Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Theodorus Herberts]

HERBERTS (Theodorus) of Dirk Hermansz. Herberts was de zoon van den vorigen. Na te Leiden gestudeerd te hebben, werd hij in 1597, waarschijnlijk op aandrang zijns vaders, als proponent te Gouda beroepen. Hij trad aldaar voor het eerst als derde predikaut op. Hem bezielde den geest zijns vaders, zoodat hij geheel diens voetspoor volgde. Hiervan gaf hij sprekende bewijzen door zich met zijne ambtgenooten aan de zijde der Remonstranten te scharen, alsmede door zijne geschriften. Zoo deelde hij ook in 1619 in het lot der Remonstranten. Het was te vergeefs dat de overheden te Gouda pogingen in het werk stelden om hem te behouden. Ofschoon door deze in den aanvang teruggehouden zoo verscheen hij toch ditzelfde jaar voor de Zuid-Hollandsche Synode. Hij weigerde zoowel de handelingen der Dordsche Synode, alsmede de acte van stilstand te onderteekenen. Later liet hij door een ander als borg die acte teekenen, terwijl hij heimelijk nog zijne partij begunstigde. Hiermede stelde zich echter de Zuid-Hollandsche Synode niet te vreden. Doch vóór dat deze Synode in 1621 te Rotterdam werd

gehouden had hij de acte onderteekend. Sedert schijnt hij zich teruggetrokken te hebben. Althans men verneemt niets meer van hem. De derde uitgave van zijn eerste geschrift doet ons vermoeden, dat hij in 1647 nog leefde.

Van hem zijn ons de volgende geschriften bekend:

Cort ende claer bewijs uyt de heylige schriftuyr van 't ghevoelen der ghereformeerde leeraren die ten huydighen daghe van sommighe Remonstranten ghenoemt worden, aengaende de godlycke praedestinatie, ende andere aenclevende poincten. Met corte opening ende verclaring van de principale schriftuyrplaetsen, die hier souden moghen schijnen teghen te strijden. In vier capittelen afghedeelt, ende ghestelt tot dienst van deghene, die in 't corte eenvoudigh onderricht hiervan soecken; door Th. Herbers. Ter Goude bij Andries Burien. 1616. 8^o.

In hetzelfde jaar zag nog een 2de editie te Gouda het licht, ‘van nieuws oversien ende alleen in de voorrede tot vrede vermeerdert.’ In 1647 verscheen een 3de editie te Rotterdam bij J. Naeranus.

Van dit geschrift verscheen ook eene Fransche uitgave:

Vérification briefve et claire par la parole de Dieu de l'opinion des ministres reformés etc. A der Gouw, chez André Bourier 1616, 8^o.

Jacobus Revius, toen predikant te Deventer, later regent van het staten-collegie, gaf hier tegen in 1617 een Teghenbericht uit. Volgens Trigland zou Herberts daar nooit op hebben durven antwoorden. Dit is echter onwaar, want in 1617 verscheen nog van hem:

Christelijcke verdedigingh ende breeder bewijs uyt de H. Schriftuyr van de Leere der gereformeerde kerckendienaren, die men Remonstranten noemt, aengaende de godtlycke Praedestinatie, gestelt op 't Tegenbericht J. Revii onlancx van hem uytgegeven tegen mijn Cort ende claer bewijs etc.; verdeelt in vijf deelen. In welcke drie eerste de leere van d' absoluyte verkiesing ende verwerping der menschen ondersocht ende met Gods Woordt wederleyt wordt, ende in de twee laetste de verkiesing der geloovigen ende verwerping alleen der ongheloovigen hartneckigen, bewaeret ende veelvuldelyck versterckt wordt. Tot dienst van dieghene die naerder onderricht hier van soecken. Door d.H. Herbers. Ter Goude by A. Burier, 1617, 8^o.

Zie Baudart., Memorien, B. IX. bl. 27, vv.; Trigland, Kerck. Gesch., bl. 770; Brandt, Hist. der Ref., D. III. bl. 309, 813, v., 880, v.; Regenboog, Hist. der Remonstr., passim.; Kist, Synod. hand. betreff. de zaak der Remonstr., bl. 49, 127, v., 142; Glasius, Godgel. Nederl., in voce; Kist en Royaards, Archief voor Kerk. Geschied., D. VII. bl. 49, vv., Rogge, Bibl. van Remonstr. Geschr.