Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Mattheus van Heyningen Bosch]

HEYNINGEN BOSCH (Mattheus van), werd den 13 November 1773 te Groningen geboren, kwam in 1791, na het Latijn zoo door bijzonder onderwijs als op de Latijnsche scholen te hebben geleerd, als student op de Groninger hoogeschool, van plan in de regten te studeren, doch de woelige tijden die invielen, verijdelden dat voornemen en bragten hem tot andere betrekkingen. In 1796 was hij lid van het collegie der heeren Gedeputeerde Staten van Stad en Lande, en werd nog terzelfde jare tot secretaris der stad Groningen benoemd. Uit een lofwaardig en edelmoedig beginsel bedankte hij voor deze bediening en leefde sedert tot 1806 afgezonderd op het land, zich bezig houdende met dicht- en letterkunde. In dat jaar werd hij schrijver, drukker en uitgever van de Ommelander, naderhand Departementale en vervolgens Provinciale Groninger Courant.

Van Heyningen Bosch was een zoetvloeijend dichter, doch maakte zich vooral beroemd als schrijver voor de jeugd. Hij schreef:

Lierzang op den vrede van Amiëns in 1803.

Overzetting der Leonore van Burger.

De gestolen Kersen, tooneelspel voor jonge lieden, Gron., 1804. 8^o.

De kleine kindervriend, een schoolboekje voor jonge kinderen, Gron. 1804. Dit werkje, in het Hoogduitsch overgezet, is 46maal herdrukt.

Vader Jakob en zijne kindertjes, of vervolg op den kleinen kindervriend; een schoolboekje, Gron. 1806. Hiervan verscheen in 1862 de 44ste druk.

Jan en zijn zusje of eerste leeslesjes, met een prentje bij ieder lesje, Gron. 1816, 1821; 12malen herdrukt.

Moeder Anna en hare kindertjes, een schoolboekje, Gron. 1806, 2 stukjes, waarvan het eerste 24maal en het tweede 18maal herdrukt is.

Roosje Vlijtig of twee leeslesjes, met een prentje bij ieder lesje, Gron. 1818, 1821; 10malen herdrukt.

Grootmoeder en haar kindje of derde leeslesjes, met een prentje bij ieder lesje, Gron. 1819, 1821; 8 malen herdrukt.

Figuurlijk onderwijs: 1. A.B., Prentjes voor Moeder en Kind in zeventien losse kaartjes; 2. A.B. een eerste Woordenboekje voor de Nederlandsche schooljeugd; 3. A.B., Prenten voor schoolhouders die klassikaal onderwijzen, Gron. 1820.

Berigt houdende eenige wenken over het eerste onderwijs aan Doofstommen, benevens het Hand-Alphabeth, in het koper gegraveerd, Gron. 1821. Hiervan zagen 2 drukken het licht.

Adolf, een leerzame geschiedenis met gekleurde platen, Gron. 2de, benevens een schooluitgave 3de druk.

Voorts zijn van hem uitgegeven:

Nagelaten Gedichten, Gron. 1824, m. portr.

Hij nam ook werkzaam deel aan het blad voor den gemeenen man.

Hij huwde: 1. Margaretha Lucretia Elizabeth Willinge, waarbij hij eene dochter verwekte; 2. Johanna Riedel, waarbij een zoon en eene dochter, die hem overleefden. Hij overleed den 28 December 1821. Zijne afbeelding ziet het licht.

Zie Mr. H.O. Feith, Redev. bij gelegenheid van het Vijfentwintigjarig Feest van het Depart. Gron. der Maatsch. tot Nut van 't Algemeen; Konst- en Letterb. 1821. Muller, Cat. van Portrett. op Bosch (van Heyningen).