Ad Interim. Jaargang 4

[p. 360]

Honolulu

To D.P.

Hier zit ik weer, op een caféterras in de zon, op hetzelfde terras waar ik de laatste maal, twee drie weken geleden, met Fred heb gezeten. Wanneer ik mijn oogen sluit, zit hij naast me en kan hij elk oogenblik zijn arm op de rieten leuning achter mijn rug leggen.

Ik draag het costuum dat ik speciaal had gekocht ter gelegenheid van ons afscheid. Met de hoed erbij, een Spaansch geval, een soort strooien sombrero, heeft hij mij een compleet maandsalaris gekost. Je ziet - nee, laat ik het onpersoonlijker zeggen: men ziet er het geld niet aan af. Een eenvoudige blouse van soepel wit linnen, hoog gesloten en met wijde mouwen - en een overgooier van dezelfde stof met strikken op de schouders en een eindeloos wijde rok. Mat groen, met groote witte margrieten.

Hij heeft oog voor kleeren en hij zag het dan ook onmiddellijk. ‘Chique’, zei hij, ‘en toch ben je er een klein meisje in. Het past heelemaal bij je. Ook die hoed is leuk, maar mag ik hem afnemen?’

‘Toe dan maar.’

Hij had het zoo dikwijls gezegd: ‘Van je haren houd ik het meest, van die lok daar, het was het allereerste wat ik zag en waarom ik je aardig vond.’

‘Mijn grijze haren.’

‘Ja, daarom juist, ik houd van die tegenstellingen in je. Ik houd van je kindermond en je wijze oogen, van je smalle middel en je belachelijk breede heupen, van je ervaring-met-mannen en je hulpeloosheid - van gisteravond. Clazientje, ga even naarbinnen, wil je? Ik zie je zoo graag op een afstand.’ En na mijn blik: ‘Nu ja, je weet wel wat ik bedoel.’

Ik stond op en zei met een grimas om het dwaze van zijn verlangen: ‘Ho-no-loe-loe.’

Honolulu. Hij woonde in Honolulu en ik had onbedaarlijk

[p. 361]

gelachen toen hij het mij vertelde bij onze eerste ontmoeting. Dat ik een Nederlander moest leeren kennen, die eigenlijk in Honolulu woonde en er een half-Chineesch vrouwtje en twee licht-bruine kindertjes had, het was - het was een reden om iets heel geks te doen. We hàdden dwaas gedaan, toen, en daar was onze vriendschap uit voortgekomen. En ‘Honolulu’ was mijn slagwoord geworden, wanneer het noodig was om te lachen.

Ik zie nu eerst, dat de acrobaat, die zich aan de overkant van het pad voor het café opgesteld heeft, aan het hoogtepunt van zijn toeren is toegekomen. Hij heeft zijn beenen om zijn nek heen gevouwen en draait rond op één hand. Hij is afzichtelijk, hij maakt me onpasselijk.

De vorige maal was hij er ook en ik heb gezegd tegen Fred: ‘In godsnaam, geef hem een gulden en zeg dat hij nooit, nooit meer terugkomt.’

Fred had hem een gulden gegeven en gezegd: ‘Doe dat niet méér, jongen,’ maar hij is toch teruggekomen. Alles is teruggekomen, de zon en de glanzende auto's, de krantenverkooper en het onpersoonlijk publiek. Maar ik ben alleen.

Ik ben alleen, maar ik behoef zelfs mijn oogen niet dicht te doen om hem te zien. Telefoon. Voor mij? Ja, voor mij. ‘Clazientje? Ik ben hier, in Amsterdam, aan het station. Ik heb ruim een uur. Waar zien we elkaar? Bij het tramhuisje? Goed, aan het water. Tot zoo, lieveling.’

Het is een lente met zonnig weer, iederen dag. We zitten, tusschen de treinen door, op het Leidscheplein of aan het water voor het station. Of we wandelen, in de schemering, de eene gracht op en de andere af en we leeren de huizen en de zijgrachtjes kennen, stuk voor stuk, één voor één. Blijft hij een nacht over, dan zitten we urenlang in de hoek van een bar.

‘Het is gek,’ zegt hij, ‘nog nooit heb ik mij zoo thuis gevoeld als bij jou.’

‘Natuurlijk, je hebt het druk overdag en je verlangt naar een vrouw.’

[p. 362]

‘Jawel, maar ik bedoel...’

De pianist van de bar heeft ons herkend van de vorige maal en komt met een veelzeggende glimlach vragen, wat hij voor ons mag spelen.

‘Honolulu,’ zeg ik en ik weet nòg niet, of hij er zich koelbloedig uitgered heeft of dat er werkelijk een schlager bestaat van dien naam.

Het wordt later en ik moet mijn stoeltje verschuiven, met de zon mee. De krantenverkooper komt langs en probeert belangstelling te wekken voor nieuwe stakingen in Amerika. Ik luister en betrap mij erop, dat ik van hem een boodschap uit Honolulu verwacht. ‘Vloedgolven in Honolulu! Moordaanslag op den troonopvolger van Honolulu!’ Maar het volgende oogenblik besef ik, dat zulke gebeurtenissen geen zin hebben, want ieder dien ik zou vragen of hij het al had gehoord, van die vloedgolven in Honolulu, zou mij wezenloos aanstaren. Honolulu beteekent voor niemand iets behalve voor mij.

Ik ging naarbinnen zooals hij gevraagd had, en hoorde hoe het strijkje het eerste pianoconcert van Tsjaikofski vermoordde. Fred zag mij glimlachend terugkomen, maar even later zei hij: ‘En nu moet ik weg, lieveling.’

‘Ja,’ zei ik, ‘naar Honolulu.’ En ik lachte, totdat de tranen biggelden over mijn wangen.

‘Ik kan niet lachen,’ zei hij.

‘Nee,’ zei ik, ‘ik ook niet, maar het gaat zoo vanzelf. Honolulu, het is...’

‘Het maakt niet zooveel verschil, hier of daar. Ook in Honolulu kun je zitten op een caféterras, in de zon. En slangenmenschen heb ik er ook wel gezien. Jij zult hier zitten, ik daar.’ Het klonk armelijk, wat hij zei, maar hij bedoelde het anders.

‘Je brengt me niet weg, zoover?’

‘Nee, liever niet, laat me maar zitten.’

‘Dag dan, schat, liefste,’ fluisterde hij en hij legde zijn hand op mijn arm, hij wilde mijn oogen zien.

[p. 363]

Maar ik keek niet meer op en even later zag ik alleen zijn rug, zijn schouders, zijn lange beenen. Hij zag niet om. Gelukkig, want ik zou hem nagerend zijn. Of jammer misschien, want waarom heb ik die laatste minuten niet uitgebuit?’

‘Is deze stoel vrij, mevrouw?’

‘Eh... ja zeker.’

Ja, hij is vrij, deze stoel, zoo vrij als een stoel maar kan wezen, maar waarom wilt u juist hier zitten, mooie meneer, aan wien Fred niet kan tippen? ‘Het gaat over,’ heeft Fred gezegd. ‘Heusch, het gaat over. Je zult op een ander verliefd worden en je dat van ons eenvoudig niet meer herinneren. En zoo is het ook goed, zoo wil - de natuur het.’ ‘De natuur kan mij gestolen worden. Dat is het juist, dat het overgaat, dat het over kán gaan. Ik wil van je houden, of je hier bent of niet.’

Hij lachte. ‘Je bent zoo romantisch. En daarom misschien houd ik zoo van je. Ik zal je nooit kunnen vergeten.’

‘Het gaat over, zei je.’

‘Zei ik dat? Maar dat wil ik niet - Clazientje.’

De meneer naast me is, teleurgesteld of niet, heengegaan en de glanzende wagens maken zich één voor één uit de voeten. En ik zie nu ook, dat het heele terras langzamerhand leeggevloeid is. Ik voel de blik van den kellner achter mij, die met de armen over elkaar tegen het windscherm geleund staat.

Het wordt kil, de zon zakt lager en lager. De zon gaat op reis. De zon reist naar Honolulu, waar ze jou zal beschijnen, Fred. Misschien had je gelijk: het maakt weinig verschil waar ze mij of jou vindt, want ik wil van je houden Fred.

Ik reken af en sta op. Ik steek het pad voor het café over en volg het trottoir tot de stoplichten. Daar wacht ik tot het rood al weer aangeflitst is. Schichtig vlucht ik tusschen de auto's door naar de overkant. Daar zie ik mijzelf in de spiegel van een vitrine. Het is chique, mijn costuum en het past heelemaal bij me. Ik zie mijn oogen -

[p. 364]

mijn wijze oogen? Ik neem mijn hoed af. Er springt een lok onderuit, die ver over mijn voorhoofd valt.

Jaap Romijn