Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Anselmus van Hulle]

HULLE (Anselmus van), een portret en historieschilder, in de XVIIde eeuw te Gent geboren. Reeds in jeugdigen leeftijd verliet hij zijne geboorteplaats en vestigde hij zich in Holland, waar hij schilder van den prins van Oranje Frederik Hendrik, en, na diens dood, van keizer Ferdinand III werd. Prins Hendrik zond hem in 1647 naar Munster om de aldaar vergaderde gevolmagtigden der mogendheden tot het sluiten van den algemeenen vrede, uit te schilderen. Al die afbeeldingen zijn uitmuntend in het koper gebragt in folio ten getale van 131, niet, gelijk Nagler wil van 136, door Petrus de Jode, Paul Pontius, Theod. Matham en Philips Galle. In 1648 verscheen te Antwerpen in fol.

Pacis Antesignani, sive Icones Legatorum, plene potâs-

tate instructorum, qui nomine Pont. Max., Imperatoris, Regum et Rerum publicarum ad Pacem Universalem constituendam Monasterium Westphalorum et Osnabrugam convenerunt; magno studio ad vivum expressae per Anselmum van Hulle, coelo insigniorem hujus saeculi sculptorem, Antv. 1648, 1691, fol.

Deze verzameling van 48 portretten werd in 1649 nog gevolgd door eene van 78 met den volgenden titel:

Portraits au nombre de 78 des députés plenipotentiaires au traité de Munster, gravez d'après d' Anselme van Hulle de Gand, par Paul Pontius, Pierre de Jode, Corn. Galle le genre, Matthieu Borrekins, Conr. Haumans, Ant van der Does et Pierre Bailliu, 1649, in folio.

Hierop volgde in 1697 te Rotterdam bij Pieter van der Slaart:

Pronkbeelden der Vorsten en Vredehandelaars, dat is: Verbeeldingen van alle de Personaadjes die het roemruchtige Munstersche en Osnabrugsche vredeverbond hebben gesloten en uitgevoerd. Al 't zamen ten tijde der vergadering na 't leven geteekend door A. van Hulle, schilder des Princen van Oranje, Hooge gedagtenis en door de keurlijkste Mecsters dezer eeuwe in hondert een en dertig kunstplaten gesneden. Nu eerst uit de nagelaten schatten van een groot heer hervoortgebragt en nieuwlijks met eene beschrijving opgeluisterd enz., ook met den volgenden Latijnschen titel:

Icones principum, ducum et legatorum qui Monasterii et Osnabruggae pacem Europae reconciliarunt, quosque singulos ad novam imaginem expressit A. van Hulle, (Gandavensis) 1697, in fol. cum 131 iconibus aeri incisis.

Dit werk werd door Petrus Rabus met eene voorrede en verklaring in het Latijn en Nederduitsch in het licht gegeven, waarin hij meldt ‘dat thans voor het eerst dit werk verscheen, aangezien deze koperen platen verloren waren, en men ze bij het bombardement van Brussel, even na 1695, in een kelder, of eenige donkere kamer van een door het bombardement geteisterd huis vond, in een zeer verwaarloosd pak, bevattende de oorspronkelijke koperen platen, die toen, (1696), naar Holland vervoerd en door den boekhandelaar P. van der Slaart gekocht en uitgegeven waren.’ Reeds lang was dit werk, meldt Kramm, door dien titel een raadsel, namelijk, dat er nimmer te voren iets daarvan, hetzij geheel of gedeeltelijk, zou uitgegeven zijn, tot dat het mij bleek dat een gedeelte van de voornaamste vredehandelaars, reeds in 1648 te Antwerpen en nog een jaar later, ten getale van 76 (78) stuks verschenen waren, hetgeen mij in 1848, bij het tweede jubilé dezer zoo hoog gewigtige gebeurtenis aanleiding gaf tot een

uitvoerig berigt in het Letterlievend Maandschrift 1848, No. 7, (Afbeeldingen der Munstersche Vredehandelaars).

Op den Cat. van Hulthem komen nog voor:

Vingt-six portraits d'ambassadeurs et d'envoyés qui participèrent à la paix de Munster; graves par J. Holsteyn, A. van Waesberge, J. Suyderhoef, kl. in folio.

Suite de 43 portraits de personnages celebres, qui à l'exception du premier et du dernier ont signé la paix de Munster et graves d'aprés Anselme van Hulle, le premier répresente Charles II. roi d'Espagne, d'après J. Carenno, par J.F. Leonart: le dernier le portrait de l'évéque van den Bossche, d'aprés Adrien Passeniers de Gand, par Corn. van Caukercken, 1 vol. fol.

Volgens Kramm komen zijne portretten weinig voor, zijn ongeteekend, zeer fabriekmatig behandeld en van weinig kunstwaarde.

Op het kasteel Zuilen te Zuilenstein is nog een voor dit werk vervaardigd portret in wezen, namelijk van den Franschen gezant Hendrik van Orleans, hertog van Longueville.

In het museum van de koninklijke academie van teeken-, schilder-, beeldhouw- en bouwkunst te Gent, is een stuk van hem aanwezig, zijnde een Tafereel uit de gewijde geschiedenis, waarvan de figuren van natuurlijke grootte zijn; het is breed geschilderd, schitterend van koloriet en krachtig van toon.

Hij overleed in 1665.

Zie Immerzeel, t.a.p., bl 64; Kramm, t.a.p., bl. 766, 767; van der Vynckt, Ned. Beroert., D. IV. bl. 384; Collot d'Escury, Holl Roem, D. II. bl. 85, A. II. bl. 216; Foppens, Bibl. Belg., T. I. p. 66; Bibl. Hulth., Nrs 9100, 24446, 24447, 24448; Chron.