Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Jan Soet of Zoet]

SOET of ZOET (Jan), den 6 Maart 16 .. te Amsterdam geboren, beoefende de Nederlandsche poëzij. In 1656 las hij te 's Hage op den 6en verjaardag van den prins van Oranje (naderhand Willem III) in de tegenwoordigheid van het vorstelijk kind, eenige edelen en godgeleerden, een zeer uit-

voerig gedicht, waarin hij tot slot wenschte: ‘Hij erve troon en kroon’, zonder te vermoeden dat die wensch twee en dertig jaren daarna, werkelijk vervuld zou worden. Hij vervaardigde nog andere gedichten op dezen vorst, van wien hij gunst genoot, die welligt oorzaak was van zijn bitter schempen op de Staten van Holland en de Witt. Hij was opzigter van een bent van dichters of redenrijkerskamer te Amsterdam, genaamd de Wijngaardranken, tot zinspreuk voerende: Liefde boven al, die met de Haarlemsche Kamer de Witte Argieren met de zinspreuk: In liefde getrouw, naar de wijze der rederijkeren, gedichten wisselde. Soet beantwoordde verscheiden door haar voorgestelde vragen en gaf er zelfs op. Hij huwde Machteld Klaas van Medenblik, die hem het leven verbitterde, door haar humeur. Hij verbeelde zich dat hij niet sterven zou, maar deel hebben aan het duizend jarig rijk der mystieken. Hij overleed den 11 Januarij 1674. Zijne vrienden vervaardigden grafdichten op hem, onder welke spotdichten, waaruit blijkt dat zijne poëzij er te regt niet hoog gewaardeerd werd.

Hij schreef:

Clorinde en Dambise, blij-eind' spel, op het speelen: 't Tonneel spel, Als men 't wel besiet, Vertoont de werelt in 't verschiet: ghesp. op d'Amsterd. Schouwb. Amst. 1640. 4^o.

Olimpias, trsp., ghesp. op d'Amsterd. Schouwb. Amst. 1640. 4^o.

Thimoklea (Tnsp.) Ald. 1641. 4.

Kornelia Bentivogli, of: Geluckige ongelucken; (Trsp.) en Nederduitze vairzen gerijmt. Ald. 1650.

Jochem Jool, ofte Jalvarschen Pekelharingh, (Klsp. op de sp.) Daer jalouzy de sinnen queld, is 't hoofd en 't heele lyff ontsteld. Ald. 1637. 4^o.

Hel en Heemel, of Poëtische vertooningen, begrijpende 't Begin, Midden en Einde der Spaensze en Fransze oorloogen, aangevangen onder de Regeeringe van Filippus de Vierde, Koningk van Spanjen enz. en Louys de Dartiende, Koningk van Vrankryk enz., eindigende met het Huuwelix besluit van Haare Koningklikke Hooghaid, Maria Tereza, Infante van Spanjen en Louys de Veertiende, Koningk van Vrankryk en Navarre enz. Ald. 1675, herdrukt achter d'Uitsteekenste digtk. werken. Amst. 1714.

Zabynasa, of vermomde loosheid; pots-spel, uit het Spaens door G. Schaep Pz. vertaelt, en in Nederduitze vairsen, door J.Z. gerijmt. Met een uit koomst vermeerderd, en op veel plaatsen verbetert. Ald. 1648. kl. 8^o. m. portr.

Jak. Viverius (van de Vijvere), onder de naam van Philogogus Philatros à Ganda, Wintersche Avonden, of Nederl. Vertellingen, door J. Zoet verb. en verm. enz. Utr. 1650. 16^o.

Geestelikke Door zichten op Const. Huygens Hailige dagen, beneeven een Kars-dagh aan denzelfden. Amst. 1648. 4^o.

Hedendaagsche Mantel-eer, voorstellende de groote Geldsucht deser bedorven eeuwen; versien niet meer als 150 nieuwe, kluchtighe ende bedenckelyke Segts-woorden. Amst. 1636. 4^o.

d'Uitsteekenste digtkunstige werken - bestaande in verscheiden ernsthaftige en boertige stoffen. Naa zijn leeven bijeengebragt door een liefhebber der Neederduitsche Digtkunst. Als meede het Toneelspel genaamt Hel en Hemel. Den tweeden druk. Beneffens eenige Grafschriften door verscheiden Liefhebbers op de zelve. Ald. 1714. De eerste druk verscheen, waarschijnlijk in 1675.

Zie Wagenaar, Amsterd., St. III. bl. 248 (fol.); Kok, Woordenb., D. XXXIV. bl. 255; Witsen Geysbeek, B.A.C. Woordenb., D. VI. bl. 591; Cat. d. Maats. v. Ned. Letterk., D. I. bl. 327, 6195. D. III. bl. 76, 77, 171; P. Verhoek, Poëzij, bl. 194; Soet, d'Uytst. digtk. werken, passim.