Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 14

[Gilles d' Orval]

ORVAL (Gilles d') of Aegidius Aureae Vallis, werd in het laatst der 12 eeuw in het bisdom van Luik geboren. In zijn jeugd omhelsde hij den geestelijken stand en werd monnik in de abdij van Orval. Hij had eene goede letterkundige opvoeding genoten en werd door zijne vrienden opgewekt de geschiedenis der bisschoppen van Luik, door Heriger en Anselmus aangevangen, te vervolgen. Tot dit doel bezocht hij de bibliotheken der kloosters van Malmedy, Stavelot. Lohes, Gembloux, St. Hubert in Ardenne, St. Laurens bij Luik, St. Jakob in de nabijheid dezer stad en vele anderen. Tot de werken die hij afschreef behoorden o.a. het leven van Albert van Leuven, te Rheims vermoord, en dat van St. Odilius, geschreven door diens zoon Jan, bijgenaamd abbatulus of de kleine abt, waarin deze in drie boeken beschrijft, wat gedurende zijn leven in het land van Luik was voorgevallen. Hij bevond zich in 1230 in het klooster der reguliere kanunniken van Huy, toen Jan d'Aps, bisschop van Luik de reliquien van St. Jan, bijgenaamd het lam, wegens zijne zachtzinnigheid, er uit wegnam. Daar zijne geschiedenis in 1251 eindigt, willen sommigen dat hij omtrent dien tijd gestorven zou zijn. Ofschoon hij veel zorg en moeite besteedde aan het bijeen brengen van de stoffe zijner werken, zoo wordt hij echter geenzins onder de beste geschiedschrijvers gerangschikt en van ligtgeloovigheid beschuldigd. Hij vervolgde de gedenkschriften van den kanunnik Anselmus door Chapeaville in het eerste deel zijner geschiedschrijvers van Luik opgenomen en ook het werk door dezen voor het 2e deel geplaatst, onder den titel van:

Aegidii Aureae Vallis religiosi, Gesta pontificum Leodiensium a domino Theoduino, Wasonis successore, usque ad D. Henricum hujus nominis (270 pp.)

Aubertus Miraeus gaf in het licht: Vita S. Alberti cardinalis, episcopi Leodiensis et martyris, ex manuscriptis Aegidii Leodiensis, Aureae Vallis monachi. primum deprompta et Auctuario ex variis scriptorïbus sumpto illustrata. Antv. 1612 fol., in het Spaansch vertaald door And. de Soto,

Brussel 1613 in 8^o. in het Fransch door Christophel Beys, Lille 1613 in 8^o.

Deze zeer romanesque geschiedenis is getrokken uit het vorige werk.

Dom Bouquet heeft in zijne groote verzameling slechts uittreksels van Gilles d'Orval gegeven. Het merkwaardigste stuk dat hij aan Gilles heeft ontleend is dat over de vermeestering van het kasteel van Bouillon in 1141 op Renaud I, graaf van Bar-le-Duc, 't welk door d'Orval aan een ander werk, getiteld: Le triomphe de Lanbert sur le château de Bouillon, door een ooggetuige, is ontleend. Dat van d'Orval vindt men in Tom XIII van het Recueil des Historiens de France p. 605-617 en het vervolg. Tom. XVIII p. 618-665.

Zie Goethals, Lectures rélatives à l'Hist. des arts, des lettres, des mocurs et de la politique de la Belgique p T. IV p. 25 suiv.; de Wind, Bibl v Nederl. Geschied. bl. 36; van Kampen, Bekn. geschied. der Nederl. letterk. D. I, bl. 86.