Een Aemstelredams amoureus lietboeck

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar van fotokopie op Meertens Instituut Amsterdam, signatuur: 3978 III C

 

algemene opmerkingen

Dit bestand is een transcriptie van Een Amstelredams Amoreus lietboeck uit 1589, op basis van fotokopieën van de facsimile-uitgave Maastricht 1966, bewaard op het Meertens Instituut, signatuur 3978 III C, gecollationeerd met scans van het origineel.

In het origineel ontbreekt katern E, met de pagina's 65-80.

De pagina's 145-157 zijn in het origineel abusievelijk genummerd met 150-162. In deze digitale versie is de originele, foutieve paginering aangehouden.

Voor meer informatie over het gebruikte exemplaar, zie de Nederlandse Liederenbank van het Meertens Instituut.

 

redactionele ingrepen

Waar de tekst in de bron niet of nauwelijks leesbaar is, zijn vierkante haken geplaatst. Tekst tussen deze haken is conjecturaal.

Aangezien de pagina's 65-80 van de bron zijn weggevallen, begint op p. 81 de tekst halverwege een lied. Op basis van de index is de titel van het betreffende lied tussen vierkante haken toegevoegd.

De digitale editie volgt in grote lijnen de strofe-indeling van de bron. Regels die inspringen zijn beschouwd als het begin van een nieuwe strofe, hier weergegeven door een witregel.

De enkele schrap ‘/’ (Duitse komma) is hier weergegeven door een komma. De dubbele schrap is in deze digitale versie in alle gevallen overgenomen.

Waar een dubbele schrap ontbreekt, maar naar analogie van andere strofen een nieuwe regel te verwachten is, wordt hier ook begonnen met een nieuwe regel.

De gebruikte facsimile-editie van het Meertens Instituut bevat een transcriptie van de laatste pagina (p. 165). Deze transcriptie bevat voetnoten die niet in het origineel voorkomen. In deze digitale versie zijn deze extra voetnoten opgenomen.

 

De volgende errata zijn in de lopende tekst doorgevoerd:

p. 2: ‘vogende’ → ‘volgende’: ‘ende voort volgende.’

p. 16: ‘oohkens’ → ‘oochkens’: ‘Mijn oochkens wenen rooden bloet’

p. 31: ‘Crtisten’ → ‘Artisten’: ‘Danckelick neemt Artisten ghy,’

p. 35: ‘lenen’ → ‘leuen’: ‘En leuen eylaes in swaer torment,’

p. 37: ‘vergaet’ → ‘vergaert’: ‘Die hier eendrachtich zijt vergaert’

p. 37: ‘ed’ → ‘en’: ‘Viueray en langeur’

p. 42: ‘alleude’→ ‘allende’: ‘Ghebrocht in groot allende’

p. 51: ‘ taelfel’ → ‘taefel’: ‘So moghen wy aen die taefel // leuen’

p. 51: ‘Is uiet’ → ‘Is niet’: ‘Tgeen ick beginnen, Is niet om niet’

p. 52: ‘verloolen’ → ‘verlooren’: ‘Ick ben verlooren, Soo ghyt begeert’

p. 57: ‘dner’ → ‘duer’: ‘Al duer een ander perty’

p. 85: ‘verwernen’ → ‘verweruen’: ‘Mey-lied: Op de wijse, Mocht ick geluck verweruen al nae etc.’

p. 87: ‘teueren’ → ‘trueren’: ‘Mijn zins gequel, dat doet mi dicwijls trueren,’

p. 90: ‘tSolt’ → ‘tSlot’: ‘Wort oock aen tSlot bevonden ’

p. 101: ‘sireaet’ → ‘sieraet’: ‘Wat zijt ghij gebaet // schoone sieraet’

p. 114: ‘treude’ → ‘treurde’: ‘Wist ick waerom ick en treurde niet’

p. 126: ‘plagten’ → ‘plagen’: ‘V plagen // Verttraghen // Dies zijt // verblijt’

p. 126: ‘van van’ → ‘van’: ‘Sult ghy hier dan van verbreden, etc.’

p. 127: [geen inspringing] → [witregel]: ‘Tis meer dan tijdt, sal ik troost eruen’. [witregel] O Maechdelijk saet, compt my te baet

p. 137: ‘her[s]en’ → ‘herren’: ‘die herren die zijn droghe onghesmeert’

p. 153: ‘bedrenen’ → ‘bedreuen’: ‘Wat leyter oock aen my bedreuen’

p. 156: ‘Princeekens’ → ‘Princeskens’: ‘Met vlijt alle Princeskens bedijt’

p. 156: ‘boeyen’ → ‘bloeyen’: ‘Die hier bloeyen in dit crijt’

p. 158: ‘miju’ → ‘mijn’: ‘Ter eeren de Liefste mijn’

p. 160: het paginanummer is verbeterd van ‘106’ naar ‘160’.

 

In de facsimile-editie van het Meertens Instituut is nog deze notitie (in type-letter) opgenomen:

 

‘AMSTERDAMS LIEDBOEK

Titel ‘Een Aemstelredams Amoreus Lietboeck’; boven de pagina's: links ‘Amoreus’, rechts ‘Lieden’. Zonder muzieknotatie, doch met aanduiding van melodieën (‘voys oft wijse’). Papier sterk verweerd, inkt ongelijkmatig verbleekt, waardoor leesbaarheid ongunstig beïnvloed. Voor enige drukfouten zie toegevoegd register pp. 165' t/m 167'. Druk Harmen Jansz. Muller, Amsterdam 1589. Origineel in Gdansker Bibl. v/d Poolse Akademie van Wetenschappen onder no Dg. 432.

 

Title ‘Een Aemstelredams Amoreus Lietboeck’; at head of pages: left ‘Amoreus’, right ‘Lieden’. Without notation of music, but with indication of melodies (‘voys oft wijse’). Paper strongly withered, ink irregularly paled, in consequence of which legibility diminished considerably. For some printing faults see register added, pp. 165'-167' incl. Printed by Harmen Jansz. Muller, Amsterdam 1589. Original at Gdansk Library of Polish Academy of Sciences under no Dg. 432.

 

ALB/BT-3’

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten.

 

[pagina 1]

Aemstelredams, Amoreus lietboeck,

nu nieus wtgegeuen waer in begrepen zijn alderhande Liedekens, die in geen ander Lietboecken en staen, meestal met zijn voys oft wijse daer bi gestelt om alle droefheyt, melancolie te verdrijuen. 1589.

 

[pagina 162]

Tafel vande Lieden, de in desen Lied-boeck begrepen zijn.

 

A.	fol.
Al waer ick halff doot.	2.
Aenmerct doch mijn geclach.	3.
Alle mijn ghepeyns doet my so wee.	3.
Adieu reyn bloemken rosiere.	5.
Arge winter ghy zijt cout.	5.
Alle mijn Jonge leuen.	6.
Aenhoort t'geclach o bloeyende ieucht.	8.
Als ik aenschou.	9.
Altijt heb ick geneucht gepresen.	19.
Al arm, al arm, al arme.	85.
Alsmen bespoort dat liefde geeft.	86.
B.
Bedroefde herteken wat moet ghi lijden.	13.
Bedruckt belast.	14.
Bedrijft vruecht, maect reyn.	109.
C.
Cupido triumphant.	15.
Cupido god door uwe minnen straelen.	17.
Compt al ghy Venus dierkens.	17.

 

 

[pagina 163]

Cvpido straelen doet mij versuchten.	18.
Comt Rethorijckers wilt ontdecken.	50.
D.
Daer ick lach en sliep.	20.
Dat ick om een beelde soet.	23.
Die lustelijcke Mey is nu den tijt.	23.
Des hadde een swaeue een dochterlijn.	24.
De winter is ons vergangen.	63.
Die wijn maect vrolijck ende rijck.	22.
Duer liefden wil ick openbaeren.	27.
Dat ickse nu moet laeten.	27.
Die Mey seer excelent.	28.
Die winter compt aen die Mey is wt.	28.
Duer groot verlanghen.	31.
Den dach wilt niet verborghen sijn.	32.
Den tijt is hier.	30.
Die winter is een onwaert gast.	33.
Die my te drincken gaeue.	33.
Duer liefden moet ic vermonden.	35.
Dese nyders hebbent zo haest bespiet.	36.
Die nachtegael int wilde.	37.
Dat oude Jaer is ons ontrolt etc.	52.
Die liefste greyn, in swerls pleyn.	120.
Die Mey seer fraey.	126.
Die soete coele Mey, is ons ondaen.	161.
E.
Een venus dier.	38.
Een amoreus fier gelaet.	39.
Een venus dierken heb ic wtvercoren.	41.
Een ridder en een meysken Jonck.	42.
Een vrouken heb ic met harten bemint.	44.
Eylacy ick lijde so groote pijn.	46.
Een Meysken op een riuierken sadt.	47.
Een Liet eerbaer.	48.
F.
Fortuyn eylaes bedroeft.	54.
G.
Ghy nyders quaet van doene.	56.
Ghepeyns ghy doet mijn treuren.	57.
Ghepeyns, gepeyns, vol van envyen.	58.
Gratieus eerbaer iong van sinnen.	59.
Ghy amoruese geesten.	90.
Ghy venus kinderen Jent.	61.

 

 

[pagina 164]

H.
Hoe soudy hem verblijden.	62.
Hoe ben ick nu in pijne groot.	64.
Het is onlancx geleden.	66.
Het was een Jonger helt.	69.
Het was een aerdich knaepken.	70.
Hoe sitten wy alle dus stille te swijgen.	71.
Help god wie sal ick claegen.	71.
Het daeget inden oosten.	74.
Het regende seer en ick wert nat.	75.
Het quaemen drie ruyters geloopen.	77.
Hoe comt dat by schoon lief laet mijn.	76.
Het is goet vrede in alle duytsche landen.	78.
Het was een meysken vroech opgestaen.	79.
Het was te nacht also soeten nacht.	80.
Het wayt een windeken coel wten oosten.	81.
I.
In tsoeste van die mey.	10.
Ic weet noch een s'graeuen dochterlijn.	82.
Ick weet een peerle Jent.	84.
Ic seg, wy twee wy moeten scheiden.	87.
Ick weet een reyn casteel.	88.
In een palleys quam ick gegaen.	90.
Ick sad en fantazeerde.	[91.]
Int hert heb ick vercooren.	[93.]
Jeucht en deucht mijn here verhuecht.	94.
Ick vind eylaes mijn nv in noot.	95.
Ic weet een bloemken soet van guer.	97.
Ic breng mijn naeste gebuer een dronc.	100.
Ick ben doorwont, heel onghesont.	101.
In groot ongeluck ben ick gebooren.	102.
Ick hadde een gestaedich minneken.	103.
Ick wil te lande rijden.	104.
Ick ben doorwont.	107.
Ick heb die werlt seer bemint.	108.
L.
Lieff wtvercoren, lieff triumphant.	[51.]
Laestmael al met blijden sinnen.	[..]
Laest ontrent den auont by auonturen.	102.
M.
Met gantscher bedruckter herten.	112.
Mijn oogkens weenen.	114.
Met recht mach ick wel claegen.	116.
Mocht ick eens troost ontfangen.	116.
Moet ic altijt treuren sonder ophouden.	118.

 

 

[pagina 165]

Mijn sinnekens verstoren.	121.
Mijn grote clachten, zijn veel onachten.	123.
Mocht ic geluck verweruen.	123.
Met lieft gequelt soeck ick u raet.	124.
Men placht eertijt doort loopen snel.	125.
Maer als die lieff ons tegen is.	87.
O.
O stout beghinne, en lastich feyt.	65.
O Venus Jent, een swaer torment.	126.
O Venus wreet.	127.
Och legdy nu en sla.	127.[(a)m.z. 129]
O God al vander minnen.	130.
O Venus die goddinne.	131.
O radt van auontueren.	132.
Onder een prieel vol ruyckede rosen.	133.
O claegen eenpaer, en suchten swaer.	134.
P.
Pater grijpt toch eenen moet.	135.
R.
Rijck god verleent ons auontuer.	136.
Rijck god hoe mach dat wesen.	137.
Rijck god wie sal ick claeghen.	140.
S.
Schoon lief wat gady brouwen.	152.
Schoon lief mijn niet versmaet.	68.
Schoon liefken Jent, Seer excelent.	141.
Schoon lief playsant, dit nieu liet ontfanc.	142.
Schoon lieff ghy sijt mijn troost alleyn.	142.[(b)m.z. 143]
Schoon Liefken Jent.	144.
Siet hier mijn liefste ghepresen.	150.
Schoon liefken wter maten.	151.
T.
Treuren so moet ick nach en dach.	154.
Tribulacie en verdriet.	155.
V.
Van achtentachtich het nieuwe Jaer.	85.
Verheucht in deucht.	156.
V liefde quelt mijn totter doot.	157.
W.
Wel lustige Jongelingen.	158.[(c)m.z. 157]
Wt liefden siet, lijd ick verdriet.	159.[(d)m.z. 158]
Wilt nu al, groot en smal.	160.[(e)m.z. 159]
Wat isser aen mijn hert geresen.	162.[(f)m.z. 160, foutief gedrukt 106]

 

 

Harmen Jansz. Muller, wonende [inden vergulde]n Passer 1589