Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 14

[Jan Orlers]

ORLERS (Jan), zoon van Jan Orlers en N. van Hout, verwant aan den beroemden Jan van Hout, werd omstreeks of even voor 1580 te Leyden geboren. Hij was schepen en viermaal burgemeester zijner geboortestad, waar hij vroeger ook het beroep van boekdrukker en boekhandelaar uitoefende. Hij overleed den 10 Augustus 1646, en was in datzelfde jaar geschilderd door A. de Vries.

Men heeft van hem:

Der Nassauschen Laurencrans, ofte Beschrijvinge en afbeeldinghe van alle de Overwinninghen, soo te water als te lande, die God Almachtighe de Edelen Hoochmoghenden HH. Staeten der Vereenighde Nederlanden verleent heeft, door het wijs en kloeck beleijd des Hooghgeboren vorste Maurits van Nassau, uitgegeven tot eeuwighe ghedachtenis. Leyden 1610 fol.

Dit werk is opgedragen aan prins Maurits. Uit de opdragt blijkt, dat niet Orlers alleen, maar ook zekere Hendrik van Haestens met hem schrijver van het boek is.

Hiervan verscheen al spoedig eene Fransche vertaling: Déscription et representation de toutes les victoires, sous ta condicte de Maurice de Nassau. A Leyde J.J. Orlers et Henry de Haestens, 1612 fol. Overigens is deze Nastaafsche Lauwerkrans woordelijk nagedrukt in het meer voorkomend werk: Wilhelm en Maurits van Nassau, princen van Orangien, haar leven en bedrijf, oft 't begin en voortgang der Neederlandsche beroerten en oorlogen, gedurende haer beyder leven aldaer voorgevallen. Amst. 1650 fol.

Geslachtboom der Graven van Nassau; inhoudende den oorsprong, afkomste, voortgang, daden en geschiedenissen, der Hooghgheboren graven deszelven geslachts, versiert met XVI af-beeldingen, der voornaemster Nassausche Helden, die door haere onverghelyckelicke stoutmoedicheyt, den staet deser landen hebben helpen vercrygen ende bewaren. Tot Leyden 1616 4^o

La généalogie des illustres contes de Nassau, imprimêe avec la Déscription de toutes les victoires, lesquelles Dieu a octroyées aux notables, haults et puissans Seigneurs, Messeigneurs les Estats des Provinces-Unies du Pays-Bas, sous la conduite et gouvernement de so Excellence le Prince Maurice de Nassau, avec seize Portraits des principaux Héros de la Maison de Nassau, qui ont sécouru, conquis et conservé l'Estat de ce Pays. Deuxiesme édition. A Leyde chez Jean Orlers 1615 in fol.

Généalogia Illustrissimorum comitum Nassoviae; in quâ origo, inermenta et res gestae ab iis, ab anno 682 ad praesentem hunc 1616; cum effigiebus XVI praecipuorum inter eos Heroum, qui incomparabili virtute sua libertatem hujus Reipublicae adjuverint. Collecta ex variis monument. ab. J.O.L.B. 1616 in fol.

Beschryvinge der stad Leyden, het begin, den voortgang en wasdom derzelve enz. mitsgaders een verhael van alle de belegeringen en aanslagen die deselve stad sedert den jare 1203 geleden heeft tot de laatste belegering en verlossing, gevallen in den jare 1574. Leyden 1614 4^o. 2e dr. 1641, vermeerdert met een derde deel, inhoudende den staat der regeringe der stad Leyden; 3 dr. Leyd. bij O. Heyligert en L. Herdingh, zonder jaartal, doch blijkbaar in 1759 of 1762; nieuwste druk (ten onregte de 3e geheeten (1781) met op nieuw opgegraveerde pl. 4^o (de tekst niet vermeerderd), een zeer nuttig en belangrijk werk, 't welk zelfs na de breedere beschrijving van Leyden, door van Mieris en van Alphen, niet geheel overtollig is, alzoo deze laatste onvoltooid is gebleven. Het was begonnen door des schrijvers

oom Jan van Hout, die gedurende en na de belegering secretaris der stad was, na wiens dood Orlers het vervolgde en daarin door Dousa en Scriverius met belangrijke bouwstoffen geholpen werd.

Illustrium Hollandiae et Westfrisiae ordinum alma academia Leydensis. L.B. 1614 4^o. Doch deze is slechts eene vermeerderde uitgave van het boek, 't welk het eerst in 1613 zonder naam des schrijvers in het licht kwam, ouder den titel van Illustris Academia Lugduno-Batava, en aanleiding gaf tot eene uitgave in 1614, die aan Orlers toegeschreven werd, en die op nieuw Meursius aanleiding gaf tot zijne Athenae Batava Libri II. Leyd. 1625.

Zie J. de Lact, Belgii Confoeder. Republ. p. 67; Pars, Ind. Bat. p. 161, 186, 275, 276; Val. Andreas, Bibl. Belg. p.; Foppens, Bibl. Belg. T. II. p. 707; Paquot, Mém. T. III. p. 592, 593; De Wind, Bibl. van Geschied. bl. 318, 319, 320, 568, 569; Bosscha, Neerl. heldend. te land. D. I. bl. 285; Mr. Bodel Nyenhuis, Topogr. lijst van plaatsen no. 1000; Cat. Muller, no. 2398-2400, Cat. d. Maats. v. Nederl Letterk. D. II. bl. 34, 120. D. III. bl. 318. Nav. D. X. bl. 321; van der Monde, Tijdschrift voor de geschiedenis enz. van Utrecht D. VIII. bl. 138, volgg.