Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 9

[Jan IV]

JAN IV, hertog van Brabant, geboren in 1403, was de zoon van Antonie van Bourgondië, hertog van Brabant, en van Johanna van Luxemburg. Op het artikel van Jacoba van Beijeren hebben wij vermeld, dat het de begeerte van Jacoba's vader was dat zij met Jan IV in het huwelijk zou treden. Deze echtverbindtenis, ofschoon tegen den zin van Jacoba, had te 's Gravenhage in de lente van 1418 plaats, en het is als echtgenoot van de wettige gravin van Holland, dat hij als graaf van dat gewest eene plaats in onze geschiedenis inneemt.

Onder de belangrijkste gebeurtenissen tijdens zijn bestuur voorgevallen, moet genoemd worden zijne mislukte belegering van Dordrecht in 1418, en zijne daarop gevolgde verzoening of vredehandeling met Jan van Beijeren. De geschiedenis heeft echter niet veel en allerminst iets goeds van hem te melden. Zwak van ligchaam, bekrompen van verstand en traag van aard, was hij evenmin in staat zijne eigene onderdanen in Brabant te regeren, als pal te staan voor de belangen van zijne ongelukkige gemalin, die hem hare hand had geschonken, om sterk te zijn tegen hare vijanden. En niet alleen daardoor scheen hij voor haar ongeschikt te zijn, maar hij legde het er ook op toe haar op alle mogelijke wijzen te kwellen. Zijn

schandelijk gedrag had dan ook groote invloed op haar levenslot, en wettigde alzoo eenigzints den onvoorzigtigen stap dien zij beging, door zich in de armen van den hertog van Glochester te werpen.

Na alzoo van zijne gemalin ontslagen te zijn, zocht hij troost bij Filips, hertog van Bourgondië. Deze was slim genoeg om niet voor zijne plannen openlijk uit te komen, maar vergenoegde zich met den titel van ruwaard, aan hem door hertog Jan opgedragen. Laatstgenoemde zette nu, geholpen door Filips van Bourgondië, den strijd tegen Jacoba voort, totdat hij den 17^den April 1427 te Brussel overleed.

Hij stichtte in 1425 de Leuvensche hoogeschool.

Zie Balen, Beschrijv. van Dordr., het Regist. op Jan; Hoogstraten, Woordenb. D. II. St. II. bl. 358; Wagenaar, Vaderl. Hist. en van Wijn, Aanm. en Bijv. de Regist. op Jan; Scheltema, Staatk. Nederl. D I. bl. 522; Collot d'Escury, Holl. Roem, D. II. bl. 35, 37; Arend, Algem. geschied. des vaderl. D. II. St. II. bl. 460-575; Kron. van het Hist. Genootsch., het Regist. op Braband; van der Chijs, de Muuten van Brab. en Limburg, bl. 129-138; de Munten der Heeren en Steden van Gelderl. bl. 134; de Munten van Holl. en Zeel., bl. 327-331.