Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Jean Emile Humbert]

HUMBERT (Jean Emile) jongere broeder van Daniel Pierre Giottin Humbert de Superville, werd geboren te 's Gravenhage den 28 Julij 1771, en ontving ook aldaar grootendeels zijne opvoeding.

Hij was in 1795 luitenant der genie in dienst der staten generaal van de Vereenigde Nederlanden, toen de bey van Tunis aanzoek deed om eenige genie-officieren, ten einde, onder anderen, het fort la Goulette beter te bevestigen.

Deze taak werd aan vier officieren, waaronder onze Humbert, opgedragen. De opgevolgde openbare omstandigheden, terwijl Humbert een aanhanger van het huis van Oranje was, waarbij kwam zijn huwelijk met eene dochter van den heer Nijssen, Nederlandsch consul te Tunis, waren, bij het vertrek der drie overige officieren, oorzaak dat Humbert in dienst van den Bey bleef tot dat Nederland het Fransche juk had afgeschud.

Toen verkreeg hij in het vaderland eerst den rang van kapitein, later van luitenant kolonel der genie; ook het ridderkruis der Orde van den Nederlandschen Leeuw.

Nadat in 1820 het kabinet van archaeologie te Leyden door den hoogleeraar Reuvens als afzonderlijk museum gevormd was, beijverde deze geleerde zich om de oudheidkundige verzameling ook door aankoopen, zoo op de Barbarijsche kust, als in Griekenland en Italie, te vermeerderen.

Daartoe was ook Humbert dienstig. Hij bezorgde al spoedig vier belangrijke oude Punische monumenten, zijnde grafsteenen, die hij op den grond van het oude Carthago (niet verre van het hedendaagsche Tunis gelegen) ontdekt had. Hij gaf daarover ten jare 1812 uit:

Notice sur quatre cippes sepulcraux découverts sur le sol de l'ancienne Carthage.

Hamaker en Reuvens deelden over deze in de geleerde wereld veel gerucht makende bijna eerste bekend gewordene Punische monumenten hunne toelichtingen mede onder den titel van:

H.A. Hamaker, Diatribe philologico-critica, monumentorum aliquot Punicorum, nuper in Africa repertorum, interpretationem exhibens & C.J.C. Reuvens, periculum animadversionum archaeologicarum ad cippos Punicos Humbertianos, een deel in 4^o. met naauwkeurige afbeeldingen, (Leiden 1822)

Later werd de kolonel Rottiers (een Antwerpenaar, die van de Russische regering, in welker dienst hij, vooral in Georgie, geweest was, den rang van kolonel had bekomen) naar Griekenland, en Humbert naar Italie gezonden, beide om oudheden te verzamelen. De wetenschap lievende Falck bezorgde daartoe de magtiging.

Beide oudheidzoekers kosteden aanmerkelijke sommen aan het vaderland, maar de bezendingen, die een gevolg der reizen van Humbert waren, konden belangrijk genoemd worden, in het bijzonder de te Cortona aangekochte Etrurische bronzen voorwerpen, vooral fraaije beeldjes van het museum Corazzi, verder eene aanzienlijke verzameling Etrurische grafmonumenten: - eindelijk eenige van den minister van marine des Beys van Tunis aangekochte marmeren beelden, waaronder een meer dan levensgroote Trajanus; het belangrijkste was echter de te Livorno verkregene collectie Egyptische oudheden van den heer d'Anastasy, consul-generaal van Zweden te Alexandrie

De merkwaardige antieke en middeleeuwsche medailles en munten door Humbert verzameld, kwamen in het koninklijk penningkabinet te 's Hage; latere door hem bijeengebragte stukken in de verzameling van den hoogleeraar van der Chijs te Leyden.

Humbert genoot jaren lang de vertrouwde vriend-

schap van den heer Reinhold, Nederlandsch afgezant te Rome, en was verder met hem steeds in briefwisseling. Het zal waarschijnlijk wel ten huize van den heer Reinhold geweest zijn, dat Humbert door den geleerden Niebuhr, geraadpleegd werd over de juiste plaats waar het oude Carthago zich bevonden zal hebben. Niebuhr roemt in zijne Römische Geschichte onzen landgenoot, aan wien hij zegt de beste narigten over de ligging der zoo even gemelde beroemde stad te danken te hebben, als: ‘einen rechtlichen, offenen, redlichen, geraden Soldaten.’ In de uitgave van Zeiss stond de naam nog geschreven Hömberg, ofschoon met de aanmerking daarbij, dat men voor de juistheid van de spelling niet kon instaan. Bij Isler vindt men dien echter behoorlijk gespeld, ter eere van de nagedachtenis van onzen landgenoot.

Niebuhr verhaalt verder dat de teekeningen van den overste Humbert in handen vielen van Camille Borgia, een neef van den kardinaal Borgia. Van diens weduwe werden zij door de Nederlandsche regering gekocht. Reuvens wilde met behulp dezer nieuwe bouwstoffen een groot werk over het oude Carthago uitegeven, had daarvoor reeds belangrijke briefwisseling gevoerd en veel voorbereid, toen de onverbiddelijke dood hem op den 26 Julij 1835 uit het leven rukte en ook dit belangrijk plan in duigen deed vallen.

Humbert aan het zachte klimaat van de oevers der Middellandsche Zee sedert meer dan 40 jaren gewoon geraakt, kon zich niet meer aan dat van zijn geboorteland gewennen. Telkens keerde hij daarom naar Italie terug en bekwam ook verlof om daar zijn pensioen (veelal te Pisa) te mogen verteren. Eenmaal, terwijl zijn huisgezin zich nog te Tunis bevond, van eene reis naar het vaderland terug keerende, vond hij zijne gade en eenig overgeblevene dochter aan de pest overleden.

Hoewel treurende over zijn onherstelbaar verlies, bleef Humbert steeds in het belang der wetenschap werkzaam. De gebeurtenissen van het jaar 1880 verboden in hare gevolgen echter alle aankoopen van eenig belang aan de Nederlandsche regering.

Humbert stierf, na eene langdurige en smartelijke ziekte, te Livorno den 20 Februarij 1839. Het strekt hem tot eer dat hij zijnen getrouwen bediende Stefano Vucovidi een legaat van 200 Francesconi (ongeveer f 600 Nederl.) maakte.

Zijne nagelatene muntverzameling kwam naar Nederland en werd door zijnen broeder Daniel Pierre uit de hand, helaas naar buiten 's lands, verkocht. Zijne gelaats-

trekken door Boggi geschetst, bestaan in teekening bij mr. Bodel Nyenhuis.

Te Livorno op het kerkhof der Nederlanders begraven, vindt men op Humbert's graf dit opschrift, dat hij zelf verordend had:

Ci-gît

JEAN ÉMILE HUMBERT,

qui fut utile aux sciences

par sa découverte sur les ruines

de Carthage.

Né à La Haye le 28 Juillet 1771,

Mort à Livourne le 20 Février 1839.

Zie Hand. der Maats. van Ned. Letterk 1849, bl. 132, 133; Part. berigt