Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Carel van Mander]

MANDER (Carel van), zoon van Carel van Mander en van Cornelia van Rijswijke, werd waarschijnlijk te Delft geboren, en vergezelde zijne moeder naar Denemarken. Men wil dat hij ook Italie bezocht zou hebben. Hij was hofschilder des konings en een uitmuntend portretschilder. Zijne schilderingen zijn in de paleizen in Denemarken, o.a. op het kasteel Christiaansburg te Koppenhagen het portret van Christiaan IV; in de groote galerij van schilderijen een kluizenaar geknield voor het ligchaam van den Deenschen vorst Suend, die in de kruistogten sneuvelde; een Tartaarsch gezant, die zich in 1655 te Koppenhagen ophield, en het hoofd van een zijner bedienden liet afslaan; het Gezigt en het Gehoor afgebeeld door een grijsaard met een bril en eene oude vrouw met een hoorn en een dwerg; in de galerij van graaf Moltke te Koppenhagen, de hoogepriester Aäron en een drinkende man. Op het kasteel Frederiksburg is eene geheele kamer, behoorende tot de Galerij van beroemde mannen onder iederen koning uit den tak van Oldenburg, gevuld met werken van van Mander, als: leden der koninklijke familie, veldheeren, admiraals, onder welken de beroemde Guldenlöwe, de Spaansche graaf Reballedo die de Silvae Danicae en andere werken heeft geleverd.

Het blijkt dat hij in 1657 te Amsterdam was, en o.a. het portret van J. van Vondel vervaardigde, waarop deze

een gedicht schreef. Hij bezat te Koppenhagen een huis in de Osterga (Oosterstraat) en had een kabinet met zeldzaamheden. Hij stierf in 1672 en werd in de St. Pieterskerk begraven.

Van hem bestaat:

Icones plerarumque partium tam internorum quam externorum humani corporis, naturali magnitudine et forma, secundum ductum sectionum Thomae Bartolini, a Jacobo van Mander, Apelle regio vivis coloribus, deinde ab Alb. Haelwegh, regio glypta, aeri incisae, pro anatome augusta, necdum ultimam manum adepta. Th. Bartho, Dom. Anatom. Hafn. 1662.

De pulvere Tabaci poëma. Hafniae 1666. 4^o.

Louwerkrans voor alle liefhebbers der snuyffs tabacks. Coppenhagen 1665 in 4^o. herdrukt in 1668 met eenige andere gedichten.

Zie Houbraken, Schouwb. der Schild. D. I. bl. 231; Immer, zeel, Lev. en werk. d. Holl. en Vl. Schild. D. II.; Kramm, Lev. en werk. der Holl. en Vl. Schild. D. IV. bl. 1055; Chron. v.h. Hist. Genoots. D. VI. bl. 227; Witsen Geysbeek, B.A.C. Woordenb. D. IV. bl. 312; Vondel, Poëzij, D. I. bl. 548; Schotel, Gesch. v.d. tabak, koffij en thee.