Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 14

[Jacobus van Oudenhoven]

OUDENHOVEN (Jacobus van), werd niet gelijk sommigen willen te Oirschot, maar te 's Hertogenbosch geboren, en bekleedde van 1626 de betrekking van predikant te Aelburg en Heesbeen, vervolgens (1631) te Nieuwlekkerland, waar hij, in 1665 emeritus werd, en volgens Foppens, in 1683 zou gestorven zijn. Pieter van Godewijck, weleer praeceptor te Dordrecht, noemt, in de opdragt van eene zijner gedichten: ‘zijnen vrandt Oudenhoven, een man eerwaerdigh om meriten van godsvrucht ende eruditie.’ Al zijne geleerde tijdgenooten, onder welke Cats, Blijenburg, van Beveren, van den Bos stemmen met het laatste gedeelte dezer lofspraak volkomen in.

‘'I heb Schryver, van der Eijck, Gondhoeven en Oudthoven, zong Adriaan van Blyenburg.

‘Wie zal’, dus liet zich Snellinx hooren, ‘dien Tacitus der tegenwoordige eeuw,

Beloonen nae waardy voor zulke dierbre panden.’

Van Oudenhovens meriten van godsvrucht (zou de Dordsche ludimagister ook het oog hebben gehad op 's mans Predicatien over Ezechiel XII:13-14?) vond ik nergens gewag gemaakt: integendeel, leest men in de Mss. Actu du Classis van Zuid-Holland, dat hij, in 1655, in zijn dienstwerk geschorst, in 1665 gedwongen werd om zijn emeritaat te vragen, en in 1670 nog geen attestatie kon verkrijgen.

Op het gros van herders tot 't dienstwerck te Dordrecht leest men J.O. S(ylva) D(ucensis).

Oudenhoven was een der uitstekendste oudheidkundigen van zijn tijd, blijkens zijn Beschryvinge der stadt en Meyerye van 's Hertogenbosch, vervattende desselfs begin, voortgangh ende wasdom, soo van Geestelycke als wereltlyeke gestichten, oprechtingh van 't capittel ende collegien, maniere van regeering ende hare privilegien, bevorderinghe haerder Bisdom ende Bisschoppen: midtsgaders haerder Meyerye, ende daer inne ghelegene steden, Baronyen, Heerlyckheden, ende dorpen. Alles met grooten arbeyt uyt verscheyde schriften ende papieren te samen gestelt, ter liefde syns vaderlandts, door J.v.O. Amst. Broer Jansz. 1649 4^o.

Silva-Ducis aucta et renata of Een Nieuwe ende gantsck vermeerderde Beschryvinge van de stadt van 's Hertogebosch vervatend enz. 's Hertogenbosch 1630 4^o.

Eene nieuwe ende vermeerderde Beschryvinge van de Meye-

rye van 's Hertogebosch, behelsende alle de Baronyen, Heerlyckheden, steden, casteelen enz. Ald. 1670 4^o.

Volgens Oudenhoven zelven in zijne Beschryvinge van Zuyt-Hollandt bl. 15 in de eerste druk van dit werk slechts een vertaling van de Beschryvinge van den oorspronck ende opkomen van de stadt 's Hertogenbossche van den geleerden heer Simon Pelgromus, in sijn leven Prior van de heeren van den Baseldonck, ende Provinciael van de Orde van St. Wilhelm, Hertoge van Aquitanien ende Grave van Pictou.

Beschryvinge der stadt Heusden, waer in het begin, aenwas, en teghenwoordighe staet dier stadt verhaelt worden; als mede veelderhande gedenckwaerdighe gheschiedenissen, oorloghen, watervloeden, wyse van Regeeringhe, hantvesten, enz. Amst. 1650 4^o. - Weleer ontworpen door J.v.O. Dog nu door verscheide liefhebbers der oudheit werkelyk vermeerdert, en met konstige figuren verçiert. Amstel. 1743 4^o.

Hermans bezorgde een herdruk der 1ste uitg. in zijne Geschiedk. Mengel. v. Noord. Br.

Out-Hollandt, nu Zuyt-Hollandt, vervangende eene Generale Beschrijvinge, mitsgaders de Privilegien, Keuren, Hantvesten, Costuijmen, herkomen, Observantien ende Gewysdens van de voorsz. Landen. Dordrecht, 1654 4^o. Opgedr. aan Matthys Pompe, heer van Slingelandt en met lofverzen van Cats. Huygens, Westerbaen, Blyenburgh, J. van Someren.

Oudt ende Nieuw Dordrecht, behelsende desselfs opkomste, voortgangh ende Regeringe Loop ende verloop van den Rhijn, Wael, Maes etc. Gedruckt tot Haerlem bij Ambrosius Vermerck 1676 in 12^o. - Beschrijvinghe van Dordrecht, behelsende desselfs begin, opkomste ende Regeeringe met veel gedenckwaerdige saecken daer voorghevallen. Mitsgaders den Ouden ende Nieuwen loop van de Wael, Maes, Linghe, Dublel en Yssel vergroot met eenen nieuwen Appendix. Gedruckt tot Haarlem bij Ambrosius Vermerck. 1670 in 12^o.

De vermeerderingen in dezen laatsten druk, beslaan 40 blz. en zijn achter het werk gedrukt. Overigens zijn, uitgenomen den titel, beide drukken volkomen aan elkander gelijk. Het werkje, aan de gebroeders Johan en Cornelis de Witt opgedragen, met lofverzen van Huijgens en Snellinx versierd, en met een kaartje der ouden loop van de rivier Rijn, Wael, Maes, Dubbel ende Strijne voorzien, is in 13 hoofdstukken verdeeld, die alle blijken van ijver en oudheidkennis dragen. Ofschoon men er veel in terugvindt, dat reeds bij Beverwijck voorkomt, en hij in dit werk te veel in het onderzoek van zaken, die niet dan ter zijde te pas komen uitweidt, verdient het, en om de kennis, die er, ten aanzien van den loop onzer oude rivieren uit is te putten en

om de Handvesten en privilegien, die hij er, gelijk ook in zijne Beschrijving van Zuid-Holland in heeft opgenomen, en vooral om de lijst der Privilegien, berustende in de ijzeren kasse en Burgemeesterskamer bijzondere opmerking.

Hant-vesten, Privilegien, Keuren ende Reglementen, aengaende den Dijck-rechte van den Alblasserwaert. Tot Dordrecht 1678 12^o.

Generale beschrijvinge van den tegenwoordigen ingebroken Alblasserwaart in Zuijd-hollandt. Dordr. 1645, 1659, 1670, 1678, 12^o.

Ingebroken Alblasser-waart, in Zuijd-Hollandt, vervangende desselfs situatie, grootte, dijckagien, oude ende nieuwe inbreuken etc., mitsgaders van den Souwen-dijk, ende hoeveel duijsent mergens daerdoor in het water staen, alsmede sijn straffpredicatie in de Parochie van Nieuw-Leckerlandt aldaer, op desselfs water-inbreuk gedaen. Tweede druk. Vermeerdert met eenige aanteekeningen en een bijvoegsel rakende de overstroomingen van den Alblasser-waert van den jare 1658 tot het jaar 1741 incluys. Alsmede de acht authentyke stukken rakende de tegenwoordige overstrooming. Tot Leyden 1741 12^o.

Corte beschrijvinghe van sommighe dorpen in den Alblasserwaard. Handvesten, privilegien, keuren en reglementen aeng. den dijckrechte van den Albl. Dordr. 1678, 1720; Gor. 1765, kl. 8^o.

Oud Hollandsche landen, heeren, luijden, rechten en rechtspleginghen. Dordrecht 1743; 's Hage 1746 4^o.

Haerlemsche wieg, id est, Civitatis, Harlemensis Incunabula, Antiquitates ac Privilegia. Haarlem, 1671 12^o.

Haarlems wieg of historische bedenkingen over eenige oudheden van de selve stad; en herdruk van eene korte beschrijving van Haarlem, alsmede eene kleine beschr. van de steden van Holland en West-Vriesland, mitg. een klein Chronijkjen ofte eenige notabile verhalingen gedaan door J.A. Leegwater. Haarlem, 1668, 1671, 1706. 12^o.

Antiquitates Cimbricae renovatae. Haarl. 1682 8^o.

In handss.:

Corte beschrijvingh van sommige dorpen in den Alblasserwaert.

Historise aanteekeningen.

Predicatie over 't lijden.

Eerste redactie raeckende de verleijdinge van de riviere de Maes ende den ouden loop van deselve riviere de Mase.

Antiquitates Batavicae.

Beschrijving van Bommel.

Oudenhoven beoefende ook de poëzy, blijkens zijn gedicht vóór de herstelde Oudtheijt, ofte Beschrijvinghe van Batavie door M.J. van Someren Nymegen 1657 4^o. en zijn Geluk op reijse aan den heer Dirck van Bleijswijck: rijsveerdigh na buijten 's lands, nadat hy hadde uytgegeven zijn Beschrijvingh van Delft.

Zijn afbeeldsel bestaat met een onderschrift van J. van Someren.

Zie Foppens, Bibl. Belg. T. I, p. 531; Pars, Naamrol. bl. 159, 170; Paquot, Mém. T. I, p 538; Saxe, Onom. T. IV, p. 527, 528; Freytag, Anal. Liter. p. 649; van der Wall, Verh. over de handv. en Privil. der stad Dordrecht, bl. 18 volgg; Dez Privil. v. Dordr.; C.R. Hermans in het tweede stuk van het Geschiedk. Mengelw. over de Provincie N. Brabani, D. I, bl. 132-381; Schotel, in Vad. Letteroef. 1859, d. II, bl. 260; (Jacobus v. Oudenhoven) Dez. Lev. v. Alk. e.v.d. Schelling, bl. 359; Dez. Beschrijv. v. Dordrecht. Inl. bl. LXXI, LXXII: Kerkel. Dordrecht D. I, bl. 486; Glasius, Godgel. Nederl.; van der Aa, N.B.A.C. Woordenb.; L.G. Visscher, bronnen voor de Geschied. van Dordrecht in Wap's Astrea 1855, bl. 170 verv.; van Someren, Uytsp. d. Vernuften bl. 231 (Gor. 1686); D. v. Blijswijck, Beschrijv. v. Delft, bl. 883; Bodel Nijenhuis, Topogr. Beschrijv. v. Nederl., No. 414-416, 428, 429, 497, 728, 1249, 1256, 1257, 1286, 1287, 1416; Cat. d. Maats. v. Ned. Letterk., D II, bl. 39, 107, 108, 117, 118, D. III, bl. 34, 303, 304, 347; Muller, Catal. 1859, No. 2233-2238, Hoogstraten, Kobus, de Rivecourt, Abcoude, Naamr. bl. 273; Arrenberg, Naamr. bl. 394; Adelung.