick en ben gheen ongheloovighe. Wy hebben u voor henen ghesonden sommighe Propheten, op dat sy alle menschen souden Predicken, ende haer te kennen gheven, wat haer voor-ouders voor een eynde hebben genomen: daerom willen wy de gerechticheyt in acht nemen, de behoorlijcke wrake oeffenen, ende onse vrienden wt helpen. Dit en sijn ghedichte woorden, maer bestaen vast, ende sijn crachtich, sy wijsen u den rechten wech, ende leeren u hoe ghy allen dinghen sult onderscheyden.