Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Dr. Gilles Valckenier]

VALCKENIER (Dr. Gilles), zoon van Mr. Wouter Gillesz. Valckenier, Burgemeester van Amsterdam en diens eerste vrouw Catharina van Drongen, werd Bewindhebber der O.I. Compagnie, Raad, Schepen en Burgemeester van Amsterdam.

Moedig was zijn gedrag, bij de nadering der Fransche wapenen (1672), die de stad met algemeene plundering dreigden. Het is waar, Temple schildert hem ongunstig af, en beschuldigt hem van stuurschheid, hoofdigheid en lafhartigheid, doch de eerste beschuldiging wijzigt hij dadelijk en de laatste is betrekkelijk. Hoe het zij; ook deze Engelschman erkent 's mans groote schranderheid en naarstigheid: en Valckenier verdiende in 1672 de algemeene achting door zijn heldhaftig gedrag. Gelijk een tweede Appius Pulcher

moedigde hij in een uitgebreide redevoering de Raden van Amsterdam aan tot handhaving hunner dierbare vrijheid en om in Amsterdam Nederland als in een brandpunt te behouden. Naderhand, toen het gevaar geweken was, betoonde hij zich rekkelijker om den vrede, hoewel op meer eervolle bedingen, te sluiten. Hij was overigens een ijverig staatsgezinde; aan hem werd gedeeltelijk het toezigt over de opvoeding van Willem III toevertrouwd, en hij was zoo niet de opsteller, althans een der sterkste voorstanders van het Eeuwig Edict.

Valckenier overleed 3 November 1682, bij zijne echtgenoote Jacoba Raust, die hem 9 kinderen schonk, welke genoemd worden bij Kok o.h.w. Zijn afbeelding werd vervaardigd en vindt men in de N.D. van Wagenaar D. XIII, bl. 198.

Zie Wagenaar, V.H. D. XIII, bl. D. XIV, Dez. Beschr. v. Amsterd. D. IX. bl. 164, 235; Valckenier, Verw. Europa bl. 665; Bilderdijk, V.G. D. V. bl. 282, 291, 351, 365, Dl. VI. bl 27, 44; Scheltema, Staatk. Ned. D. II, bl. 382; Van Kampen, Karakterk. D. II, St. l, bl. 253, 254; Temple, Gedenks. bl. 556, 557; Hoogstraten; Kok; Nieuwenhuis Verwoert; Kobus en de Rivecourt, Muller, Cat. v. port.