Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Cornelis van Lennep]

LENNEP (Cornelis van), zoon van David van Lennep en Margaretha Sylvius, werd den 22sten Februarij 1751 te Haarlem uit deftigen huize geboren. Met uitmuntende geestvermogens toegerust, mogt hij ook de voordeelen eener beschaafde opvoeding genieten. Na zich genoegzame kennis in de voorbereidende wetenschappen, onder leiding van een gouverneur, verworven te hebben, begaf hij zich naar Leiden, waar hij het onderwijs van Voorda in het Romeinsche regt, en van Pestel over het Staats- en oud-Hollandsch- regt bijwoonde, doch meerder smaak vond in de studie der oude talen en wiskunde, en met ingenomenheid de lessen van Ruhnkenius over Terentius en die van Lulofs over de astronomie hoorde, terwijl hij bij den lector Fas privaat-onderwijs in de wiskunde genoot. Den 2den Mei 1772 werd hij tot doctor in de beide regten bevorderd, na het verdedigen eener Dissertatio exhibens quaestiones quasdam de Tributis. Na zijne promotie zette hij zich te Amsterdam neder, en werd, daar hij vlug, werkzaam en kundig was, in 1776 tot commissaris van de desolate boedelkamer, en vervolgens tot hoogere betrekkingen, in 1782 tot schepen en raad en in 1785 tot baljuw en schout van den Diemermeer benoemd. Het bestek van dit werk gedoogt niet den heer van Lennep in zijne politieke loopbaan te volgen, aan te toonen welke nuttige inrigtingen hij hielp tot stand brengen en welke gewigtige diensten hij Amsterdam, vooral bij gelegenheid dat die stad door de Pruissen, onder den

hertog van Brunswijk, bedreigd werd, heeft bewezen. Zulks is opzettelijk gedaan door 's mans kleinzoon, die eene uitvoerige levensschets, doormengd met allerbelangrijkste uitwijdingen over den toenmaligen staat van zaken, van hem gegeven heeft. Wij bewonderden, onder het lezen van dit classieke werk, de grondige kennis, wijze voorzigtigheid, kalmte, beradenheid, maar tevens de kordaatheid en zelfverloochening van den uitstekenden man, die personen van zaken wist te onderscheiden, en zich nooit zoo verre door partijzucht liet verblinden, om de verdiensten van andersdenkenden te miskennen; wiens briefwisseling met zijne echtgenoot, die gedurende de verwikkelingen van 1787, het Manpad met hare kinderen bewoonde, een liefelijk tafereel van zijn huiselijk geluk en huiselijke deugden, zijn kloek verstand, warm en gevoelig hart en onwankelbaar vertrouwen op de goddelijke voorzienigheid, in het schoonste daglicht stellen. Als tegenstander van het stadhouderlijk bewind, werd hij in 1787, na de Pruissische interventie, van zijn regeringspost ontslagen.

Hij bleef ambteloos tot in 1795, toen hij tot lid van het comité van algemeene veiligheid - een naam, die op zijn aandringen, met dien van comité van waakzaamheid verwisseld werd - werd verkozen. Niet lang daarna vertrok hij, tot provisioneel representant van het volk van Holland, gekozen, naar 's Hage. Nadat hij den 17den Julij 1795, tot lid der commissie voor de zaken der Oost-Indische compagnie was benoemd, zag hij zich door zijne stadgenooten terug geroepen om eene andere bediening waar te nemen, die namelijk van lid van het te Amsterdam ingestelde comité van justitie, een ligchaam, dat de oude schepensbank vervangen moest. Gretig nam hij die bediening aan, en zag zich onmiddelijk het voorzitterschap van het nieuw ingestelde kollegie opgedragen. Met ingenomenheid nam van Lennep zijn post waar, en groot was zijn blijdschap, toen hij zich in het volgend jaar niet tot effektieven representant, maar, en wel door het Eerste IJ-District, slechts tot tweeden plaatsvervanger van den representant gekozen zag. Hij had nu eenig regt te hopen, dat hij alzoo niet opgeroepen zou worden om naar den Haag te gaan. Het viel echter gansch anders uit. De representant van het genoemde district, J.P. van Wickevoort Crommelin, was ook in het Negende gekozen. In diergelijke gevallen van dubbele verkiezing, wordt bij onze tegenwoordige wetgeving aan den gekozene de vrijheid gelaten, zich te verklaren, welke van beide hij aanneemt, doch toen besliste het lot, en Crommelin viel het Negende District ten deel. Zijn eerste plaatsvervanger zou derhalve aan de beurt hebben gelegen, om het Eerste District te vertegenwoordigen, doch deze was zelf reeds verpligt geweest, voor een ander district in te springen, en zoo moest van Lennep als tweede plaatsver-

vanger optreden. Te vergeefs waren zijne pogingen om zich van dien lastpost te ontslaan, hij moest gehoorzamen en zich wederom te 's Hage vestigen. Welhaast zag hij zich verschillende min of meer gewigtige commissiën opgedragen, die hij allen met zijne gewone naauwkeurigheid en ijver vervulde, en den 9den December 1796 tot het (veertiendaagsch) voorzitterschap gekozen. Ook met betrekking tot het door hem toen verrigtte en zijne politieke houding in de nationale vergadering, verwijzen wij naar het genoemde werk van zijn kleinzoon.

Den 22sten Januarij 1798 werd de Nationale vergadering in een Constitueerende vergadering, representeerende het Bataafsche volk, verwisseld, en nam van Lennep zijn ontslag; doch niet lang daarna werd hij tot lid der tweede kamer van het vertegenwoordigend ligchaam benoemd, en hem, nadat de aanblijvende leden van dat ligchaam, op 29 Julij 1800, wederom bij de tweede kamer ingedeeld waren, door haar onmiddelijk tot voorzitter gekozen.

Toen deze vergadering in 1801 ontbonden en vervangen werd door een Wetgevend ligchaam, werd hij insgelijks lid van hetzelve. Twee jaren later lag hij deze waardigheid neder om zitting te nemen in den raad van Amsterdam, door wien hij voor dat jaar tot wethouder werd benoemd, en ook als wethouder het volgende jaar aanbleef. Toen in 1805 het Wetgevend ligchaam door de Vergadering van Hunne Hoogmogenden vervangen werd, betoonde van Lennep geen lust om op dit nieuwe staatstooneel een rol te spelen en liet zich in 1808 het lidmaatschap der vroedschap te Amsterdam welgevallen. Na de inlijving van ons vaderland in het Fransche keizerrijk bemoeide hij zich niet meer met politieke zaken, doch hij moest in 1811, op uitdrukkelijke begeerte van den prins van Plaisance, den post van lid des raads van het arrondissement aannemen. Hij was ook lid van het Syndicaat en curator der Doorluchtige en Latijnsche school te Amsterdam en bekleedde nog andere door hem vrijwillig aanvaarde posten, onder welke die van kommissaris van de kweekschool die hij had helpen stichten.

De politieke loopbaan, dien van Lennep, gedurende zoo vele jaren doorliep, en hem met werkzaamheden overkropte, werd nogthans bij hem geen beletsel in het beoefenen der wetenschappen en fraaije letteren. Hij was lid van alle letterkundige en wetenschappelijke genootschappen in ons vaderland, in eenige van welke, zoo als in de Amsterdamsehe, onder de spreuken: Diligentiae Omnia, Patria en Concordia et Libertate bij welke hij verschillende fraaije dichtstukken en uitmuntend bewerkte verhandelingen heeft voorgedragen. Eenige, zoo Latijnsche, Fransche als Nederduitsche gedichten van van Lennep werden enkel ten gevalle van vrienden gedrukt, later is er een Bloemlezing zijner Nederduitsche gedichten verschenen. Zij zijn

meestal op een zachten, godsdienstigen toon gestemd, en doen het hart, het gevoel en den smaak van den dichter eer aan. Behalve van poëzij en letterkunde, was van Lennep ook beminnaar der ornithologie, mineralogie, entomologie, meteorologie en andere met het landleven in verband staande studien. Hij huwde den 24 October 1773 met Cornelia Henrietta van de Poll, die hem twee zonen en twee dochters schonk. Hij stierf den 1 Februarij 1813 in den ouderdom van nog geen volle 62 jaren.

Zijn dood werd algemeen betreurd, en inzonderheid door hen, die hem kenden en wisten te waarderen. Wanneer het pas gaf had hij een ontzagwekkend voorkomen, doch tevens had hij een beminnelijken eenvoud, goedhartige dienstvaardigheid en echte humaniteit. Als staatsman was zijn gedrag noch dubbelzinnig noch onstandvastig; hij bleef verknocht aan zijne grondbeginselen, die hij rondborstig beleed, doch had een afkeer van allen onregt en geweld. In zijn huisselijk leven was hij een teêrhartig echtgenoot, een zorgvol en minnend vader of grootvader, een vrolijk gastheer. Jeronimo de Bosch vervaardigde een kort doch zinrijk distichon op hem.

Zie Het leven van Mr. C. van Lennep, 1751-1813, beschreven in verband met zijn tijd, toegelicht uit zijne gedichten en vermeerderd met ongedrukte Brieven en Bescheiden door Mr. J. van Lennep, met portret en vier facsimiles; Handel. der Jaarl. Vergad. van de Maatschappij van Ned. Letterk. te Leyden 1813; Witsen Geysbeek, Biogr. Anth. Crit. Woordenb. D. IV. bl. 182; de Bosch, Carm. p. 273; Handd. van Letterk. 1813; Navorscher, 1853, Bijblad XXX en CI.