Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[François Xavier Richard 't Hooft]

HOOFT (François Xavier Richard 't) werd den 23 October 1799 te Dordrecht geboren. Reeds in October 1814 trad hij als stuurmans leerling in 's lands zeedienst, en in Augustus 1815 tot buitengewoon adelborst bevorderd zijnde, vertrok hij kort daarna met het linieschip de Ruyter naar Oost-Indie. In Januarij 1816 den rang van adelborst 2de klasse verkregen hebbende, werd hij op het linieschip de Evertsen overgeplaatst en was weldra in de gelegenheid zijne eerste wapenfeiten te verrigten, toen het oproer op het eiland Saparoea uitbrak. Bij den aanval op het in handen der opstandelingen gevallen fort Duurstede, op het eiland Honomia, onderscheidde zich de jeugdige adelborst zoodanig door zijne kloekmoedigheid, dat hij kort daarna tot adelborst 1ste klasse bevorderd en later voor zijne betoonde dapperheid tot ridder der Militaire Willemsorde benoemd werd. Gedurende twee maanden (van Aug.-Oct. 1817) gedetacheerd op het fregat Maria Reygersberg, gestationeerd in de baai van Saparoea, woonde 't Hooft dagelijks bloedige voorpostengevechten bij, waar hij dikwerf als aanvoerder zich moedig en beleidvol gedroeg.

In October en November van hetzelfde jaar nam hij een werkzaam deel aan de krijgsverrigtingen op het eiland Honomia.

In Julij 1818 werd hij tot adelborst 1ste kl. bevorderd en nam in het voorjaar van 1819, met het schip Evertsen de terugreis naar Nederland aan; doch leed met dien bodem op den 9 April 1819, op de hoogte van het eiland Diego Garcia schipbreuk, en werd na een verblijf van 50 dagen op genoemd eiland, door eene Amerikaansche brik naar Ile de France overgevoerd, van waar hij later met een Engelsch koopvaardijschip naar Nederland werd overgebragt. In Januarij 1822 werd hij bevorderd tot buitengewoon, en in Julij 1824 tot effectief luitenant 2de kl. Hij deed in dien rang verscheidene togten in de Noordzee en in de Middellandsche zee. In April 1830 benoemd tot adjudant van den vice-admiraal Gobius, opperbevelhebber te Vlissingen, nam hij als vrijwilliger (dienstdoende adjudant bij den generaal-majoor des Tombes) deel aan de expeditie in het 5de district van Zeeland. In 1833 werd 't Hooft bevorderd tot luitenant ter zee 1ste kl., en na op de Schelde eene kanonneerboot gecommandeerd te hebben, werd hij als 1ste officier op de brik de Snelheid geplaatst, waarmede hij een togt naar de Oostzee maakte. Vervolgens maakte hij verscheidene reizen naar Oost-Indië en de Middellandsche zee met de fregatten Bellona en Rijn. In November 1841 werd hij benoemd tot kommandant op Zr. Ms. brik Arend, naar Oost-Indië, en gedurende de 5 jaren, welke

hij op dien bodem en de brik de Zwaluw doorbragt, onderscheidde hij zich herhaaldelijk zoowel door zijne stoutheid als zeeman, als door zijne militaire talenten en zijne dapperheid.

Onder zijne krijgsverrigtingen behooren de tuchtiging van de bewoners van Koetei (oostkust Borneo), en het beteugelen van den zeeroof in den O.I. Archipel, waarbij hij als chef eener flotille, bestaande uit de brik Arend, stoomschip Hecla, schoeners Janus, Zephyr en Egmond, schitterend uitblonk.

In Januarij 1845 bevorderd tot kapitein-luitenant, viel hij in Junij van dat jaar met de brik de Haai, zeven groote rooverspraauwen, die zich op de westkust van Kalatoea vertoonden, aan, vernielde vier derzelve, landde op Kalatoea, vernietigde het rooversnest en stak de vaartuigen in brand. In Mei 1846 keerde kapitein-luitenant 't Hooft met de brik de Zwaluw uit Oost-Indië in Nederland terug.

In April 1849 benoemd tot adjudant van Z.M. in buitengewone dienst, werd hem in Mei 1849 het bevel opgedragen over Zr. Ms. korvet Sumatra. Hij deed met dien bodem togten naar den Atlantischen Oceaan, naar Portugal, naar de West-Indiën en naar de kust van Guinea, en na zijne bevordering tot kapitein ter zee in Januarij 1851, maakte hij met die korvet eene reis naar de Middellandsche zee en naar den Levant. In verschillende moeijelijke omstandigheden, waarin hij met zijn schip geraakte, was hij steeds voor zijne officieren en voor zijne ekwipage, die hem op de handen droegen, een voorbeeld van deugd, van onverschrokkenheid gepaard met bedaard overleg en beleid; kortom hij toonde in den volsten zin des woords een uitmuntend kapitein te zijn.

In 1852 werd hem het bevel over Zr. Ms. fregat Prins van Oranje opgedragen, doch eene ernstige ongesteldheid, waarin de kiem reeds schijnt gelegen te hebben van de kwaal, waaraan hij later bezweek, noodzaakte hem dat kommandement neder te leggen.

In Augustus 1854 kreeg hij het bevel over het fregat (geraseerd linieschip) de Ruyter en vertrok daarmede naar Oost-Indië. Na zijne terugkomst in Nederland werd hij den 1 Januarij 1856 bij keuze bevorderd tot schout-bij-nacht.

Als president en lid van verschillende commissiën, door het gouvernement te zamen geroepen, waaronder behoorden de commissie ter beoordeeling der geschiktheid van de zeeofficieren voor den hoofd officiersrang, die tot inspectie van het militair onderwijs bij de militaire academie voor de zee- en landmagt te Breda en als lid van het comité van defensie, bewees 't Hooft uitstekende diensten. Zijne

regtschapenheid en billijkheid, zijne menschenkennis, groote ervaring en helder doorzigt, maar bovenal zijne onbegrensde liefde voor het wapen, waarvan hij steeds een sieraad was, maakten dat hij (schier altijd geraadpleegd wordende, wanneer men belangrijke wijzigingen op het oog had) zoowel in het belang van het personeel, als in dat van het materiëel der zeemagt, hoogst nuttige adviezen uitbragt.

In 1858 en 1859 voerde hij (aanvankelijk als schout-bijnacht en sedert 1 Mei 1859 als vice-admiraal) het bevel over het oefenings-eskader, bestaande uit de schepen Evertsen, Wassenaar, Vice-Admiraal Koopman, Citadel van Antwerpen en Vesuvius. Daarbij leerde men hem ook als een braven, hoogst verdienstelijken, regtvaardigen en kundigen vlootvoogd kennen. Hij bleef ook in die hooge waardigheid even minzaam en goedhartig, doch de opgeruimdheid van geest, die weleer overal vreugde bragt, waar 't Hooft zich slechts vertoonde, was grootendeels geweken; de brave admiraal gevoelde reeds inwendig de kwaal toenemen, die helaas zoo spoedig aan zijn nuttig leven een einde zoude maken.

Hij was te regt algemeen bemind en geacht. Zijne voorkomendheid en beminnelijkheid, eene rondborstigheid en openhartigheid, die hem in daden en woorden, ‘regt door zee’ deden gaan, maakten dat hij in hoog aanzien stond. Meermalen genoot hij de eer vorstelijke personen gedurende korteren of langeren tijd op hunne togten te vergezellen, ook was hij door zijne deugden en zijn open karakter bij zijn wapen hooggeacht; in zijn huiselijken kring werd hij door zijne betrekkingen aangebeden.

Zijne grijze vaderstad, waar hij den 16 Maart 1860, in 60jarigen leeftijd, aan eene hartkwaal en na een langdurig, smartelijk lijden bezweek, verloor in hem een regtschapen, braven en verdienstelijken burger, en de deelneming aan zijne betrekkingen bewezen, de stoet, die zijn stoffelijk overschot ter laatste rustplaats geleidde, de diepe smart op aller gelaat zigtbaar, waren zoo vele bewijzen voor de liefde en achting, die hem door zijne medeburgers werden toegedragen.

't Hooft was gedecoreerd met de beide Nederlandsche orden. Hij was versierd met het grootkruis van St. Anna en den heiligen Stanislas 1ste kl. van Rusland; met de Oostenrijksche kommandeurs-orde van Leopold; met de Belgische Leopolds- en de Pruissische Roode Adelaarsorden. Daarbij droeg hij het metalen kruis en de gesp van 40 jaar.

Den 21 Maart werd zijn stoffelijk overschot ter aarde besteld. Op begeerte van den overledene geschiedde de plegtig-

heid op hoogst eenvoudige wijze en werd het lijk grafwaarts gedragen door eenige van zijne vrienden, leden van de Waalsche gemeente. Z.M. de koning werd daarbij vertegenwoordigd door HD. adjudant den kapitein-luitenant ter zee jhr. de Casembroot. Behalve de adjudant van wijlen den vice-admiraal en de officieren der schutterij, sloten zich nog bij den trein aan, eene commissie uit de loge la Flamboyante, een aantal leden van andere loges, eene commissie uit de vereeniging het Metalen Kruis, enz. enz. Aan het graf had zich een talrijk publiek uit alle rangen vereenigd, om van deelneming in deze droevige plegtigheid te doen blijken. Toen de kist in het graf was nedergelaten, heeft ds. Perk van de Waalsche gemeente, het woord gevoerd en eene waardige hulde aan de burgerlijke en militaire verdiensten van den overledene gebragt. De adjudant van wijlen den admiraal, de luitenant ter zee Schotborg, sprak een hartelijk woord van dank voor de eer den overledene bewezen, waarmede de droevige handeling eindigde.

Zie N. Rotterd. Cour. 21 Maart 1860; Alg. Handelsbl. 26 Maart 1860.