|
| |
I. Capittel
DIt Boeck is sonder eenigh bedrogh ende valscheydt, ende sonder dwalinghe, het vertoondt de waerheyt aen de gene die God lief hebben, vreezen ende eeren. Die geerne bidden, geerne Aelmoesse geven, ende de Wet die u ende alle u voor-Vaders van Godt uyt den Hemel hier beneden is ghegeven gheworden in goeder achtinge ende betrachtinge houden.
De hope der toekomstighe tijdt heeft ghemaeckt dat dese leere voor waerachtigh bekent, ende recht aenghenomen is geworden. Daerom wie dese leere volgt, die sal daer door tot het hooghste goet gevoert werden; maer wie de selve niet en ghelooft, die sal daer door in die eeuwige schande ende pijne gheraecken. Want of men schoon die selve lieden raden ende helpen wilde, soo en konnen sy niet meer tot den ghelove bekeert werden, want Godt heeft haer de ooren, ooghen ende ’t hert verstockt. Sy sullen ’t is waer God ende sijn Wet met den monde wel bekennen, maer met de wercken sullen sy hem versaecken, ende sullen alsoo onwetende in de schade harer zielen gheraecken.
Want sy sullen Solpher ende Peck by haer altoos duyrende martelistatie ende pijne tot eenen loon ontfangen, dewijle sy knechten der sonden zijn, hoe wel sy haer meynen daer van te vryen ende los te maecken.
Ende als men haer wil vermanen, dat sy de goede Wet souden aennemen, so en setten sy hen daer wel niet opentlijck teghen, maer segghen, sy willen alleen de rechte Wet behouden. Ende hierentusschen so quelt haer de Duyvel, die sy ook in alle voor-vallende gelegentheyt na volgen. | |
| |
Want na dien sy de ongerechte ende leughenachtighe Secten voor de oprechte waerheyt hebben ontfangen, soo werden sy rasende, doof, stom, blint ende narachtigh, ende konnen niet meer tot Godt bekeert werden, ende verghelijcken haer by sulcke lieden voor welcke een vyer werdt aenghesteecken, dat terstont uytgaet, ende dan t’samen alles duyster wert. Sy verghelijcken haer oock by de geene over welcke een groote wolcke met hagel, blixem ende donder staet. Dese lieden stoppen uyt vreese haer ooren, ende vergelijcken haer oock by de gene die het onweder aenghenamer is, als het schoon stille weder, ende die liever wandelen in de duysternisse dan in ’t licht: want het is den almachtighen God wel moghelijck te maken dat sy niet hooren noch sien.
O lieve menschen roept die aen, ende vreest den genen die de Schepper uwes herten is, ende der eerste dinghen, die hy hier beneden op Aerden, ende daer boven in den Hemel gheset heeft, ende die ons den reghen beschickt, ende de bomen ende de vruchten laet opwassen: Daerom ghelooft vry dat hy niemant sijns ghelijcke heeft, ende dat dit boeck de waerheyt is. Want of schoon alle menschen op aerden dit boeck tegen spraecken, ende oock haer uyterste beste daer toe deden om sulcks te schrijven, soo en souden sy doch geen sulck boeck beschrijven konnen, ofte het selve met ghetuygenissen konnen bevestighen.
Daerom leert het volck dat de boose met den yvere sullen ghestraft, maer dat de vrome in ’t Paradijs des Heeren sullen gevoert werden, aldaer sy in der eeuwigheydt de alder soetste wateren besitten, ende daer sy hebben sullen allerley vruchten ende appelen. Item, die alderschoonste ende reynste vrouwen, met die volheyt alles goets.
God en sal hem niet schamen de boose ende onghelovige by kleyne vliegen ende mugghen te ghelijcken: ende vele sullen oock gaen den rechten wegh, maer het meeste ende grootste deel sal op den boosen wegh bevonden worden, ende dese sullen doen wat sy niet behoorden te doen, namelijck ’t ghene haer van God verboden is, ende sullen de verdoemde Secten navolghen. Och waerom laet ghy den Heer soo langhe roepen ende en keert u niet tot hem? Hy sal ons leven tot niet maecken, ende sullen sterven, maer nochtans door hem weder opstaen.
Doen Godt alle dingen op aerden ghemaeckt hadde, so is hy weder na den Hemel gevaren, ende heeft die saecken alsoo verordent, dat de seven Hemelen rontom alle dinghen gaen. Ende tot de Engelen heeft God gheseyt, dat hy op Aerden eenen ordineren ende setten soude, die hem soude ghelijck zijn: Doen hebben de Engelen hem geantwoort:wy sijn uwe Majesteyt in alles schuldigh te ghehoorsamen, ende segghen die selve hier voor onderdanigh en danck: Maer hy sal u contrarie zijn ende bloet vergieten. Doen betoonde Godt dat hy meer wiste als de Engelen, ende leerde Adam die namen ofte woorden hoe men een yder dinck noemen soude, ’t welck de Enghelen niet en wisten, ende heeft hem een sonderlinghe spraecke boven de Engelen gegeven, ende Godt bewees hier mede dat hy der gantscher werelt verborgentheydt wiste, ende heeft bevolen dat haer de Enghelen voor Adam buyghen ende eeren souden, ende dit hebben sy alle ghedaen, uytghenomen Belzebub.
Daer na heeft hy voorder tot Adam alsoo geseyt:ghy ende u wijf sult in ’t Paradijs blijven soo langhe het u sal behaghen, ist dat ghy niet en eet van desen boom, maer dit en hebben sy niet gehouden, ende zijn also door bedroch des Duyvels uyt het Paradijs ghedreven geworden, ende op sulcks heeft Godt tot haer alsoo gheseyt als tot overtreders: Ghy | |
| |
sult u beneden op der Aerde begheven, malkander haten ende teghen zijn, ende t’allen uren een bysonder plaetse hebben, daer na het my behaghen sal: Maer nadien Godt hem over Adam ontfermde, ende hem sijn begangen dwalinghe vergaf, so heeft hy op een nieu tot hem gheseyt: ghy twee, dat is, ghy Adam ende Eva sult my mijn Paradijs laten behouden, ende hier en teghens wil ick u den wegh des levens toonen daer ghy in sult wandelen, want wie my sal na volghen, die en heeft hem voor gheen schrick noch perijckel te besorghen, maer wie my wederspannigh is, die sal in ’t Helse vyer komen dat gheen eynde heeft.
Daerom o ghy kinderen Israels, ghy die u indachtigh maeckt alle die weldaden die ick u hebbe ghedaen, en laet geen twist noch tweedracht onder u in kruypen, maer vreest my boven alle dinghen, ende bekent dat dit boek (in welcke mijn Wet begrepen is) u van den Hemel af ghesonden sy, ende niet anders en is dan een bevestinghe uwer Wet, ende daerom recht ende behoorlijck is dat ghy niet de eerste en zijt die dese Wet verachten soudet ende sich daer teghen setten: blijft vast ende stijf by u voornemen, ende en mengt de leughens met de waerheyt niet onder malkander, noch en verswijght de waerheyt niet: ende als ghy bidt soo doet dat met eerbiedinghe des lijfs ende des ghemoets.
Geeft de thienden, ende alles wat men Godt schuldigh is. Sijt nuchteren ende bidt geerne, want alle dese dingen zijn de boose en de Goddeloose swaer, bitter ende suur, maer de vrome ende Godsalige zijn sy licht, soet, ende aenghenaem.
Hier by is oock te mercken dat de gene die ander prediken dat men sal goedt doen, niet selve het teghendeel bewijsen moeten, want die souden in haer verderffelijck wesen ghestraft werden. O ghy kind’ren Israels, zijt doch beschermers van dese mijne Wet, ende ghedenckt stadigh op den dagh des oordeels aen den welcken gheen zielen eenighe voorspreeckers hebben sullen, maer maeckt u indachtigh die weldaden die ick mijn beminde hebbe ghedaen. Want en hebbe ick u niet verlost uyt de handen van Pharao, die u kinderen versloegh, ende u dijne wijven nam, ende hebbe ick u niet door de Zee ghevoert, ende de gene die u vervolghden daer in versopen, ende des niet te min soo hebt ghy dat Kalf aenghebeden, doen Mose 40. dagen heeft gevast.
Maer van weghen dese uwe sonden hebbe ick medelijden met u gehadt, ende u die selve vergheven.
Ghy hebt my oock van weghen het boeck dat u Mose ghegheven heeft grooten danck gheseyt, want dit boeck heeft ons het boose ende ’t goede te kennen gegheven.
Als Mose u van dat Kalf ontraden heeft, so seyde hy dattet uwe ziele schadelijck was, ende dat men God alleen soude aen roepen: Doen heeft Godt als die de barmhertigheyt selve is by u ghenade aenghewent, ende ghy seydt op die tijdt, dat ghy gheen van die dingen wildet doen, wanneer ghy niet te vooren Godt en saeght, ende God heeft hem u daer op laten sien in de ghestalte eens Blixems, ende heeft u dit oock vergheven, ende is uwe beschermer geweest. Hy heeft u het Manna van den hemel hier neder laten af-reghenen ende heeft tot u geseyt: Als ghy in de stadt gaet soo neemt van allerleye spijse, ende als ghy door de poorte in gaet, soo doet u ghelofte met danck-segginghe, Godt sal teghen de boose genade aen wenden, ende hen haer sonden vergeven; maer de vrome sal hy noch in een better stant setten.
Doen Moses voor sijn volck eenen regen begeerde, soo hebbe ick hem gheseyt dat hy een staf of roede soude nemen ende slaen aen de steenrootze, doen zijn daer | |
| |
uyt terstont 12 fonteynen ontsprongen. Ende doen sy nu wel te eten ende te drinken hadden, soo heeft haer ten laetsten daer over ghewalght, om dat sy maer eenderley dinck en aten. Doen hebben sy Moses gebeden dat hy by haren Schepper soude aenhouden, ende dat hy haer komkommers, poreye, knoplook, ajuyn ende fruyt uyt der aerden soude laten op wassen, dat hebbe ick gheseyt, ende ghy begeerdet het boose voor ’t goede: Treckt henen in Egypten, daer sult ghy het alles vinden na uwen wensche, ende als ghy nu daer henen reysdet, soo is den toorn Gods over u ghekomen, ende zijt te ghelijck doot-slagers ende leugenaers bevonden gheworden, die Godt niet en hebben ghevreest.
In ’t ghemeyn is te mercken dat een yder mensche, die daer recht leeft, hy sy een Iode of een Christ, ofte yemant die sijn Wet verlaet, ende een anders aenneemt als die selve wederom God maer aen en biddet, ende goet doet soo werdt hy saligh.
Ghy hebt uyt bedwanck God moeten vreesen, ende in ’t heymelick hebt ghy evenwel sijn gheboden weder-sproken. Ende om dat ghy sijn bevel niet en hebt uyt ghericht, soo hebt ghy tot straffe de doot verdient, soo hy hem over u niet en ontfermt. Ghy hebt van de Goddelijcke wraecke wel gheweten, ende des niet te min soo hebt ghy aen den Sabbath sulcke wercken ghedaen die u verboden zijn gheweest: Daerom heeft u God een teecken gesonden op dat haer de vrome souden beteren. Ghy hebt u tegen Mose geset als hy na Gods wille dede, dat men het Kalf soude ombrenghen, ende ghy hebt hem ghevraeght of hy met u den spot hielt, doen seyde hy, neen, hy wiste wel dat ghy geen Sotten en waert, ende hy werdt van u ghevraeght hoe out die Koe wel zijn moest, doen heeft ghy geseyt van een middelmatighe ouderdom, niet te jonck noch te out, maer die ghesont noyt onder het jock gheweest ofte ghearbeyt hadde, ghelijck ghy nu hebt moeten bekennen dat ghy des Heeren wille wistet, soo hebt ghy daerin een groote teghenheydt ghehadt dat hy die Koe ombracht.
Als yemant de Wet Gods hout ende weten wil wie een mensche heeft omgebracht, die neme maer een stuck van die selve Koe, ende roere daer mede den dooden mensche aen, soo wert hy wederlevendigh, ende sal seggen wie hem omgebracht heeft. Dese ende diergelijcke dinghen weten de Ioden wel, maer sy blijven in haer verstockt wesen: sy hebben harder herten, dan de Steen-rootzen, daerom en is daer niets te hopen dat dit volck tot kennisse des rechten Wets komen sal.
Sy hebben haer gehoor ende verstant van Godt gewent, ende sy en gaen maer daer toe met vrome lieden om, op dat sy van andere daer voor oock souden ghehouden werden, maer daer is een die het alles sal oordeelen, ende sy weten oock wel dat Godt de verholentheyt der menschen bekent is. Vele van haer en hebben de Wet niet door lesen, maer door ’t ghehoor van andere af-gheleert. God sal de sulcke grousaem straffen, die valsche boecken onder den tijtel der rechte boecken geschreven hebben, het vyer salse ter bestemder tijdt verteeren, ende de Scribenten sullen segghen, wie dit compact opghericht ende besloten heeft: ende sullen weten dat een yder Sondaer die in onboetveerdigheydt henen gaet, ende de een sonde op de ander leyt, in het eeuwige vyer branden ende braden sal: maer hierteghens de ghene die Godt vreesen ende goede wercken doen, die sullen eeuwigh in ’t Paradijs vreughde ende blijtschap hebben.
De kinderen Israels die maer sommighe boecken en sullen gheloof geven, | |
| |
ende der selver weynigh aennemen, ende dit leven by het toekomstighe te ghelijcken, die sullen seer bespot werden, ende in dit leven grousame straffe lijden moeten, want sy zijn boos gheworden, ende hebben den vrede ende onsen wellust, die wy met haer gemaeckt hebben, gebroocken, namelijck, dat sy maer eenen Godt souden aenbidden, Vader ende Moeder te hulpe komen, ende die helpen voorderen, die haer tot hare Wet bekeeren, ende die Weesen, Weduwen en de Arme lieden goet doen, voor geen doot-slagers bidden, ende in eenighe op-roeren voor geen ghevangene bidden.
Dewijle dat dit boeck, de Propheten ende Christo den Sone Maria is gegeven gheworden, waerom hebt ghy de Propheten ghedoodt, ende haer weder-sproocken? Mogelijck daerom, dewijle sy u saecken leerden die u niet behaghen. Waerom en hebt ghy dit boeck niet aenghenomen, ’t welck u nochtans van den Hemel ghesonden is om uwe Wetten daer mede te verghelijcken ende vast te maecken, ende waerom hebt ghy een soo klare ende ooghen schijnlijcke waerheyt weder-sproken? Zijt ghy vrome lieden, waerom doodet ghy de Propheten. Moses heeft u in alle goede weghen onderricht, maer ghy hebt dat kalf aenghebeden, ende hebt het Verbondt onser wellust bevestight. Ghy hebt den bergh boven ons verheven, ende met gewelt ons bevel aengenomen, het selve gehoort, ende des niet te min soo zijt ghy u Wetten tegen geweest, want so ghy oprecht ende waerachtigh waert, soo en soud ghy u selven den doot niet toe wenschen, dewijle u het leven boven alle ander volcken belooft is.
Een yder onder u en begeert maer daer om lange te leven, dewijle hem sijn conscientie betuycht dat hy veel boosheyt ghesticht heeft, ende daerom en sult ghy oock de toekomstige straffe niet ontgaen, want ghy sult alle geoordeelt werden, gelijck ghy dat verdient hebt.
Een yder die Gabriel, die in de plaetse Gods u dit Wet-boek int herte plant: weder spreecken sal, ende die teghen Michael, tegen Godt ende de over-Engelen handelen ende doen sal, die sullen grousame straffe lijden moeten. Wy hebben u bestandige ende waerachtige saken voor gheleyt, ende de boose en sullen dese dinghen geensins gehoorsamen, want oock de alderbeste Propheten dese goede Wet verwierpen, ende die selve weynigh achteden, ende uyt die oorsaeck is oock Salomon van de Duyvelen onderwesen geworden in der wijsheydt, want dese zijn boose geesten in het waerseggen, ende in arte Magica. Item, in de deelinghe des Wijfs ende Mans ende diergelijcke saken, welcke konsten haer Vorsten in Babylonia, namelijcken Aroth ende Maroth niet gheweten hebben eer ende al voor sy haren Schepper en de Wet hebben verworpen: Maer sy en hebben door dese konste niet meer konnen uytrichten dan soo verre haer Godt heeft toe ghelaten. Sy hebben daerom op middelen ende weghen ghedacht, hoe sy de ziele eenige schade toe voeghen, ende die selve dooden mochten: daerom ware het haer veel nutter gheweest, dat sy Godt ghevreest, hem ghelooft ende op hem gehoopt hadden.
Na den wille deser ongheloovighe en sal u gheen boeck toe ghesonden werden, maer sijn gaven ende ghenade siet men aen de ghene die hy lief heeft. Wie is de gene, die sijn ziele helpen kan sonder God die Hemel ende Aerde regeert: ende als ghy God nu lief hebt, soo soeckt u saligheyt in hem, ghelijck ghy veel voor Moses tijdt ghedaen hebt, daerom en wijckt niet van uwe Wetten, ende en wert niet onghelovigh, want dewijle u de ongelovighe (uyt nijdt) die boecken ontnomen hebben, daer in die rechte Wet gheschre- | |
| |
ven was, soo wilden sy geerne dat ghy het valsche aen-naemt ende u aen dat selve hielt: maer zijt alleen bestandigh, ende houd u by uwe Wet, want u is geopenbaert het gene dat God behaegt. Waeckt ende gheeft ghetrouwelijck de thienden, want de Schepper kent een yders verdienste.
Sy seggen datter niemant in ’t Paradijs sal komen, dan alleen de Christenen ende Ioden, maer sy moeten dat eerst met gront probeeren, want in ’t ghemeen soo moeten alle de gene die God lief hebben, dit vlijtigh behouden, dat een yder sijn aenghesicht neerstigh tot God keere, goet doe, op dat hy een verdienste by God hebbe, want dat en sal hem niet ongheloont blijven. Of daer wel tusschen Ioden ende Christenen, twist, strijt, haet ende nijt is, soo en kan doch gheen deel den anderen voor werpen, dat hy sonder Wet leeft, want beyde deelen hebben haer Wetten ende Geboden. Ten jonghsten daghe sal Godt den strijdt der gene onder hooren die dese, ende diergelijke saken voort-brenghen. Wie is arger als die daer seyt dat men gheen bede-huys sal bouwen, maer die selve breken ende vernielen. Men sal nimmermeer in den Tempel gaen, of ten zy met groote vreese, ende die het tegendeel doet, die sal in dese Werelt grooten spot, maer in gene Werelt groote pijne ende quale lijden.
Godt is in ’t Oosten ende Westen, ende aen wat plaetse dat men biddet, daer sal men hem bidden, want sijn goetheydt en is aen geen beschreven plaetse gebonden, ende sijn wijsheydt begrijpet alles. Sommighe seggen dat de Schepper der Werelt, de Koninck des Hemels ende der Aerden, die het alles onderworpen is, eenen Sone ghehadt heeft, maer dat en is niet waer, sy sijn groote Sotten, ghelijck haer voor-Vaders oock zijn geweest: maer ick vertrouwe u de rechte waerachtighe Wet die ghy de vrome sult leeren, ende ghy en behoeft u met die niet te bekommeren noch te laten aen vechten van de gene die tot den vyere ghepredestineert, ende verordent is. Den Ioden ende Christenen sult ghy prediken datter gheen ander goede Wet en zy als de Wet des Scheppers. Sy en sullen uwe woorden niet gheloven, maer ten heeft niet te beduyden, blijft ghy maer in onse Wet, in de welcke ghy onderwesen zijt, of anders sult ghy de liefde en de gaven Gods verliesen. Alle die daer gheloven dat dit boeck sonder eenigh twijffel van den Hemel ghekomen is, die sullen het hoogh houden, maer die ter contrarie doen, die sullen eeuwigh gestraft werden.
Abraham, dewijle hy Gods ghebodt (dat hem ghegeven was) vlijtigh gehouden heeft, soo is hy daer om van God tot een Rectoor ende Doctoor verordineert gheworden, maer als Abraham vraeghde wat hy ende sijn nakomers doen soude, soo heeft God hem gheantwoort: ghy en sult mijn woorden de boose lieden niet verkondighen: ende na desen heeft hy Abraham ende Ismael bevolen, dat sy eenen Tempel bouwen, ende de menschen leeren ende onderwijsen souden, wat haer noodigh zy, ende dat een yder anders niet in den Tempel komen soude, dan dat hy eerst puur, reyn, verciert, deughdelijck, ende suyverlijck daer toe bereyt waer.
Als Abraham het Fondament des Tempels leyde, so heeft hy geseyt: O ghy goedighste Schepper, heylicht dese stede, maeckt u aldaer eenen Tempel, leert ons ende onse kinderen wat goet sy, vergheeft ons, ende onse nakomers de misdaet, ende verweckt een Prophete, die uwen wille in schriften openbaren mach, ende ons zegenen, want ghy zijt de hooghste en de grootste Doctoor, die alle dinghen weet, siet ende hoort: Daerom is een yder (die Abrahams Wet verlaet) een recht onvernuftigh dier. Als Abraham van God ghevraeght wert in wien hy geloofde, soo | |
| |
heeft hy bekent dat hy in Godt geloofde, den Koninck der gantsche Werelt, daerom is hy van hem bemint ende onder de vrome ghetelt geworden. Abraham heeft sulck gebod sijnen Sone Isaac ende Iacob verkondight, ende gheseyt: en verandert dese heylige ende God welbehaeghlijcke Wet niet eer ghy sterft, ende als Iacob sterven wilde, so heeft hy tot sijn kinderen gheseyt: wien sult ghy na mijn doot aenbidden? Doen antwoorden sy: den eenighen Schepper die ghy als Abraham, Ismael ende Isaac aenbiddet, daer op heeft Iacob tot haer gheseydt: God heeft de gene die ghestorven zijn beloont, soo sy dat verdient hebben, ende alsoo sal hy u oock doen, ende van een yder mensche sullen sijn wercken geheyscht werden. De Ioden en de Christenen sullen haer bemoeyen op het hooghste, om de volckeren (die u toe vertrout zijn) af te wenden, ende daer henen te voeren, dat sy hare Wet souden aennemen, want sy segghen dat hare Wetten beter zijn, maer die menschen doen wel daer aen die Abrahams Wet aennemen, ende geen ander: Daerom sult ghy haer van den ghelove des Scheppers prediken, ende haer daer toe drijven dat sy den Schepper aenbidden, ende sulcke boecken vast moeten gheloven, die ghy u den Abraham, Ismael, Isaac ende Iacob toevertrout,ende van God zijn toe-ghesonden.
Sy sullen oock de Wet Mose, Christi, ende alle ander Propheten geloven, ende gheen onderscheyt hier in maecken als sy onse gheboden ghehoorsamen, dan sullen sy een goede leere volgen. Maer soo sy het teghendeel doen, soo sal u Godt die selve ontnemen, want wy zijn gantsch dien woorde onderworpen.
Daer en is niet beter noch voortreffelijcker, dan de Schepper deses Wets: Maer sy segghen dat Abraham, Ismael ende haer navolgers Christenen zijn gheweest, sy bekennen wel de waerheyt, maer Godt kentse beter dan sy: Dese sondigen stil-swijghende, ende God sal dat volck, dat voor ons gheweest is, om onse goede wercken niet vraghen, ende ghy en sult u oock om de hare niet bekommeren.
Dat boose volck heeft in ’t gebedt den opganck verlaten, daer nochtans den opganck en de neder ganck Godes is: ende als Godt nu alle uytverkorene sal te samen roepen, so sal hy u om de sulcke vraghen, ende uwe wercken onderhooren die ghy selve hebt ghedaen, namelijck: of ghy Almoesse hebt gegeven, of ghy Bevaert hebt gedaen, ende of ghy in ’t gebedt den name Gods aendachtigh hebt aen gheroepen? Daerom sult ghy haer bevelen soo sy my anders vreesen, dat sy in ’t ghebedt ootmoedigh zijn, ende totten eynde toe in der nacht op-staen, ende haer aengesicht na Meca in Arabia keeren: ende als nu het volck het teghendeel sal doen, soo en sult ghy haer niet volghen, want hier door soud ghy als eene die in de Wet onderricht zijt, onder de boose gherekent werden: Sy en haer kinderen en bekennen de waerheydt niet, maer harer vele verloochenen die.
Voorder, soo moet ghy wel toe sien, dat ghy niet en zijt een navolgher van de gene die nu yet bevestigen, maer terstont hier na weder verwerpen.
Een yder mensche die yet goedts begeert, hy bidde ghelijck waer hy wil, soo sal hy van God verhoort werden, maer doch soo is de rechte wijse om te bidden dat men hem tegen ’t midden des Tempels na Mecha keere, ende hier van is God selve ghetuyge. Ende op dat mijn woorden by u vrucht brenghen, ende ghy oock een goede leere volght, soo vreest my alleen, ende doet ghy oock alsoo de andere, daer ick u den Prophete uyt verweckt hebbe, die u ghewesen hebben het ghene dat ghy niet en hebt gheweten.
Roept mijnen name aen met dancksegginghe, noch en verloochent den sel- | |
| |
ven niet, wilt ghy anders dat ick u weder tot my roepe. Alle vrome lieden bemoeyen haer, ende trachten alleen daer na, dat haer ghebedt door ghedult ende matigheydt wercke, ende daerom verhoort werde. In sulcke lieden (die alsoo gheschapen zijn) woont Godt, ende dese geeft hy sijn ghenade, om dat sy de gheboden Gods voor-draghen.
Die hongher, vorst, dorst, ende ander onghevallen in der vrese ghedulden, die sullen de vreughde des levens in maeyen of verkrijghen: Sy sullen gelt ende boomen de volheyt hebben, ende als haer eenigh ongheluck aen komt, soo sullen sy seggen: O Schepper! wy zijn de gene die u toebehooren, wy willen weder tot u keeren: ende de ghene die uyt bevel van den wille Gods ghestorven zijn,die en sal niemant voor doot houden, maer hy sal gheloven, dat sy levendigh ende ghesont zijn.
Wanneer yemant na Mecha wil reysen, soo en sal hy niet voor hem nemen tot Akefa in te gaen, ’t welk is een plaetse die onder weghen leyt.
God sal de ghene die van reynder herten zijn, dobbel beloonen, want hy is goedigh, ende een rijck uyt-deelder sijner ghenaden. God heeft een afgrijsen van de ghene die het goede en de deught vernietighen, ende sal de sulcke uytroeyen ende verdelghen, want de boecken sullen de wijse den toorn Gods bekent maken, ende God en sal der Enghelen, noch der Menschen toorn niet onghestraft laten. Ende die sijn alderminste gheboden weder-spreecken sullen, die en werden van God nimmermeer in ghenaden aengesien. Godt heeft gheseyt, ick ben de eenighe Schepper, ick ben altijdt goedigh, ghenadigh ende barmhertigh, ende buyten hem en vint men geen sulcken Godt.
De Wijse kennen dese wonderen ende groote macht Gods, uyt het groote werk van Hemel ende Aerde, daer uyt dat den nacht op den dagh, ende den dagh op den nacht volght: Oock daer uyt, dat de schepen in de Zee soo aerdigh toe-gemaeckt zijn: Oock uyt den regen, die tot verquickinghe der Aerden dient, uyt de t’samenvoeginghe aller dieren, ende uyt de winden ende wolcken.
Sommige menschen en bidden God niet aen, maer in plaetse des selven yet wat anders, ende dat beminnen sy boven alle ander dinghen: ende als een sulck mensche den toorn Gods voelt, soo bekent hy dat hy onverdraeghlijck zy, ende bekent oock dat God almachtigh is, ende dat God meer de vrome, dan de boose bemint, ende dat hy in sijn Goddelijck oordeel, de God-vreesende van de Goddeloose, ende de verstandige van de dwase onderscheyden sal.
De gene die een boose Secte gevolght hebben, als sy sullen bevinden dat haer pijne ende quale gheen eynde sal hebben, ende dattet haer onmoghelijck is wederom te keeren, ende een ander Religie te verkiesen, soo sullen sy haer eerste leere gantsch ende gaer verwerpen.
O ghy lieden, eetet die ghesouten ende goede spijse der aerden, ende en volght niet den Duyvel uwen weder-spreecker die u verleydt, ende niet dan boosheyt en leert. Ende als men tot dese lieden seydt dat sy de Goddelijcke gheboden moeten houden, soo segghen sy datse geen ander ghelove willen volgen als het gene wat haer voor-Vaders gehadt hebben: maer so uwe voor-Ouders blint ende doof geweest waren, wildet ghy haer noch nae-volghen, daerom sult ghy doof, stom, blint, dwaes ende de sulcke ghelijck zijn, die niet anders en weten als het gene dat sy hebben van hooren seggen. O ghy aenghename lieden Gods, eetet alles goedts wat hy u ghegeven heeft, seght hem daer voor danck, ende roept hem aen voor alle dingen. Onthout u van Vercken vleesch noch en eet gheen bloet van eenigh Dier | |
| |
dat ghestorven is, ende sulcks niet in den name des Heeren geschiet zy. Daerom als u sulcke ende diergelijcke saken voor ghedragen werden, ende dattet den noot ende gelegentheyt der plaetse verheyscht, so en seght niet dat ghy dat voor een sonde houdt, want Godt is goet, die sal ’t u alles vergeven. Wie desen boeck (die van den Schepper selve ghegeven is) weder spreken sal, die sal van het onuytblusselijck vyer sonder ophouden gequelt ende ghepijnicht werden, hy doe schoon alle goede wercken die hy wil, soo en sal hem dat niet helpen.
Vele van dese en sullen in haer leven het Woort Gods niet hooren, maer hun pijne en sal daerom niet te minder zijn, dewijle sy veel liever de boose Seckten, als de goede gevolght hebben, ende hebben veel liever de dwalinge aengenomen als dit boeck dat van den Hemel ghesonden is.
Of schoon yemant (in ’t gebedt zijnde) hem keert tegen den opganck der Sonnen, ofte haren neder-ganck, so en maeckt dat dien mensche niet waerachtigh noch ghelovigh, maer het ghelove aen Godt totten dagh des oordeels, op de Enghelen, op de Boecken, op de Propheten, etc. Sijn gelt uyt deelen onder de Vrienden, Arme ende Weesen, ende die van huys tot huys bedelen gaen, gevangene te verlossen, trouwe ende ghelove houden, allerley smaet ende spot lijden, want dit sijn dingen die de gene doen die gelovigh zijn ende Godt vreesen, ende hem t’allen ooghenblick in alle haer voornemen aen roepen, dese lieden voeghen haer in alle haer doen ende laten, nae den wille des genen die Hemel ende Aerde ende de gantsche Werelt vervult. Inde oeffeninge der wraecke sult ghy een gelijckheyt houden, ende u wrake sal in sulcker manieren geschieden, dat ghy een vrye voor een vrye, ende een lijf-eygen voor een lijf-eyghen, ende een Wijf voor een Wijf wederom geeft, ende wie anders doet die en sal van Godt niet onghestraft blijven.
Een yder die daer sterven wil, die sal onder ander sijn vrienden ende erf-ghenamen insonderheyt eenigh gelt nalaten ’t welck sy onder de arme konnen uyt-deelen, ende wie het teghendeel doet, die begaet een groote sonde, ende de Schepper sal alle sijn daden oordeelen.
Wy bevelen u het vasten gelijck oock u voor-Ouders is bevolen geworden, op dat ghy u bewijst als de ghene die Godt vreesen: ende wy willen oock dat hier toe een seecker tijdt verordineert werde, ende een seker ghetal der daghen, namelijck, in de maendt Ramadan, in de welcke u dit oock, ghy die het boose en het goede onderscheyt, van den Hemel neder is gesonden geworden, ende een yder mensche sal dit vasten onderhouden, uyt-ghenomen de krancken en de Pelgrims. Godt is goet en milde, ende hy en begeert geen groote saken van u, hy laet u toe dat ghy inder nacht by uwe Wijven mooght slapen, want hy weet dattet u swaer valt, ja onmogelijck is daer van te blijven ofte u t’onthouden. De rijcke hebben het in een ghewoonte ghebracht, dat sy in stede van vasten almoesse gheven, maer dat is het selve recht, ende is goet. Als men u van my vraeght, soo seght, ick ben na by de gene die de Sabbathen houden: ick wil haer antwoorden, ende de rechtveerdige haren loon gheven. De ghene die ick sal roepen, die sullen mijn bevel ghehoorsaemlijck na komen, op dat hy niet gherake in dwalinge. Niemant en sal in den Tempel by sijn Wijf slapen, of ghy sult den gantschen dagh vasten, ende als den nacht begint, soo mooght ghy eten ende drincken soo vele het u goet dunckt, ende dit en sal gheen mensche over-treden, want het is van God alsoo verordineert. Wanneer u gevraeght wert vande Mane soo seght soo vele als ghy weet, want door die selve kendt men de tijdt van de | |
| |
Beevaert ende tottet vasten, tot welcker tijdt ghy dan voornamelijck Godt beminnen ende eeren sult.
Slaet de Vyanden Gods doodt, die haer teghens u setten, ende verdrijft haer uyt die plaetsen daer sy u lieden uyt ghedreven hebben, want den oproer doet meer schade dan den doot-slagh. Waneer daer een vyant nae Mecha komt, soo en sult ghy hem niet ombrenghen ofte erghens in veronghelijcken, ende als yemant in een huys gaet, soo sal hy door de voor-deure, ende niet achter, ofte op der sijden ingaen. Godt sal sijn vyanden ende alle de ghene die haer tot hem bekeeren, vergheven, ende als sy over haer misdaden berou ende leet draghen, soo sal hy haer in ’t Paradijs setten daer sy stadigh alles de volheyt hebben sullen: Teghen de gene die onrecht doen sal men met behoorlijcke straffe voort-varen, ende soo u yemant onrecht doet, soo vergeldet hem met gelijcker mate.
Gheeft u gelt tot Beevaert ende in de liefde Gods uyt, ende en vertwijffelt niet noch en komt niet eer weder te rugghe, tot dat ghy het ghene hebt ghedaen, wat ghy u hebt voor-ghenomen, ten sy dat u die plaetse suspect ende verdacht waer, ende daer ghy u voor te vreesen haddet.
Een yder geve Almoessen na sijn vermoghen, want alleen van God wert een volkomentheydt geheyscht: ende yemant die onvermoghen is, ende van sijn Wijf op de Beevaert niet gheleydet werdt, die sal onder weghen drie daghen vasten, ende als hy weder te huys komt, seven daghen, ende als het hooft kranck is ende wee doet, die geve Almossen in stede van vasten. Wie in den sin heeft Beevaert te doen, die legghe het boose af, ende en draghe gheen vyantschap: Oock zijn daer sekere maenden tot het vasten ende Beevaerden verordineert: ende de ghene die van haer Beevaerden weder te huys komen, die sullen my haren Heere aenroepen, ende vergevinghe harer sonden van my bidden ofte begeeren, want ick ben goedigh. Ick hebbe de gene die te vooren een boose secte hebben na-ghevolght: een goet ghelove gheleert, ende de ghene die my te vooren niet in eeren gehouden hebben, die sullen my voortaen eeren als haer Vader, ende ghelijck harer veel begeeren dat sy vol op hebben moghen: soo sullen sy God ootmoedigh bidden, dat hy haer gheen quaet en laet lijden, ende dat hy haer in alles voor sie, wat, ende hoe sy ’t begeeren, Godt verhoort dese lieden, ende hy beloont ende vermeerdert haer goede wercken.
|
|
Auteursrechtvrij