Alvoorder. Jaargang 1

[p. 179]

[Nummer 5]

Drie Schetsen.

I. - September-morgen.

Het gelui van een enige klok leidde de Zondag in met nadenkende klanken. De bomen dropen en het gras had rijp-tinten van de sterke neerslag der nacht. Over roerloze wateren pakte een dun, grijs misten saam en alle daken waren kil nat.

De zon, dicht aan de einder, zat als een roodgloeiende bol, dood geblust door de effen nevel, die ginds overal hing. Oneindige, wittige windvegen vlogen in boog van Oost naar West en nauw zichtbare dampen trokken, trokken...

Zienderogen steeg de bal schuin op, begon het te winnen van de drijvende smoor en kleurde hem rond zich violet. Haar scherpe rand begon ongedurig te vervlakken en zij liet niet af van blaken, warmte laten inwerken op de omringende ruimte vol grijzigheid. Helgeel werd zij en zij wierp nu en dan snelle, ongrijpbare armen uit, stekend naar alle kanten en dadelik terugkerend tot van waar ze gekomen waren.

De zon stond nu in volle gloed en vóor slaapdronken ogen was er rond haar een gevriemel van kringen en schalen en schichtende stralen in het wordende hemeldeel.

[p. 180]

Toen verkleurde de zon eensklaps tot azuur en kreeg daar talloze witte ringen op en stijgend kwam zij tot haar veroverd recht. En terwijl als regen en wolkende mist aan het vlotten ging als rollend van een onnoemlijk verheven gebergte, verdwenen de windvegen aan de lucht, verschenen er aan de einder zwart-en witte-koppen als bomen, en deed de likkende zon morzelend de niet meer druipende lovertjes wegbrokkelen in de stille takken en gloeide, brandde de zwarte twijgen weg, brak er door en nestelde zich glorierijk in het gat...

II. - Zondag namiddag.

Hij was in de witte hitte door de straten getrekbeend; trage blikken wierp hij van onder de rand van zijn hoed. Hij stond nu aan het water, waar hij zich eerst toch niet kon losschudden uit de neerslachtigheid van de snikhete middag vol blanke gloeiing metgekleurte erop, dat toonloos zich bewoog in de wandelgetijden.

Dit was hetzelfde wat hier het nat dwong tot onmachtig uitrimpelen van laagjes op laagjes, gekneld op elkaar, gestuurd door verborgen kracht. Walmend steeg er een straffe zoutlucht uit op.

Hij zette zich neer op een ijzeren blok en legde de voeten op de twee dikke touwen, waaraan een stoomboot lag vastgemeerd, rechtop, terzijde, in grijzigheid.

Het werd plotseling koeler. Grouwte klom aan het ruim en wiste alle kleuren uit. Het woei luw aan en

[p. t.o. 180]

René Pin.

[p. 181]

alles leefde op in dat beter niewe, die frisheid zonder zon. De stroom waste klotsend. Zijn voeten werden gewiegd op de sterke touwen, die in beweging kwamen.

Er dreef nu ook wit geborrel weg van achter de stoomboot; het kwam van de schroef van een sleepboot, die daar verborgen had gelegen, - en wegmaalde. Schuin kwam een dikke visserssloep aangedraaid, drijvend onder het neerslaande zeil, - en het verwijderde schuifelen klonk van een die vaarde, dubbeltoon die de wind splitste.

En noch verder schoven tal van schepen elkaar voorbij in rechte lijnen door het vale water met zijn minder mat geworden kammen.

In de woeling, die spoelde onder het pas ingevallen donker werd hij een lekkere koude onder de kleren gewaar. Hij voelde zijn eigen hartewarmte. Dra waren zijn handen in de weer met zijn hoed, terwijl zijn blikken ronddwaalden. Boven zijn hoofd wezen een menigte driehoekige en vierkante seinvlaggetjes allen feestelijk naar wal; zij kletsten et flapten. Maar op het blijde water, dat kwam knoeien aan de balken, tegen de kade vastgemeerd, viel er soms een snel getintel van ronde lichtjes, een helse duiveltjesdans, die zei, dat de zon noch leefde en niet afliet..

Opstaande ging zijn oog noch éenmaal over het vlekkend gewemel, dat bovenkwam en verzonk, dat stroomde in menigte éen enkele kant uit.

Dan begaf hij zich naar de gang tussen de zwarte ijzeren afdaken en de bedrukte ijzeren wanden van de stomers. Hij stapte langzaam door met veel koele kracht in zijn vlees, soms belandend te midden van

[p. 182]

een onverwachte holte in de stapels koopwaar. De kranen hesen balen op aan verwonderlik buigzame kettingen; drie, vier werklieden waren aan de arbeid en bewaarden het stilzwijgen om maar gouw gedaan te maken hier, ver van de feestelikheden.

Toen deze lange nouwte ten einde was, stond hij weer in dezelfde brandende warmte van straks, en berustend zakte hij maar weer op een paal, waarom vele schuin opstijgende touwen strak gespannen zaten.

In een bootje zat een klein ventje tussen twee man; het water spatte erg op en de knaap begon opeens om moeder te krijten. De groten roeiden terug en zette het manneke aan wal; vader wou giechelen.

Op de blouwstenen kademuur stond een vreemd sprookjesjongetje, de benen schokkend in een stijve, veel te wijde broek, oud bestoven hout te klieven; en hij lei de spaanders zorgzaam in een mandje.

Aan gene zijde van een bootjesdok was een bejaarde, gebakkebaarde vissersman vóór een hoop hout aan het lawaaien: ‘De Twee Gebroeders... ahoei!’

Het schalde wijd naar de overkant van de stroom, kalm bevend, langgerekt, om te eindigen in een kort geknot van vergevorderde uitputting. Er werd een antwoord teruggefloten en de man ging zitten.

Beneden in het dok joelde een troep jongetjes begerig wiegelend in de lijdelik schommelende bootjes.

En het grouwe was heen; de sterke zon gloorde hitte af in de laffe atmosfeer op de machteloze vloed. Schepen vaarden, schroeven schuimden achter zwarte rompen, die versmalden in de verte.

[p. 183]

Twee bengels hieven rieten hengelroeden in de hoogte; zijn oogspieren pijnden door eensklaps te stuiten op de twee steile vlammenstrepen, die spottend, moedwillig opstegen in de verschroeiende, stovende hitte.

Suf, de handen slap nasleurend het lijf, slenterde hij de stad in onder de stalen hemel, voorbij een dok vol schepen, dat hij al wel honderdmaal had gezien....

III. - Terugkomst.

Hij was dan alleen geweest de hele reis lang; de bemanning liet hem met rust en hij haar en hij deed niet veel meer dan naar de zee turen.

De hele vaart door lag zij rustig deinend langs het schip, dat even rustig voort kwam - hij merkte het niet - en ook de lucht stond rustig; niet éens overtrok zij. Op het dek liggend bracht hij halve dagen door met in die blauwe lucht te kijken. Ontelbare kleine wolkjes hingen er aan en hij vond niets mooier dan de schelpen op dat mateloos, hellend strand.

s'Nachts stond hij dikwijls stil te droomen in de frissche lucht onder vele gele starren en onder de groote maan. En terwijl dan het harde geluid van een hout, dat onvoorziens tegen een ander hout aanstiet, of de stap van de scheepslui, die de nachtwacht betrokken, zijn oor kwam treffen, wikkelde hij zich vast in zijn mantel, denkende aan het werkelike van de nacht en de herinnering aan de half blouwe, half zwaar-groene dag. Niet dikwijls echter kreeg hij gerucht te hooren, en kon hij vrij peinzen.

[p. 184]

Van het land kwam hem alleen en bij zeldzame gelegenheden vol ongevraagde zoetheid een wijde vlakte, die hem lief was, te binnen, en ook soms het gezang van de vogels in de gouden lucht...

Ten slotte, de laatste nacht op zee was vervlogen, liep het vaartuig de stroom in, die hem over eenige uren vóor de stad zou brengen. De bossen die hij op de bochtige, zinkende oevers zag staan in de vochtige donkerte van lichteloos etmaal, dat grauwer om grauwer werd; en dan de weiden, die schenen al verder en verder weg te schieten onder de troosteloze hemel, brachten hem op de duur, staande op de voorplecht, tot het besef dat hij allengs aan het worstelen was gegaan met hij wist niet wat in zijn boezem.

Het water vloeide in hoger vloed aan; de boot gleed gemakkelijk en snel de stroom op: want zij werd gedragen en zacht gestuurd. En hij kreeg een aanvechting, de oogen te sluiten voor die zwellende breedte van water. De zon was er nog niet.

Naderbij gekomen, bemerkte hij drukke scheepvaart. De boten, die een en weer voeren, waren nog niet van de warmte beschenen, die komen moet, en hun zwarte kleur droegen zij in alle logheid. Hij vroeg zich af waarom het zwart het vaarwater niet verfde. Zijn ogen deden pijn en zijn voorhoofd was loodzwaar.

Terwijl éen enkele stoomfluit aan boord van een voorbijgegaan schip een hooge gil uitstiet, zwaaide hij de wrong van de rivier om, en dàar lag de haven.

Het gezoef van een sierene, dat sissend begon, vloog de hoogte in, als een smalle, dunne, brandend gele sluier, die op zou waaien boven het lage, effen,

[p. 185]

brede water en het land, - naar de blouwte zonder einde.

De zon ging op; hij poogde de blik gericht te houden op de jonge, witte, stekende stralen, die borrelden en pinkten, knippend boven aan het steile, lange dak van een gebouw, dat hoger en groter was, dan al de ontelbare andere gebouwen en rijen huizen van de stad, onder klokkengelui liggend aan de gemuurde oever. Over de plaats waar de zon opging, schoot een wijde gloed door het ruim.

Hij was als wezenloos; éen stoomfluit noch hoorde hij aan de wrong, een verre, zoete, zachte, als een kleine wolk...

Antwerpen

P. Heimaaier.