Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Everardus van der Hooght]

HOOGHT (Everardus van der) werd als proponent beroepen te Knollendam en Marken (1669), vervolgens te Nieuwendam in Waterland (1680), waar hij in Julij 1716 stierf. Hij was zeer ervaren in de Oostersche talen en hield een collegie over de Hebreeuwsche taal, waaraan mannen en vrouwen deelnamen. Hij was zoo vaardig en zijne leerlingen waren zoo leergraag, dat zij na dertig en minder lessen ontvangen te hebben, een gedeelte des Bijbels verstaan, en naar de regelen der taalkunde verklaren konden. De ijverige man getuigde o.a. van jufvrouw M. d(e) B(ruijn) dat zij het binnen zeer korten tijd zoo verre gebragt had, dat zij voor haren leermeester en het gezelschap der Jufvrouwen, in elke bijeenkomst, twee of drie psalmen taalkundig konde verklaren. Zoo had eene andere jufvrouw A.M., na slechts dertien lessen gehad te hebben, den geheelen tweeden psalm taalkundig weten uit te leggen, terwijl zij het in de volgende tien lessen zoo ver bragt, dat zij in den Hebreeuwschen bijbel overal, of, gelijk men in de scholen spreekt, ad aperturam libri, in het oorspronkelijke verstond, en van de geleerde werken van Buxtorf, Coccejus en Leusden een verstandig gebruik kon maken. Andere jufvrouwen hadden verder vorderingen gemaakt, geëvenredigd aan den tijd, gedurende welken

zij het onderwijs genoten hadden. Geen wonder dat van der Hooght met genoegen op zijn werk nederzag, en verklaarde, dat de orde, in de voorrede van zijne Deure en in zijn Marg voorgeschreven, suffisant was, om selfs de ongeletterde binnen soo korten tijd te brengen tot verstand van den Hebreeuwschen Bijbel. Zijne uitgave van den Hebreeuwschen bijbel, in quarto en octavo meermalen herdrukt, werd steeds voor een der beste geacht. Ook was hij een ijverig beoefenaar der godgeleerdheid, vooral der ascetica, waarin hij verscheidene schriften in het licht gaf.

Hij was de eerste die de pen opvatte tegen de Betoverde Wereld van Bekker, en gaf de nagelatene leerredenen van zijn leermeester Lodenstein in het licht. Zijn schriften worden zeer verward opgegeven. Op een lijstje in de Boekzaal van 1716, vindt men de volgende:

De Heidelbergse Catechismus, verhandelt in de Nieuwendammer kerk voor de gene, die zig ten Avondmaal willen bereyden, tot voldoening van de Synodale last van den jare 1618 in de zeventiende zitting, ende op haar speciaal verzoek, ijverig aanhouden, en vertoog van haar vrijwillig offer der drukkosten, opgesteld en na voorgaande approbatie overgegeven aan de Nieuwendammer jeugd, door haren predikant E.v.d.H., Amst. 1696, 8^o. Het tweede deel verscheen 1701, 8^o. Van beide gaf Rabus een verslag in Boekzaal van Europa Julij en Augustus 1696 en Mei en Junij 1701, Amst. 1714, 8^o. (Grondige verklaringen over den Heidelbergschen Catech.) Amst. 1716.

Korte aanmerkingen over de orde van een welgestelde predikaetsie, waarbij ook regelen gevoegt zijn om ordentelijck te bidden, Amst. 1708, 8^o.

Voorrechten van het waare Christendom, Amst. 1692, 8^o.

Zaligheit der Vreedsaemen als een voorrecht van eenen verloochend Naervolger van Christus, Amst. 1708, 8^o.

J. van Lodesteyn's negen predicatiën over eenige stoffen dewelke heel zelden worden geleert, en nog minder geparactiseert. Nagezien, ter drukperse bequaam gemaakt, en verrijkt met een voorreden, als ook met een beschrijving van het leven en sterven van den grooten zelfverloochenaer J. van Lodesteyn, Amst. 1697, 12^o.

Mogelijk hetzelfde met

Geestelijke Opwekker of XIX predikatien van J. van Lodesteyn.

Janua linguae sanctae of Deure der H. Taele, zijnde eene ontlediging over de X eerste Psalmen, 1686.

Medulla Grammaticarum Hebraicarum, qua quicquid praestantissimis hactenus Grammaticis est laudatum, ex ipsissimis Punctationis sex fundamentis, tam dilucide, propria

praxi, illustratum eruitur; ut vel ipse tyrunculus Musarum sacris modo iniatus, mensis spatio, omnia Punctationis fundamenta pluribus capitibus proprio Marte, magno cum judicio et fructu applicare valeat. Quibus accedit syntaxis Hebraea, Chaldaea et Syra Latino-Belgica, concensu Grammaticorum confirmata, Amst. 1696, 8^o.

Het marg der Hebreeusche Tael-konsten, vertoonende alle de Regulen en ongeregeltheden der Hebr. tale, zijnde een Aenhangsel van 't boek genaemt Pethath Leschoon Hakkoodhesch enz. (Oct. 1686), Amst. 1687, 4^o.

(Met een Aanspraack, Opdragt aan de Messieurs en Juforouwen die aan het Hebreeuwsch collegie participeren).

Syntaxis Hebraea, Chaldaea et Syra (Lat. en Duitsch).

Index Grammaticalis over Ps. I en II.

Bladwijzer over Ps. IX en X.

Lexicon Novi Testamenti Graeco-Latino-Belgicum.

Volstrecte Borgttogt, Amst. 1709, 8^o.

Wegwijzer tot de Grieksche tael.

Analysis Graeca, over Matth. I-IV en over de XII Artykelen des Geloofs.

Biblia Hebraica, Amst. 1705, meermalen in 8^o. en 4^o. herdrukt; 't laatst rec Hahn. Lips. 1839, 8^o.

Zedigh onderzoek over het boek, genaamt de Betoverde Wereld, 2 d. Het laatste verscheen Amst. 1694, 4^o. Men vindt er een verslag van bij Rabus, Boekz. van Europa, Julij en Aug. 1694. Zeven Brieven op den naam van Haghebher Philacthces, over de Betoverde Wereld van B. Deze werden beantwoord in Brief van den schrijver des boeks de Betoverde Wereld genaamd, aan den Eerw. Heere E.v.d. Hooght, yverigen dienaar van 's Heeren Gemeente tot Nieuwendam, Amsterd. bij G. Borstius z.j. 4^o. Hierop volgden Twee Brieven van Balthasar Bekker, Pred. tot Amsterdam aan Everardus van der Hooght enz. Beide over het Boek genaamd de Betoverde Wereld enz., Franeker 1692, 4^o.

Een en dertig onderhandelingen over Godts huishoudinge met zijn kerke ten allen tijden, Amst. 1702, 8^o. 2 d.

Korte Aanmerkingen over verscheide hedendaegsche schriften, vervat in V hoofddeelen.

A. B C van het geestelijk christendom.

Roekeloozen ijver der nieuwsgezinden.

Zie Paauw en Veeris, Vern. Hist. Alphab.; van Kampen, Bekn. Geschied. der Ned. Letterk., D. III. bl. 172; Collot d'Escury, Hollands roem, D. III. bl. 371; Beverwyck, Uitn. des Vrouw. Gesl., bl. 60; Schotel, Avondst., bl. 50; Anna Maria Schuurman, bl. 32; Geschied. van den Heidelb. Catech., bl. 279; Bouman, Geschied. der Geld. Hooges., D. II. bl. 49; Koecher, Ges. van den Heidelb. Catech., bl. 315; van Alphen, Prol. Oecon. Ca-

tech. Pal., f. 2, col. 6.; Rabus, Boekz. van Europa 1694, b., bl. 123, 1696, a., bl. 515, b, bl. 178, 1697, b., bl. 163, 1791, a., bl. 514; Boekz der gel. wer., 1716, b., bl. 215, 216; Maurik en Noordbeek, Naamreg. der Godgel. Schrijv.; Abcoude, Naamr. van Ned. Boek., bl. 170; Aanh., bl. 162; 2de Aanh., bl. 78; Cat. der Maats. van Ned. Letterk., D. II. bl. 426; Bibl. der stad Amst., bl. 109, III; Cat. L.G. Visscher, p. 111; Kobus en de Rivecourt, o.h.w.; Muller, Cat van Godgel. Boek, 43, 44.