Alfa-Nieuws. Jaargang 8

[p. 10]

Gevonden voorwerpen

Hoofdschoenen en langzen
Ineke van de Craats/Radboud Universiteit Nijmegen

Nederlands is een logische taal, zal Nadia gedacht hebben toen ze een serie plaatjes moest beschrijven waarin een jongetje zich aankleedt om buiten in de sneeuw te gaan spelen.¹ Eerst trekt hij zijn schoenen aan (het zijn eigenlijk laarzen), dan zet hij zijn muts op. Maar dat woord kende ze niet, wel het woord ‘handschoenen’, dus zal dat wel ‘hoofdschoenen’ zijn. De meervoudsvorm daarin herkende ze nog niet. Hieronder staat wat Nadia letterlijk zei.

Nadia:

daarna jongen en schoenen aankleden.

daarna en hoofdschoenen kleden.

Andere cursisten worstelden met hetzelfde probleem, maar kwamen met minder ‘originele’ vondsten.

Aliye:

kebbe 'n kep hoofdkeb in de.

nee kop hoofdkep op.

Sommige cursisten wisten het woord wel, maar moesten het eerst even activeren. Dat lukte door woorden te noemen die in hun mentale lexicon daarmee verbonden waren. Dat laat Fatima goed zien.

Fatima:

de ga buiten met de kep kap kap muts.

Bij Nadia kwam het woord ‘muts’ wat sneller over de lippen, maar lukte het niet om op het woord ‘gevallen’ te komen.

Nadia:

en pet of mus muts en misschien waait of ja deze is ge....

Zara:

hij doe doet ook 'n hoed of muts ggg 'n muts 'n muts op.

Gülistan wist het woord ongeveer, maar de precieze uitspraak was nog niet volledig gekoppeld aan de betekenis.

Gülistan:

en dan laarzen aandoen.

buiten gaat.

must muste aandoen.

1 De plaatjes zijn afkomstig uit een boek zonder woorden waarin de belevenissen van een jongetje en een sneeuwman worden uitgebeeld: R. Briggs (1978), De Sneeuwman, Van Holkema & Warendorf, Bussum.

[p. 11]

Fousia had haar eigen truc om het woord dat ze niet kende, vaardig te passeren. Ze noemde een fantasiewoord dat slechts één klank deelt met het woord ‘muts’.

Fousia:

hij heeft 'n humd.

maar de jongens is weg omdat waait af.

Bij Nadia speelden de beginklanken van het gezochte woord ‘laarzen’ een belangrijke rol om het woord dat ze wilde gebruiken te activeren.

Nadia:

uh kind vragen moeder aan lange schoenen lange...

Docent:

wat zijn dat die lange schoenen?

Nadia:

langzen laan laarzen.