Aarts' Letterkundige Almanak voor het Willem Elsschotjaar 1982

[p. 97]

[Prijs der Nederlandse letteren]

Prijs der Nederlandse Lettere

Ingesteld in 1956 door de regeringen van Nederland en België-Driejaarlijks, afwisselend toegekend aan een Vlaams en een Nederlands auteur.

1956	Herman Teirlinck
1959	A. Roland Holst
1962	Stijn Streuvels
1965	J.C. Bloem
1968	Gerard Walschap
1971	S. Vestdijk (postuum)
1974	Marnix Gijsen
1977	Willem Frederik Hermans
1980	Maurice Gilliams

Afb. 1 Herman Teirlinck bedacht de ‘Prijs der Nederlandse Letteren’, de hoogste literaire onderscheiding in de beide Nederlanden, en verdiende daarmee zelf de eerste Prijs. Jo Cals (tweede van links), de toenmalige minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, reikt hem hier uit aan de laureaat (tweede van rechts). Geheel links op de foto staat Maurice Gilliams, de voorzitter van de jury. Hij zou vierentwintig jaar later de negende Prijs der Nederlandse Letteren krijgen. (De Post,?)

[p. 98]

Afb. 2 A. Roland Holst ontving de Prijs der Nederlandse Letteren uit handen van Boudewijn I, de koning der Belgen. Tussen hen in: de eerste Prijswinnaar Herman Teirlinck, de man die Boudewijn Nederlands leerde.

Afb. 3 De 91-jarige Stijn Streuvels wilde de hem toegekende Prijs alleen in Nederland komen ontvangen uit handen van Koningin Juliana. Zij werd daartoe bereid gevonden, maar bleek wegens bijzóndere omstandigheden verhinderd. Jo Cals deed het toen maar weer, nu als Minister-President. Zo steeg de Prijs toch in waarde. (De Post, 31-8-1969)

[p. 99]

Afb. 4 J.C. Bloem, de vierde winnaar, was doodziek en kon niet naar Brussel komen. Voor Bloem nam Anton van Duinkerken de vierde Prijs in ontvangst. (Haagse Courant, 9-10-1965)

Afb. 5 Pas bij de vijfde Prijs was Koningin Juliana van de partij. Zij reikte de Prijs uit aan Gerard Walschap, die zeven jaar later door Koning Boudewijn in de adelstand werd verheven; Gerard baron Walschap. (Het Parool, 5-10-1968)

[p. 100]

Afb. 6 Bij de vijfde Prijs was S. Vestdijk in de ogen van de jury al een gelijkwaardige kandidaat van Walschap, die voorging omdat er nu eenmaal een Belg aan de beurt was. Voor Vestdijk kwam de zesde Prijs te laat. Zijn weduwe nam hem in ontvangst van Koning Boudewijn. Koningin Juliana was wegens een sterfgeval verhinderd.

Afb. 7 Tijdens een sobere plechtigheid reikte Koningin Juliana de zevende Prijs uit aan Marnix Gijsen, later ook baron. (Foto NFP)

[p. 101]

Afb. 8 Achterop Vrij Nederland treft de geïnteresseerde lezer een doorgaans goed geïnformeerde cronique littéraire, waarin het prijzenwezen nauwkeurig wordt bijgehouden. Hierboven een voorbeeld. Verderop volgen er meer. (Vrij Nederland, 5-10-1977)

[p. 102]

Afb. 9 Na de achtste Prijs ontvangen te hebben uit handen van Koning Boudewijn. schonk Willem Frederik Hermans de vorst het manuscript van zijn eerste in België te verschijnen boek Bijzondere tekens met de woorden: ‘Ik beschouw het als een grote eer, U, Sire, het eerste exemplaar van dit boek te mogen aanbieden, als een kleine herinnering aan deze voor mij zo uitzonderlijk vreugdevolle dag.’ (Gedeeld Domein, 1978)

Afb. 10 Koningin Beatrix overhandigt hier de oorkonde behorende bij de negende Prijs der Nederlandse Letteren aan Maurice Gilliams, die nog voor hij naar Amsterdam afreisde door Koning Boudewijn in de adelstand verheven werd. In 1986 verwacht Koningin Beatrix als elfde Prijswinnaar Hugo baron Claus te mogen begroeten. (Foto NFP)