Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Bernart van Merode]

MERODE (Bernart van), heer van Sedernich, Rumen of Rummen, (sire de Rummen) Kapelle, Raamsdonk enz. derde zoon van Richard van Merode, ridder, burgemeester van Luik enz. en Agnes van Warfusée, vrouwe van Waroux, was in 1566 een der verbondene edelen. Hij nam al vroeg deel aan het bondgenootschap, en teekende in hunnen naam het verdrag met de landvoogdesse. Terwijl zijn bloedverwant Richard van Merode ontrouw werd, bleef hij getrouw. Geen banvonnis van Alva, geen ongunst der koningin van Engeland, kon hem aan het wankelen brengen. Dapperheid en wijs beleid verzelden alle zijne pogingen ten dienste van het vaderland, over welks belang hij in den kommerlijksten tijd met prins Willem heimelijk raadpleegde. Ten jare 1572 had hij groot deel aan de verovering van Mechelen, welke stad echter kort daarna weder moest verlaten worden. Sedert dien tijd, (de reden is onbekend) begaf hij zich buiten Nederland ter woon. In 1579 woonde hij te Keulen, waar hij een der staatsgemagtigden tot de vredehandeling in die stad was. Toen die handeling, in het volgende jaar werd afgebroken en de Nederlandsche gezanten, volgens last der staten, terugkeerden, bleef Merode met Albada te Keulen, om, op eenen bepaalden voet, en wanneer zich daartoe eene bekwame gelegenheid voordeed, dien vredehandel voort te zetten. Daar deze gelegenheid niet kwam, keerde Merode naar deze landen terug. In 1581 aanvaardde hij, als plaatsbekleeder van den prins van Oranje, het stadhouderschap van Friesland, en bekleedde dien post met allen roem tot 1583, toen hij, wegens hoogen ouderdom, en omdat de last hem te zwaar viel, zijn ontslag verzocht en na lang aanhouden, verwierf, met groote dankzegging voor zijne getrouwe diensten.

Vermoedelijk vergezelde hij het volgende jaar het lijk van zijn vriend, den prins van Oranje, naar het graf. Hij overleed in 1591 te Keulen. Hij huwde niet, gelijk Burman wil, met Anna Literz. maar met Maria van Solenburg de Transsilvanien, dochter van Maximiliaan, heer van Raamsdonk en Grandbois, die hem twaalf kinderen schonk. Nog in deze eeuw hing ter zijner gedachtenis in de groote kerk te Leeuwarden een geschilderd bord met zijn wapen, en de spreuk Mieulx attend Merode.

Zie over het geslacht le Carpentier, Hist. de Cambray Part. III. p. 787-792; Miraeus, Diplom. Belg. Lib. I. C. 9; Opp. T. I. p. 229, 230; Donat. Belg. L. I. C. 152; Opp. T. I. p. 463; Butkens, Troph. de Brab. T. II. p. 52, 53, 126, 127; le Roy, Weereldlyk tooneel van Brab. B. III. bl. 74, 75; Ferwerda, Wapenboek, D. I. St. 2; van Hoogstraten, Woordenb. i.v.; Christineus, Jurisp. Her. P. I. p. 380-382; l'Espinoy, Recherches Liv. I. p. 104; Nobiliaire des Pays-Bas, T. I. p. 11, 162, 171, 206-210, 219, 220, T. II. p. 468, 469; Suite du Supplém. au Nobiliaire, T. I. p. 234, 235, T. IV. p. 151; Loyens, Recueil Heraldique des Bourguemestres de la cité de Liège, p. 240, 241; van Meteren. Ned. Hist. B. II. bl. 272, 277; B. XVI. bl. 57; le Petit, Chron. T. II. p. 233 (die hem verwart met zijn broeder, Willem van Merode, heer van Waroux) Bor, Ned. Hist. B. XIII. bl. 52, 108; B. XV. bl. 210, B. XVII. bl. 19, B. XVIII. bl. 15, 31, B. XIX. bl. 57; P. Burmannus, Sec. Anal. Belg. Praefat. p. CXXVII-CXLII; J.B. de Tassis, Comment. de Tum. Belg. en Hoynck van Papendrecht, Anal. T. II. P. II. p. 102, 349; Wagenaar, Vad. Hist. D. VII. bl. 279, 365, 495; te Water, Verb. d. Edel. D. I. bl. 433, D. III. bl. 127-132, D. IV. bl. 443, 444; Scheltema, Staatk. Ned. o.h.w.; Voorts Bentivoglio, Strada, Cerisier, Beaufort, Lev. v. Willem I; Bilderdijk, van der Vijnckt, Motley, Kobus en de Rivecourt, Groen van Prinsterer, Archives de la maison d'Orange-Nassau (Table de Matières); Friesche Volksalm. 1858, bl. 10; Beleg van Gron. bl. 38; Woordenb. d. Zamenl.; Nav. D. I. bl. 283, D. II. bl. 71.