Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Jonkvrouw van Mechelen]

MECHELEN (Jonkvrouw van), minnares van prins Maurits. Alle geschiedschrijvers komen overeen dat zij uit het oud adelijke geslacht van dien naam, dat zijn oorsprong heeft uit de van ouds doorluchtige familie van Berthout, heeren van de stad en den lande van Mechelen, Grimbergen, Assche enz. geboren is. Volgens van Wijn zou zij de dochter zijn van Jonkheer Anthonis van Mechelen en Jonkvrouwe van Liere, doch volgens Smallegange van Cornelis (zoon van Floris van Mechelen en van Johanna van Liere) en Barbera van Nassau (dochter van Paulus en Margariete van Liere). De opgave van Smallegange is de juiste en komt overeen met die van Herckenrode, waar zij ‘Wilhelmine Dame d'honneur de la princesse d'Orange’ wordt genoemd. Ook omtrent haar voornaam is men het niet eens, sommige noemen haar Wilhelmina, anderen Margaretha en Maria. Wagenaar liet de zaak in het midden. Het testament van Maurits stelt het buiten allen twijfel dat zij Margaretha heette. Van Wijn wil dat zij staatsjonkvrouw is geweest van de prinses van Oranje, Louise de Coligny en Brandt dat zij te Rijswijk woonde, wijl men in 1622 den aanleg op Maurits leven zou uitvoeren te Rijswijk, als hij naar zijne minnares zou gaan. In de oude rekeningen wordt van haar niet gesproken, alleen vindt men in de Resol. der Stat-Generaal 6 Maart 1621 gewaagd van den koetsier van de vrouw van Mechelen. Volgens Smallegange was zij eerst gehuwd met Anthoni van Duvenvoorde, baljuw van Rijnland; 2^o. met Philips van Steelant, heer van Grijsoort, drossaard van Buren, die in 1623 overleed; doch Goudhoeven meldt dat Arend van Duvevoorde, baljuw van Rijnland, die in 1610 in den ouderdom van 52 jaren overleed, in huwelijk had jufvrouw Willemijn van Mechelen, dochter van Anthonis en N. van Lier, terwijl van Leeuwen gewaagt van een jonker Arent van Duyvenvoorde, die in 1599 baljuw werd, doch niet in 1610 maar in 1609 werd opgevolgd door jonkheer Arend van Zwieten. Volgens Elzevier is zij niet met Duivenvoorde, maar alleen met Philips van Steeland, heer van Grijsoord en drossaard van Buren, in 1623 overleden, gehuwd geweest bij wien zij 3 kinderen had. Smallegange meldt ook dat Maurits een heimelijk huwelijk met haar had aangegaan. Behalve vijf bastaarden bij anderen, had Maurits bij haar twee zonen, Willem en Lodewijk. Hij vermaakte haar bij testamentaire dispositie van 13 April 1620 een lijfrent van 4200 car. gls. 's jaars, welke rente hij bij codicil van 5 April 1625 nog vermeerderde met f 1800 's jaars. Zij was in 1626

ambachtsvrouw van de heerlijkheid Oudshoorn, en leefde nog in 1642, waarschijnlijk woonde zij in hare laatste dagen in het Hof van Sessen te Leiden bij hare zuster Wilhelmina, die er bezitster van was tot 4 Dec. 1631, toen zij het verkocht. Bekend is het gedicht van Huig de Groot, Klachten der vrouwe van Mechelen over de min der Princen van Orange.

Zie Wagenaar, Vad. Hist. D. X. bl. 499, 501; van Wijn, Bijv. bl. 117; Smallegange, Chr. v. Zeel. bl. 718; van der Vijnckt, Troubles des Pays-Bas, T. III. p. 66; den vervolger van Schiller Gesch. d. Abf. d. Niederl. Th. III. S. 507; van der Kemp, Maur. van Nassau, D. IV. bl. 165, 394; Stolker, Mengelw. d. Vad. Letteroef. 1830, bl. 43-49; Aitsema, Sak. v. staat en oorl. D. I. bl. 455; Goudhoeven, Chr. v. Holl. enz. D. II. bl. 167; S. van Leeuwen, Inl. voor de Costum. van Rijnland, bl. 55; Brandt, Hist. d. Ref.; Kron. v.h. Hist. Genoots. 1854, 2 ser. bl. 21-27; Bussching, Nieuwe Geogr. D. IV. St. III. bl. 109; De Herckenrode, Collection de Tombes, etc.; de la Pise, Tabl. de l'Hist. d'Orange; Gaukens, Adel Lexicon art. Pölnitz. Nehalemnia D. I. bl. 49; Navors. D. III. bl. 229, D. IV. bl. 203, 350, D. V. bl. 251; Bijbl. 1855, bl. XXV; D. VII. bl. 192, D. VIII. bl. 80, 116; D. III. (N. jaarg.) bl. 143; Klioo's kraam, D. I. bl. 251; Verscheiden Nederd. Ged. bl. 29; Timarcten, Gedenkstuk. 1778, D. II. bl. 65.