Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Jan Jacob Hartsinck]

HARTSINCK (Jan Jacob), bloedverwant van den voorgaande en zoon van mr. Jan Casper Hartsinck en van Johanna Cornelia Pels; hij werd den 14^den October 1716 te Amsterdam geboren, in 1724 werd hij klerk ter secretarie van het edelmogend collegie ter admiraliteit van Amsterdam, vervolgens in 1743 heemraad van de Watergraafs-meer, voorts in 1762 charteren rekwestmeester van de admiraliteit, president van de hoofdparticipanten der West-Indische Compagnie, mitsgaders directeur van het Zeeuwsche Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen, en eindelijk in 1774 directeur van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem. Hij was ook regent van het oude mannenhuis te Amsterdam en dienvolgens ook van den schouwburg. Hij overleed te Amsterdam den 28^sten October 1779 en was gehuwd eerst met Geertruida Constantia Sweedenryck, die even als hij de poëzij beminde en beoefende, en welke hij den 23^sten Februarij 1742 door den dood verloor, daarna met Anna Adriana Hasselaar, die hem

overleefde. Zijne afbeelding, door J. Houbraken gegraveerd naar de teekening van H. Pothoven, ziet het licht.

Hartsinck was een in vele opzigten kundig man, met een goed oordeel en meer dan gewone kennis begaafd. Alhoewel hij de dichtkunst beoefende zijn er geene dichtstukken van hem uitgegeven; doch die in handschrift bij zijne familie voorhanden waren, zijn, naar het oordeel van Witsen Geysbeek, aan wien de inzage verleend was en die een paar proeven er van mededeelt, meestal geestig, luimig, en moeten, hoezeer van geene hooge vlugt, toch ongetwijfeld in zijn tijd behaagd hebben.

Als bestuurder van den schouwburg was Hartsinck niet alleen door een naauwkeurig toevoorzigt, maar ook door goeden voorgang en gepaste werkzaamheid, nuttig. Hij leverde aan denzelven de vier volgende tooneelstukken, waarvan de drie eerste met smaak en oordeel uit het Fransch overgenomen, en naar onze zeden, gebruiken en spreekwijzen door hem ingerigt zijn, terwijl het vierde, oorspronkelijk van hem, eerst na zijn dood, in 1780, werd ten tooneele gevoerd. Zij zijn getiteld:

De Minderjarige, blijspel, Amst. 1758. 8^o.

De Hagenaar te Enkhuizen, blijspel, Amst. 1758. 8^o.

De deugdzame Armoede, zeedig blijspel, Amst. 1776. 8^o. herdr. ald. 1780. kl. 8^o.

De Edelmoedige Rijkdom, blijspel, Amst. 1780. 8^o.

Voorts zien van hem het licht:

Redevoering over de Nederduitsche Welsprekendheid en Dichtkunde; in de Letteroef. van het Kunstgen. Diligentiae omnia, bl. 285 en verv.

Beschrijving van Guiana of de Wilde kust, in Zuid-America, voornamelijk de volkplantingen der Nederlanderen, als Essequebo, Demerary, Berbice, Suriname, Amst. 1770. 4^o. 2 deelen met kaarten.

Beschrijving en afbeelding van eene geoetroyeerde schepschijf voor allerhande watermolens, Amst. 1771. 8^o. met plaat.

Zie Verv. op de Beschrijv. van Amst. door Wagenaar, D. XXI. XXB. bl. 100, 101; de Vries, Geschied. der Ned. Dichtk.; D. II. bl 173; Witsen Geysheek, Woordenb. van Ned. Dicht.; Cat. van de Bibl. der Maatsch. van Ned. Letterk. te Leid. D. I. bl. 108; Muller, Cat. van Portrett.: Dezelfde, Cat. van Boek. en kaart. over Neêrl. waterstaat, bl. 19; Dezelfde, Cat. van Boek., enz. over de Ned. Bezitting.